کمبود آب سدها زنگ خطر جيره بندي را به صدا در آورد

حجم آب موجود در مخازن سدهای کشور بیش از 18 میلیارد متر مکعب است و خطر کاهش آب سدهای کشور  وجود دارد و اگر شهروندان الگوی مصرف را رعایت نکنند آینده تاریکی در منابع آبی در انتظار ما است و خودمان پروسه جیره بندی را کلید می زنیم.

به گزارش خبرنگار عصر خبر، به سراغ یکی از شهروندان رفتیم و از او در مورد الگوی مصرف آب شرب و صرفه جویی سوالاتی پرسیدیم. او خود را م.ب معرفی کرد و گفت: عمده مصرف خانوار ما در شستشوی ظرف ها، استحمام، شستشوی لباس ها با ماشین لباسشویی، مصرف آب شرب و موارد دیگر است البته نیازی به صرفه جویی نیست ، چون پول آن را چند برابر دولت از ما می گیرد و دولت خود باید فکری به حال آن بکند.

 وی افزود صرفه جویی یعنی اینکه من ظرف های خانمان را نشورم، حمام نروم، لباس نشورم، آب نخورم مگر نمی دانید بیشتر حجم بدن انسان از آب است؟ شما اصلا کارتان این است که به مردم بگویید صرفه جویی کنند. ما لزومی به صرفه جویی نمی بینیم  و با توجه به مصارف فوق اصلا توان چنین کاری را نداریم، ما پول می پردازیم و دولت موظف است آب مشترکین را تامین کند.

شهروند دیگری که خود را بابک و شغل خود را کارمند تعاونی معرفی کرد نیز گفت: نمی توان نیازهای روزمره و مصارف روتین خانوارها را  در مورد مصرف آب نادیده گرفت. اما در مجتمع ما افرادی هستند که از آب شرب سو استفاده کرده و ماشین می شویند، آب را دقایق طولانی باز می گذارند ، می بینی طرف به شلنگ آب اصلا توجهی نمی کند و همینطور  آب باز است. تازه وقتی تذکر می دهی با کمال وقاهت می گوید: به تو چه پول می دهم دوست دارم ماشینم تمیز باشد و  با آب شرب بشویم.

به سراغ یکی دیگر از شهروندان رفتیم، او که خود را حمید و بازاری معرفی کرد گفت: آیا همش تقصیر مصرف بالای ماست؟ آیا خشکسالی و کمبود نزولات آسمانی نقشی در کمبود  آب نداشته، من فکر می کنم خشکسالی هم علاوه مصرف بالا مزید بر علت است.

حجم آب موجود در مخازن سدهای کشور امروزه قریب به 19 میلیارد متر مکعب است همچنين حجم آب ورودي به مخازن سدهای کشور نيز از ابتداي سال آبي جاري (مهرماه 92) تاكنون، با يك درصد افزايش در مقایسه با سال آبی گذشته به پنج ميليارد و 630 ميليون مترمکعب رسیده است.این میزان در مدت مشابه سال آبی گذشته پنج ميليارد و 600 ميليون مترمکعب گزارش شده بود. میزان حجم آب خروجی از سدهای کشور نیز از ابتداي سال آبي جاري (مهرماه 92) تاكنون، شش ميليارد و 260 ميليون مترمکعب گزارش شده است در حالی که آب خروجی از سدهای کشور در مدت مشابه سال آبي گذشته، پنج ميليارد و 510 ميليون مترمکعب بود و بر این اساس، حجم آب خروجي از سدهاي كشور در مقايسه با مدت مشابه سال آبي گذشته، 14 درصد افزايش نشان مي دهد. هم اکنون 39 درصد از حجم مخازن سدهای کشور از آب پر بوده ضمن آنکه مجموع ظرفيت مخازن سدهاي كشور در زمان كنوني 47.4 ميليارد مترمكعب گزارش شده است.

همچنين حجم كنوني آب موجود در مخازن سدهاي تهران 426 ميليون مترمكعب گزارش شده است كه اين ميزان در مقايسه با حجم آب موجود در مخزن سدهاي تهران در زمان مشابه سال آبي گذشته که 658 ميليون مترمكعب ثبت شده کاهش 35 درصدي رانشان مي دهد.  همچنین حجم آب ورودي به مخازن سدهاي تامين كننده آب استان تهران از ابتدای سال آبی جاری تاکنون 146 ميليون مترمكعب گزارش شده است که 22 درصد کاهش در مقایسه با دوره مشابه سال آبی گذشته را نشان مي دهد.  لازم به ذکر است در زمان كنوني تنها 23 درصد از حجم مخازن سدهاي استان تهران از آب پر شده است.

