کارگرانی که سبد کالا نمی‌‌گیرند

عصرخبر: پنجم آذر ماه بود که رییس جمهور  از اختصاص دو سبد کالایی به اقشار ضعیف و کم درآمد تا پایان سال خبرداد و اعلام کرد که دولت اعتبارات لازم برای این کار را تامین کرده و از طریق وزارت صنعت، معدن و تجارت آن را به اجرا در خواهد آورد، اما در مدت فاصله کوتاهی محمد باقر نوبخت، معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهوری از توزیع بسته حمایتی دولت در ماه‌های بهمن و اسفند خبرداد و مشمولان و گروههای هدف مورد نظر دولت برای دریافت این سبد کالایی را افراد تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی، مستمری بگیران دولت و بازنشستگان تامین اجتماعی ، کارکنان رسمی،پیمانی و قراردادی و کلیه کارگران مشمول قانون کار و قانون تامین اجتماعی، دانشجویان متاهل، خبرنگاران و طلاب اعلام کرد.
 بنابر این گزارش، حمایت از اقشار کم درآمد جامعه در راستای تقویت سطح رفاه اجتماعی هدف اصلی دولت تدبیر در ارائه سبد کالا بوده است و از آنجایی که کارگران به عنوان قشر زحمت‌کش و مظلوم همواره در عرصه های مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی حضور فعال داشته و سهم بالایی از تولید ملی و بازارکار را به خود اختصاص می‌دهند نباید از گردونه هدف دولت که اقشار کم درآمد و مستضعف جامعه را شامل می‌شوند به طول کامل تحت پوشش قرار نگیرند.
 اینکه به طور دقیق و مشخص در دستورالعمل توزیع سبد کالا حمایتی “کارگران مشمول قانون کار و قانون تأمین اجتماعی” یکی از جامعه هدف هستند جای بحث دارد چرا که وقتی صبحت از مشمولان قانون می‌شود منظور آن دسته از کارگرانی هستند که تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی و قرارداد رسمی، پیمانی هستند. به نظر می‌رسد که کارگران روز مزد و بدون بیمه از جامعه هدف دولت مغفول مانده اند و در دستور العمل هیچ اشاره ای به این موضوع نشده است اما با این وجود نمایندگان گروه‌های کارگری امیدوارند که دولت تدبیر و امید با توجه به تاکیدی که بر اعطای این سبد کالا به اقشار آسیب پذیر و ضعیف دارد به این دسته از کارگران نیز نیم نگاهی شود.
* هیچ اطلاعی درباره نحوه شناسایی کارگران بدون بیمه نداریم
فتح الله بیات، رئیس اتحادیه کارگران قراردادی و پیمانی کشور در این باره می‌گوید: از نحوه توزیع اقلام مصرفی و کیفیت آن اطلاعی نداریم و اقشار کم درآمد جامعه، حقوق بگیرانی در قالب جامعه کارگری هستند و اگر حدود 12 میلیون نفر بیمه شده تامین اجتماعی را در نظر بگیریم غالب آنها حداقل بگیر محسوب می‌شوند.
وی ادامه می‌دهد:اگر دولت مصمم است تا در قالب سبد کالا کمکی به اقشار محروم و کم درآمد جامعه صورت گیرد،باید تمامی کارگران، حداقل بگیران و بیمه شدگان تامین اجتماعی و آن دسته از کارگرانی که تحت پوشش هیچ بیمه ای نیستند و برخی قرار داد کاری ندارند نیز مشمول سبد کالا شوند. 
 این فعال کارگری با تاکید بر اینکه باید ساز و کار در راستای شناسایی این کارگران تهیه شود می‌گوید:تعداد کارگران بیمه شده تامین اجتماعی از طریق ارسال لیستهای بیمه به سازمان تامین اجتماعی مشخص است و وزارت کار می‌تواند با استفاده از لیست تامین اجتماعی افراد نیازمند و مشمول دریافت سبد کالایی را شناسایی کنداما برای آن دسته از کارگرانی که اسم آنها در تامین اجتماعی نیست وزارت کار می‌تواند از طریق انجمن‌ها و تشکل‌های کارگری نسبت به شناسایی اقدام کند.
