نامش «زایلازین» است؛ در خیابان‌های آمریکا، آن را «ترانک(tranq)» یا «ترانک دوپ(tranq dope)» صدا می‌زنند اما مشهورترین نام خیابانی این ماده مخدر، «زامبی» است؛ ماده‌ای که در عرض چند ثانیه می‌تواند هر مصرف کننده این مخدر را حتی به کام مرگ بکشاند.

«زایلازین» یک داروی آرام بخش است که توسط دامپزشکان برای بیهوشی حیوانات استفاده می شود اما عده‌ای آن را به صورت پودر پخته با مواد افیونی دیگر مخلوط و استعمال می‌کنند.

وب‌سایت‌های خبری لس آنجلس سال ۲۰۲۲ گزارش‌ داده اند که برنامه جدیدی را برای ردیابی شیوع نگران کننده «داروی زامبی» این داروی گوشت‌خوار راه اندازی کرده‌اند.

*«زایلازین» مخدری مرگ بار

زایلازین(Xylazine)، دارویی آرام بخش برای حیوانات است که بی دردی، آرام سازی ماهیچه‌ها و بیهوشی در جانورانی مانند گاو، اسب و پستانداران را به دنبال خواهد داشت.

نخستین بار مافیای مواد مخدر در اوایل سال ۲۰۰۰ میلادی به سراغ استفاده از زایلازین رفتند، هدف این کار باندهای مافیای این بود که تا زمان بیشتری بتوانند ماده‌های مخدری مانند هروئین و کوکائین را وارد بازار کنند. این داروی بیهوشی(Xylazine) در حیوانات، ماندگاری بیشتری نسبت به سایر ماده های مخدر دارد و به همین خاطر، مافیاها به سراغ ترویج مصرف این ماده مخدر در میان مصرف کنندگان حرکت کرده‌اند.

زایلازین از آنجایی که یک ماده درمانی در حیوانات است را دفتر مقابله با مواد مخدر سازمان ملل نتواسته به عنوان مخدر معرفی کند اما این دارو به عنوان مخدر، بخش هایی از سواحل شرقی آمریکا و منطقه شمال غربی اقیانوس آرام در آمریکای شمالی را فرا گرفته است.

این داروی بیهوشی در حیوانات بسیار خطرناکتر از سایر ماده‌های مخدر مانند فنتانیل و مواد افیونی دیگر است، چرا که این ماده مخدر هیچ پادزهری ندارد و مصرف بیش از اندازه آن می‌تواند برای مصرف کنندگان مرگبار باشد.

*«زایلازین» را چگونه مصرف می‌کنند؟

«زامبی»، دارویی که به صورت خوراکی، خرخره یا دودی مصرف می‌شود و در کسری از ثانیه به عضله‌ها و زیرپوست مصرف کنندگان می‌رسد.

*کشوری که نخستین مرگ زامبی‌ها در آن رخ داد!

نیویورک تایمز در گزارشی در ۷ ژوئن ۲۰۲۳ به محله‌های مملو از معتاد در فیلادلفیا اشاره کرد، این روزنامه آمریکایی نوشت: در محله ویران‌شده فیلادلفیا؛ به‌طور فزاینده‌ای ماده مخدری موسوم به یک آرام‌بخش حیوانات به نام زایلازین که با نام‌های خیابانی مانند «ترانک»، «ترانک دوپ» و «داروهای زامبی» شناخته می‌شود استفاده می شود و تأثیر آن نیز حتی مخرب تر از فنتانیل است.

ان بی سی نیوز(شبکه تلویزیونی آمریکا) نیز در ۱۱ جولای همان سال می‌نویسد که مقامات کاخ سفید اعلام کردند که دولت بایدن برنامه ای برای کاهش مرگ و میر ناشی از مصرف بیش از حد این ترکیب دارویی که به عنوان «ترانک دوپ» شناخته می‌شود، را در پیش گرفته است.

اسکای نیوز هم ورود ماده مخدر زامبی از ایالت متحده آمریکا به کشورهای اروپایی را تأیید می‌کند و در گزارشی با این مضمون «آنچه باید در مورد «مواد مخدر زامبی» گوشتخوار که از ایالات متحده به اروپا گسترش یافته است بدانید» به ساختار ماده مخدر زایلازین می‌پردازد.

