«شبکه تهران» یا «شبکه پنج»؛ به‌راستی مساله این است!؟ به‌تازگی خبرهایی درباره تغییر نام و هویت این شبکه منتشر شده که به‌زعم خودِ مسئولان تلویزیون، بیرون آمدن از یک «بلاتکلیفی» چندساله است.

از اهالی رسانه که بپرسید، بلاتکلیفی این شبکه در تعریف، چنددهه است که شکل گرفته اما این مساله بیش از آنکه دغدغه‌ی مخاطب باشد، شاید خود مسئولان تلویزیون را برای برنامه‌ریزی‌ها و چارت‌بندی‌های درون‌سازمانی درگیر کرده است؛ وگرنه هم آن زمان که این شبکه عنوان پنج را یدک می‌کشید برنامه‌های مختص پایتخت را پخش می‌کرد و هم حالا که دیگر قرار است با تاکید به آن بگوییم «شبکه تهران» ‌ برنامه‌های عمومی و همه‌گیر را همچنان روی آنتن می‌برد.

در این میان اما، اولویت نخست مخاطب، تماشای برنامه‌های جذاب و حرفه‌ای است و در این مسیر به تقسیم‌بندی‌های درون سازمانی، چندان توجهی ندارد. شاید از خیلی بیننده‌های پر و پاقرص تلویزیون بپرسید تعریف شبکه اول چیست یا تلویزیون چه نامی بر شبکه سه گذاشته است نداند، اما برنامه‌های پرمخاطب شبکه‌ها را به وضوح برمی‌شمارد و درباره آنها توضیح می‌دهد.

تغییر نام و هویت شبکه «پنج» یا همان «تهران» در این چند دهه، اغلب به واسطه تغییر مدیران رخ داده و منوط به آن بوده است اما در این سال ها تقریبا رویکرد نسبتا ثابتی را داشته یا تغییرات محتوایی آنچنان نبوده که برای بیننده تلویزیون مشهود باشد. و این در حالی است که شبکه تهران که سال‌هاست به کرات سریال‌های خارجی غیرمربوط یا سریال‌های تکراریِ خود و دیگر شبکه‌ها را روی آنتن برده، زمانی در سال ۷۸ مجموعه‌ای مانند «داستان یک شهر» (اصغر فرهادی) و «روزگار جوانی» (۷۷) (شاپور قریب و اصغر توسلی) را روی آنتن می‌برد که موضوعشان کاملا مرتبط با تعریف شبکه بود.

از طرفی تغییر نام و تعریفِ شبکه تهران که البته هنوز روی سایت اصلی و تلوبیون با نام قبلی (پنج) به مخاطب معرفی می‌شود، خیلی زودتر از این‌ها و قبل از آنکه مدیرش (سعید اشناب) تغییر کند، گویا در تلویزیون کلید خورده بود. چنانچه محسن برمهانی ـ معاون سیما ـ همین سال گذشته بود که در جمع مدیران وقت شبکه تهران از آنها خواست، در قامت یک شبکه استانی، با رویکرد شبکه استانی و نیازسنجی و مخاطب شناسی، سبد متنوعی از محصولات رسانه‌ای را ارائه کنند.

رونمایی از نشان جدید شبکه تهران در آذر ماه ۹۴

حالا برگردیم به سال ۹۴؛ زمانی که مدیرِ وقت شبکه پنج (احسان کاوه)، چند ماه پس از انتصاب، در مراسم رونمایی از نشان جدید این شبکه تلاش کرده بود که راه‌اندازی شبکه تهران را اتفاقی جدید جلوه دهد و اعلام کرده بود، شبکه جدید تهران از دی ماه کار خود را آغاز می‌کند!

اما یک سال پس از همه این تبلیغ‌ها برای رسانه‌ای کردن خبر راه‌اندازی یک شبکه ۲۰ساله! ـ یعنی در سال ۹۵ ـ مدیران وقت که دیگر احسان کاوه را در بین خود نمی دیدند، تصمیم گرفتند بار دیگر پرچمِ عنوان «پنج» را به جای «تهران» بالا ببرند و در ادامه از گرافیک و هویت بصری جدید این شبکه رونمایی شد. گرافیک قبلی، فقط شامل رنگ آبی بود اما در تغییرات جدید دو رنگ گرم نیز به آن اضافه شده بود. این گرافیک دربرگیرنده سه رنگ آبی، طلایی و ارغوانی با پس زمینه سفید استخوانی بود. یک طرح اسلیمی برگرفته از نقوش اسلامی ایرانی نیز به عنوان طرح شناسه، به رنگ‌های سه گانه هویت بصری شبکه پنج اضافه شده بود.

گرافیک و هویت بصری شبکه پنج در سال ۹۵

اما آخرین تغییر در هویت بصری شبکه تهران در عید فطر ۱۴۰۰ رخ داد. گفته شد این تغییر بر اساس توجه به مفهوم پایتخت، امید و حرکت است. این هویت بصری که بیش از هر زمان به پیشینه خود پایبند است، از رنگ آبی به عنوان نماد آسمان آبی و پاک که یکی از آرزوهای کلانشهر تهران و پایتخت است، بهره برده. در کنار رنگ آبی همچنین در دایره وسط از رنگ نارنجی استفاده شده است که برگرفته از لوگوی قبلی است.

بیش از ۱۰ روز قبل، پس از حرف و حدیث های بسیار، بار دیگر مدیر شبکه تهران تغییر کرد. سعید اشناب جای خود را به محمدباقر اعلمی داد و در ادامه بار دیگر نخستین اتفاقی که افتاد، راه اندازی یک بازی رسانه ای بر سر تعریف و هویت شبکه تهران بود. بر این اساس بار دیگر اعلام شد که شبکه ای که روی کانال پنج فرستنده های سراسری صداوسیما قابل دریافت است، قرار است از این پس به «شبکه تهران» تغییر نام دهد؛ مسئولان تلویزیون و شهری بار دیگر دور هم جمع شدند تا با تاکید بر این نکته، از هدف‌گذاری جدیدی بگویند که با تاکید بر حضور پررنگ شهرستان‌های استان تهران، همچنین اچ‌دی‌سازی شبکه در دهه فجر را نوید می داد.

اما همه اینها در حالی است که شبکه تهران یا همان شبکه پنج از همان آذرماه سال ۱۳۷۴ که با مدیریت بهروز مفید (نخستین مدیر شبکه تهران) متولد و به جمع شبکه‌های سیما پیوست، «پاسخگویی به نیازهای شهری، اجتماعی، فرهنگی، دینی و سیاسی استان تهران، انعکاس و تبیین مسائل و موضوعات مربوط به آن» را در دستور کار قرار داده بود و برنامه هایی مانند شب بخیر تهران، در شهر، در استان، تهران ۲۰، سلام تهران و … اساسا با همین هدف در بدو امر راه اندازی شدند.

بر این اساس آنچه در این مسیر بیش از همه از مدیران فعلی سیما و شبکه انتظار می رود و می تواند اتفاق تازه ای قلمداد شود، تولید محتوایی است که با بهره گیری از هنرمندان مطرح و جدیدترین تکنولوژی های روز رسانه های دنیا و امکاناتی که در شأن شبکه ای متعلق به پایتخت کشوری همچون ایران باشد، مهم ترین دغدغه های مردم تهران را بازتاب دهد و به نوعی در تمام ساختارهای برنامه سازی صدای مردم پایتخت باشد.