موضوع رفع ممنوعیت واردات آیفون‌۱۴ در روزهای اخیر دوباره به بحثی داغ تبدیل شده و به‌طور جدی از سوی فعالان حوزه موبایل پیگیری می‌شود. این در حالی است که تا یک ‌ماه آینده به‌احتمال زیاد مدل جدیدتر گوشی‌های این برند یعنی آیفون‌ ۱۵ در دنیا رونمایی و تولید آیفون‌۱۴ بعد از چندماه به‌طور کلی متوقف می‌شود.

از سوی دیگر زمستان سال گذشته دولت طی مصوبه‌ای، علاوه بر آیفون‌۱۴، واردات مدل‌های بعد از آن را نیز ممنوع کرد. این به آن معناست که درصورت آزادشدن واردات آیفون‌۱۴ به کشور، آنچه طی قریب به یک‌سال گذشته درباره آیفون‌۱۳ در بازار موبایل شاهد آن بودیم، از واردات کالای ریپک و ری‌لیبل تا گرانی سرسام‌آور این گوشی‌ها، برای آیفون‌های‌۱۴ نیز تکرار خواهد شد.

چه تعداد آیفون‌۱۴ در کشور وجود دارد؟

براساس برآوردهای موجود چیزی حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰هزار دستگاه آیفون‌۱۴ در شبکه تلفن همراه کشور شناسایی شده است. دلیل اینکه آمار دقیقی در این‌باره وجود ندارد، این است که گوشی‌های واردشده از آنجا که از رویه تجاری به کشور وارد نشده، در گمرک به ثبت نرسیده و از آنجا که رجیستری این مدل آیفون هیچ‌گاه باز نشده، سامانه همتا نیز آمار دقیقی از تعداد آنها ندارد. تخمین‌های موجود از تعداد این گوشی‌ها براساس تشخیص و تخمین شبکه ارتباطی کشور از فعالیت گوشی‌هایی است که با فعال‌شدن سیم‌کارت در آنها در شبکه ارتباطی رویت شده‌اند و در نتیجه رقم دقیقی نیست. تعدادی از این گوشی‌ها در چند ماه اول به‌طور موقت فعال شدند اما با اعلام ممنوعیت واردات مسافری، تمدید موقت نیز متوقف شد و این گوشی‌ها امروز با شیوه‌های غیرمجاز آنتن دریافت می‌کنند.

چرا بحث رفع ممنوعیت واردات دوباره مطرح شد؟

بهمن سال گذشته بازنشر توییت قدیمی سخنگوی وقت وزارت صمت، بحث آزادسازی واردات آیفون‌۱۴ را داغ کرد. این موضوع بلافاصله تکذیب و مشخص شد رویه و تصمیم دولت درباره واردات این گوشی تغییری نکرده و حتی با ممنوع اعلام‌شدن واردات مدل‌های بعد از آن، رویه سفت و سخت‌تری هم در پیش گرفته شده است، با این‌حال شایعه رفع ممنوعیت واردات این گوشی چندبار دیگر هم مطرح شد که آخرین‌بار همین هفته‌های اخیر است.

طی یک ‌ماه گذشته تلاش‌های زیادی از سوی فعالان این حوزه انجام گرفته که دولت درباره ممنوعیت واردات آیفون‌۱۴ تجدیدنظر کند و اجازه دهد این گوشی رویه قانونی رجیستری را طی کند، اما نکته مهم این است که از آزادسازی مدل‌های بعدی آیفون حرفی در میان نیست.

منافع مالی بازار

دبیر کنگره موبایل ایران ضمن نقد تصمیم دولت درخصوص ممنوعیت واردات گوشی‌های آیفون، درباره دلیل طرح مجدد موضوع واردات آیفون‌۱۴ گفت: این بحث در یک ‌ماه اخیر از طرف شرکت‌های واردکننده و اصناف دوباره مطرح شده و برای نخستین‌بار در اظهارنظرهایی که از سوی فروشندگان مطرح شده، دلیل ممنوعیت، قابلیت اتصال این گوشی‌ها به شبکه اینترنت ماهواره‌ای عنوان شده درحالی‌که این یک بحث انحرافی است.

محمدرضا عالیان‌ با اشاره به سودی که طی یک‌سال گذشته تعدادی از فروشندگان و واردکنندگان از ممنوعیت واردات آیفون‌۱۴ بردند، اضافه کرد: به اعتقاد من طرح دوباره و چندباره این موضوع به زیان مصرف‌کننده و تنها به سود بازار است، چراکه فروشندگان هربار با طرح موضوع رفع ممنوعیت و با استناد به این اخبار، خریداران را به رجیسترشدن این گوشی امیدوار می‌کنند و تعداد بیشتری از این مدل گوشی را به مصرف‌کننده می‌فروشند.

وی با اشاره به نبود نظارت در زمینه اجرای قانون در زمینه نرخ‌گذاری گوشی‌های بالای ۶۰۰دلاری و سودی که از این رهگذر نصیب برخی شرکت‌های واردکننده شد، افزود: بخش زیادی از شرکت‌های واردکننده در شرایطی که دیگر آیفون‌۱۳ تولید نمی‌شود، با واردات گوشی‌های ریفرش و ری‌پک و عرضه محصولات ری‌لیبل در بازار آن‌هم با نرخ ارز آزاد، سود هنگفتی برده‌اند درحالی‌که براساس قانون کالاهایی که با استفاده از ارز حاصل از صادرات خود به کشور وارد می‌شوند، باید با نرخ ارز سامانه سنا قیمت‌گذاری شوند اما این قانون تا همین یکی‌دوماه قبل رعایت نمی‌شد.

رجیستر می‌شود یا خیر؟

با وجود طرح چندین‌باره موضوع رفع ممنوعیت واردات، دولت تا امروز بر سر تصمیم خود مانده و افرادی که طی یک‌سال گذشته از رویه مسافری یا از بازار، صاحب آیفون‌۱۴ شده‌اند، همچنان چشم‌انتظار قانونی‌شدن گوشی‌هایشان هستند. برخی دیگر نیز با سودای سوداگری در این بازار، منتظرند تا فردای رجیسترشدن، گوشی‌های کمیاب خود را دوبرابر قیمت امروز بفروشند.

دبیر کنگره موبایل کشور اما معتقد است این رویا فعلا محقق نمی‌شود. عالیان در این‌باره گفت: رجیسترشدن آیفون‌۱۴ در این برهه زمانی معنا ندارد؛ چراکه گوشی‌های موجود در دست مردم عمدتا قاچاق است و اگر همین فردا صبح هم دولت تصمیم بگیرد واردات آیفون‌۱۴ را رفع ممنوعیت کند، سازوکاری برای رجیسترشدن این دستگاه‌ها وجود ندارد، چون این گوشی‌ها قاچاق محسوب می‌شود و واردات قانونی نداشته‌اند.