اسکای نیوز که یک تلویزیون ماهواره ای است و بر پوشش اخبار کشورهای اروپایی تمرکز دارد، در ماه می ۲۰۲۳ درباره نخستین مرگ در پی مصرف داروی مخدر زامبی می‌نویسد: اولین مرگ در بریتانیا در ارتباط با داروی زامبی زایلازین، نگرانی‌ها را در مورد تغییر منشأ عرضه مواد افیونی در اروپا افزایش می‌دهد. یک مرد ۴۳ ساله در بریتانیا اولین قربانی شناخته شده اروپا از داروی زامبی (زایلازین) است،دارویی آرام بخش قوی که معمولاً توسط دامپزشکان بر روی حیوانات بزرگ استفاده می‌شود و اخیراً به بازار جهانی مواد مخدر غیرقانونی راه یافته است.

براساس گزارش پزشکی قانونی، «واربرتون» سابقه مصرف مواد مخدر غیرقانونی داشته و چندین بار به خدمات ترک اعتیاد ارجاع داده شده بود. پزشکان در بدن او آثاری از هروئین،کوکائین، فنتانیل و زایلازین پیدا کردند. به گفته محققان، او احتمالاً از مصرف داروی “زامبی” بی‌اطلاع بوده است، زیرا واربرتون«احتمالاً هروئین خریده است و نمی‌دانست که حاوی زایلازین و فنتانیل است».

*زایلازین چه بلایی بر سر بدن می‌آورد؟

زایلازین وقتی به بدن فرد تزریق می‌شود، می‌تواند باعث کندی خطرناک ضربان قلب و زخم‌های بزرگ باز پوستی مانند زخم و آبسه شود. در درازمدت، این زخم‌ها می‌توانند روی دست‌ها و پاهای فرد پخش شوند و باعث پوسیدگی آن‌ها شوند؛ پدیده‌ای تلخ که زایلازین را به داروی زامبی لقب داده است و در نهایت باید بافت مرده قطع شود.

استفاده از زایلازین در بازار مواد مخدر غیرقانونی اولین بار در پورتوریکو در اوایل دهه ۲۰۰۰ شناسایی شد و از آن زمان در آمریکای شمالی گزارش شده است. در ایالات متحده، این دارو «یک تهدید نوظهور»در نظر گرفته می شود و در حال حاضر در ۷ درصد از کل مرگ و میرهای ناشی از مصرف بیش از حد دخیل است. زایلازین همچنین برای افزایش احساس سرخوشی کوتاه مدت ناشی از فنتانیل، برای تقلید از هروئین استفاده می شود.

*آژیر قرمز در کاخ سفید به صدا در آمد!

اسکای نیوز در جولای ۲۰۲۳ در گزارشی به چگونگی وادار شدن کاخ سفید برای هشدار دادن درباره مرگ و میرهای ناشی از مصرف مخدر زامبی پرداخته است، این رسانه می نویسد: Tranq با سرعت نگران کننده ای در سراسر ایالات متحده پخش شده و جوامع آنجا را ویران کرده است و بایدن بایدن آن را یک “تهدید بزرگ” اعلام کرده است.

این رسانه همچنین اشاره می کند که Tranq به عنوان یک آرام‌بخش حیوانات، به طور فزاینده‌ای توسط فروشندگان مواد مخدر در ذخایر فنتانیل مخلوط یا «تقاطع» می‌شود که خود سالانه بیش از ۱۰۰،۰۰۰ آمریکایی را می‌کشد. بر اساس جدیدترین داده‌های ۲۰ ایالت ایالات متحده و ناحیه کلمبیا، ماهانه مرگ‌ومیرهای مرتبط با فنتانیل که در آن زایلازین شناسایی شد از ۲.۹ درصد به ۱۰.۹ درصد افزایش یافته است و این یعنی یک جهش ۲۷۶ درصدی.