 *کارگران کوره پزخانه بیمه نیستند/ کارگران کوره پزخانه‌ها از گرفتن سبد کالا محرومند؟
کارگران کوره پزخانه‌ها که به طور عام به شکل خانوادگی در کارگاه‌ها کار می‌کنند از ابتدایی‌ترین حقوق اولیه کار نیز برخوردار نیستند.هم اکنون حدود 30 هزار کوره پزخانه در کشور فعال است، اما با توجه به لیست بیمه ناقصی که برای کارگران کوره پزخانه ها گزارش می شود بخش وسیعی از آنان باید 70 الی 80 سال کار کنند تا بازنشسته شوند.
غلامرضا عباسی، رئیس انجمن صنفی کارگران کوره پزخانه های کشور نیز درباره اینکه کارگران کوره‌پزخانه‌ها از جمله کارگرانی هستند که نیازمند حمایت از سوی دولتند می گوید:تاکنون مشورتی برای شناسایی گروههای آسیب پذیر کارگری از سوی مقامات وزارت کار صورت نگرفته است.
وی می‌افزاید: در طول سالهای گذشته اختصاص سبد کالا در چند نوبت و به مناسبتهای مختلف صورت گرفت اما هر بار کارگران از دریافت آن محروم می‌شدند و با وجود آنکه این مساله را به دولتهای قبل گوشزد می‌کردیم اما متاسفانه در حد حرف و شعار باقی ماند و به نتیجه نرسید.
 وی ادامه داد: امیدواریم دولت تدبیر و امید با کمک از انجمن‌ها و تشکل‌های کارگری نسبت به شناسایی کارگرانی که تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی نیستند و بعضاً‌قرار‌داد کاری ندارند اقدام کند. اکنون بخشی از این کارگران را کارگران کوره‌پزخانه‌ها تشکیل می‌دهند که همواره مسائلی مانند  نظیر مستمری کارگران از کار افتاده، درمان، بیمه، بازنشستگی، وضعیت مسکن کارگران این صنف، تحقق قانون کار برای این کارگران و بسیاری از مسائل دیگر در بین آنها دیده می‌شود که نیازمند رسیدگی مسئولان است.
 عباسی با تاکید بر اینکه این سبد کالا می‌تواند کمک خرجی برای این قشر آسیب‌پذیر باشد می گوید: اگر این افراد از گردونه دریافت سبد کالای دولت حذف شوند هدف اصلی در ارائه سبد کالا به اقشار کم درآمد محقق نشده است چرا که کارگران کوره پزخانه ها به معنی واقعی از حداقل‌های قانون کار محروم هستند.
 * کارگران ساختمانی شامل سبد کالا می‌شوند؟
 کارگران ساختمانی نیز دسته دیگری از کارگرانی هستند که اگر دولت بخواهد تنها بر اساس دستورالعمل خود عمل کند  تعدادی از این کارگران از قلم می‌افتند چرا که بیش از 50 درصد کارگران ساختمانی تحت پوشش بیمه و قرار داد نیستند و احتمال اینکه از سوی وزارت کار شناسایی نشود بسیار است.
 هادی ساداتی ، نایب رییس کانون انجمنهای صنفی کارگران ساختمانی کشور درباره اینکه آیا تمام کارگران ساختمانی تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی و قابل شناسایی هستند می‌گویند: متاسفانه 50 درصد کارگران ساختمانی تحت پوشش بیمه نیستند و شناسایی آنها از طریق انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی برای دریافت سبد کالای دولت می‌تواند انجام شود اما تا کنون هیچ مقامی از وزارت کار اسامی آنها را از انجمن‌ها نخواسته است.
 وی ادامه داد: تمامی کارگران باید مشمول دریافت این سبد کالا شوند اما در حال حاضر مسئله اینجاست که دولت چه برنامه‌ای برای کارگرانی دارد که بیمه و قرارداد کاری ندارند و تا کنون شناسایی نشده اند.
 ساداتی تاکید کرد: انجمن‌های صنفی آمادگی این را دارند که وزارت کار را در راستای شناسایی کارگران ساختمانی راهنمایی کنند، تا هدف دولت در ارائه سبد کالا به درستی انجام شود.