در ماه مارس، اسکای نیوز در توصیف شهرهای آلوده آمریکا به مخدر زامبی، نوشت: مقیاس بحران زایلازین در شهر شمال شرقی فیلادلفیا، جایی که کوکتل مواد مخدر برای اولین بار ظهور کرد را فاش کرد. این رسانه در ادامه این گونه نوشت: بلوک به بلوک در منطقه کنزینگتون، افرادی را دیدیم که از اعتیاد رنج می بردند و به طور فزاینده ای متوجه می شدند که عرضه مواد افیونی آنها توسط فروشندگان زایلازین قطع می‌شود. ما شاهد زخم‌های باز، پوست پوسیده و کارگران داوطلب بودیم که تحت تأثیر وسعت چالش قرار گرفتند.

گاردین نیز دسامبر امسال در گزارشی با نام «Tranq tourism» درباره عوارض داروی زایلازین نوشت: یکی از عوارض جانبی این دارو که به نام زایلازین نیز شناخته می‌شود، می‌تواند در ایستادن باشد، به همین دلیل است که کاربران معمولاً در رسانه‌ها آن را به عنوان «زامبی» توصیف می‌کنند. افرادی که این دارو را مصرف می کنند نیز ممکن است دچار زخم های گوشت خوار شدید شوند.

*زامبی به ایران آمده؟

خردادماه امسال بود که علیرضا کاظمی؛ قائم‌مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر در نشست خبری با رسانه گفت: ماده مخدر «زامبی» که مصرف آن در آمریکا رو به افزایش است، هنوز در ایران وارد نشده است و هیچ موردی از مصرف آن گزارش نشده است.

تهمینه باهری، مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با موادمخدر، درباره ورود ماده‌های مخدر جدید به ایران گفت: موادی که از آنها به عنوان مواد مخدر جدید تلقی شود خوشبختانه وارد کشور نشده است؛ اما کار ما در ستاد مبارزه با مواد مخدر به طور دائم رصد پیرامون اطراف و دنیا است که ببنییم که چه ماده ای در دنیا جدید وارد شده است، چه ماده ای محرک شده و چه ماده ای چالش ایجاد کرده و این آمادگی را قبل از ورود به کشور باید داشته باشیم تا اطلاع رسانی‌ها برای عموم و هم دستگاه‌های متولی داشته باشیم.

وی درباره ماده مخدر زامبی گفت: آخرین اطلاع رسانی و گزارش یک ماه و نیم پیش بود که به زایلازین ( ماده زامبی) مربوط می شد. این ماده مخدر در حال حاضر به عنوان بحران آمریکا معرفی شده است و آنقدر مرگ و میر این ماده مخدر به همراه سایر مواد مخدر فنتالین افزایش یافته که کاخ سفید برای نخستین بار بیانیه ای صادر کرد. آمریکا سازمان مبارزه با مواد مخدر و پلیس دارد و با این توصیف کاخ سفید به دنبال چالش برانگیز شدن این ماده مخدر به عنوان بحران نوظهور در آمریکا به آن ورود کرده است.

باهری درباره اقدامات ستاد مبارزه با مواد مخدر برای پیشگیری از اعتیاد، عنوان کرد: ما این ماده مخدر را به همراه شکل ظاهری، عوارض و نحوه مصرف آن را معرفی کردیم و گزارش را به دستگاه های مقابله ای، پیشگیری و درمان و مسئولان تصمیم گیر ارسال کردیم تا آمادگی را برای ورود احتمالی این مخدر به کشور داشته باشند تا بتوانیم کشور را واکسینه کنیم.

مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با موادمخدر درباره رفتارهای جنون آمیز مصرف کنندگان مخدر زامبی نیز گفت: زامبی همچنین رفتارهای جنون آمیز را به دنبال دارد و از خودش نشان می دهد، عدم هوشیاری مخدر زامبی نیز یکی از آسیب های پیش روی مصرف کنندگان است. متأسفانه اُوِردوز ناشی از مضرف زامبی درمان ندارد و داروهایی که در دنیا وجود دارد در مورد زامبی کاربردی ندارد و اکر کسی از مصرف زامبی دچار اُوِردوز شود معمولا با مرگ روبرو خواهد شد.

مافیای مواد مخدر به سمت داروهای بیهوشی می روند؟

باهری درباره چرایی گرایش باندهای مخدر به سمت دار