*بیش از 30 درصد کارگران نانوایی ها تحت پوشش بیمه نیستند/ شناسایی کارگران از طریق تشکل ها امکان پذیر است
علی یزدانی ، رئیس انجمن صنفی کارگران نانوایی‌های سراسر کشور با تاکید بر اینکه اگر تنها روش شناسایی کارگران برای ارائه سبد کالا بیمه باشد بسیاری از کارگران مغفول می‌مانند می گوید: بیش از 30 درصد کارگران نانوایی‌ها تحت پوشش هیچ بیمه‌ای نیستند اما نیازمند حمایت از سوی دولتند.
 وی ادامه داد: اگر هدف اصلی دولت حمایت از اقشار کم درآمد جامعه با ارائه سبدکالا باشد کارگران نانوایی‌ها از جمله کارگرانی هستند که باید مد نظر قرار گیرند و وزارت کار می تواند برای شناسایی افرادی که در این صنف بیمه نیستند از تشکل‌ها کمک بگیرد.
*قالیبافان از لیست سبد کالا حذف شدند
عبداله بهرامی،مدیرعامل اتحادیه شرکتهای تعاونی فرش دستباف ایران با تاکید بر اینکه تاکنون نام قالیبافان از فهرست سبد کالا حذف شده است، گفت: هنوز وزارت تعاون لیستی مبنی بر اعلام اسامی قالیبافان کشور جهت ارائه سبد کالا از اتحادیه درخواست نکرده است.
وی ادامه داد: قالیبافان کشور از شاغلان و فاخران عرصه کار و تولید هستند که در دولت تدبیر و امید از حمایت سبد کالای اختصاصی هیات وزیران محروم ماندند.
مدیرعامل اتحادیه سراسری شرکتهای تعاونی تولید کنندگان فرش دستباف ایران تاکید کرد: تا کنون وزارت تعاون لیستی مبنی بر اعلام اسامی قالیبافان کشور جهت ارائه سبد کالا از اتحادیه درخواست نکرده است.
* تشکل‌های کارگری آمادگی در شناسایی کارگران بیمه نشده را دارند
اولیا علی بیگی، رئیس کانون عالی شوراهای اسلامی کار طرح ارائه سبد کالا از سوی دولت در راستای حمایت از اقشار کم درآمد جامعه را طرحی مطلوب دانست و افزود: تمام نهادها و تشکل‌ها باید کمک کنند تا این طرح به درستی انجام شود.
 وی ادامه داد: کارکنان رسمی، پیمانی و قراردادی و کلیه کارگران مشمول قانون کار و قانون تأمین اجتماعی یک گروه از جامعه هدف دولت برای ارائه سبد کالا هستند اما نکته مهم این است که در این میان برخی از کارگران تحت پوشش هیچ بیمه‌ای نیستند و بعضاً قرار داد مشخص ندارند یا به صورت روزمزد فعالیت می‌کنند که اگر دولت به بحث بیمه متمرکز شود این افراد از قلم می‌افتند.
 علی بیگی تاکید کرد: اما راهکاری برای حل این مشکل وجود دارد، دولت می‌تواند با همکاری تشکل های کارگری این دسته از اقشار کم درآمد را شناسایی و تحت پوشش قرار دهد، و تشکل‌های کارگری آمادگی فعالیت در این زمینه را دارند.
بر اساس مصوبه دولت، با تخصیص اعتبار 1500 میلیارد تومانی به دو سبد کالایی تا پایان سال بین 15 میلیون نفر، هزینه هر سبد کالا برای دولت 50 هزار تومان تمام می شود.شاید میزان این سبد رقم چشمگیری نباشد اما به اعتقاد کارشناسان بازار کار جا دارد که وزارت تعاون،کار ور فاه اجتماعی با شناسایی گروه‌های آسیب پذیر کارگری اعم از بیمه شده و غیر بیمه‌ای کارگران را از مزایای این طرح بهره‌مند کند. شاید بخشی از دغدغه این قشر زحمت‌کش در ماه‌های پایانی سال کاهش یابد.