کاهش شدید ذخیره آب پشت سدهای تهران بار دیگر آبرسانی به 8.5 میلیون نفر را در شرایط ویژه قرار داد. مقامات آبفای استان تهران می‌گویند 1.5 میلیون مشترک پرمصرف شناسایی شده و برای آنها اخطاریه‌هایی ارسال کرده‌اند که در صورت ادامه روند مصرف فعلی چاره‌ای جز قطع انشعاب آنها نخواهند داشت. محمد پرورش ، مدیرعامل آبفای استان تهران مشترکان پرمصرف را شامل گروه‌های مصرف کننده بین 15 تا 30 مترمکعب در ماه اعلام کرد.

در این میان، شرکت آب و فاضلاب تهران در نامه‌ای به مشترکان با اشاره به کاهش نزولات جوی و بروز خشکسالی خواستار رعایت متعارف مصرف و کاهش 30 درصدی آب توسط مشترکان شده و هشدار داده است: در صورت استمرار مصرف غیرمتعارف و عدم رعایت، امکان تداوم ارائه خدمات به آن اشتراک در سطح فعلی میسر نخواهد شد ، 83 درصد از مشترکان تهران مسکونی هستند و مردم باید در این زمینه رعایت مصرف را انجام دهند. همچنین 5 درصد نیز اداری داریم.

شناسایی 1.5 میلیون مشترک پرمصرفمدیرعامل آب و فاضلاب استان تهران گفت: از 15 تا 30 مترمکعب 3 طبقه مصرف داریم که حدود 1 میلیون و 500 هزار مشترک در این طبقات قرار دارند که معادل 65 درصد از کل مشترکان هستند. وی از صدور اخطار برای مشترکان با مصرف بالای 30 مترمکعب در ماه خبر داد و اظهار داشت: برنامه ریزی شد که اگر در مصرف رعایت نشود، برنامه قطع آب در دستور کار قرار گیرد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران اخیرا اشاره کرده بود که  70 درصد از آب شرب مورد نیاز در تهران از سدها تامین می شود که مستقیم به بارندگی بستگی دارد. حدود 50 میلیون مترمکعب نیز کمبود آب داریم. تهرانی ها مصرف خود را 50 لیتر کاهش دهند.

پرورش با اشاره به اینکه طبق برنامه ریزی های صورت گرفته به یک سری از طبقات مصرف ورود خواهیم کرد و انشعاب آب را قطع می کنیم بیان داشت: یک سری طبقات دیگر نیز که بین 15 تا 30 مترمکعب مصرف می کنند هم اخطار دریافت خواهند کرد. به طور کلی  متوسط مصرف روزانه آب جهان به ازای هر نفر ۱۵۰ لیتر در روز ارزیابی شده، شهروندان تهرانی در تابستان به طور متوسط هر نفر روزانه بیش از ۳۷۰ لیتر آب مصرف کرده اند و در ماه های سرد سال بین 200 تا 250 لیتر و متوسط مصرف آب تهران در 4 ماهه سرد سال به حدود 200 تا 250 لیتر به ازای هر نفر می رسد اما در فصول گرم سال این رقم به 300 تا 350 لیتر افزایش می یابد اما در فصل گرمای سال 92 با افزایش کم سابقه دمای هوا در پایتخت، مصرف آب نیز رکورد سرانه 400 لیتری را به ثبت رساند.

به عقیده کارشناسان، هر فرد در شبانه روز باید حداقل 150لیتر آب مصرف کند، با این حال مقامات مسئول دولتی عنوان می‌کنند ایرانیان 2 برابر متوسط جهانی در سال آب مصرف می‌کنند. براساس اعلام بانک جهانی الگوی مصرف آب آشامیدنی برای یک نفر در سال 1 متر مکعب و برای بهداشت در زندگی به ازای هر نفر 100 متر مکعب اعلام شده است، در حالی که در ایران این رقم به دلیل استفاده نادرست از آب آشامیدنی برای شستشوی اتومبیل، استحمام، آبیاری باغچه ها، لباسشویی و ظرفشویی حدود 70 تا 80 درصد بیشتر از الگوی جهانی آن است. 

جدول مقایسه‌ای سرانه مصرف خانگی آب در ایران و سایر کشورها:
کشور             سرانه مصرف
                   (لیتر نفر در روز)
 ایران                 150
 مالزی                 90
 مکزیک               100
 بلژیک                110
تونس                 110
 چین                 115
 هلند                 125
 یونان                 130
 آلمان                130
 عربستان           135
 قبرس               140
 انگلستان           150
 مجارستان          150
 استرالیا            155
 سوئد               170
 کویت               180
 آمریکا              240

آیا لزوم یک همگرایی و یک اتحاد در آحاد جامعه در زمینه الگوی مناسب مصرف  ضروری به نظر نمی رسد. هر چند عده ای معتقدند که آب مصرف شده در بخش کشاورزی هم هدرروی زیادی را نشان می دهد و آن ها راه حل آبیاری قطره ای (Dripping system) و آبیاری بارانی (Sprinkler system) را داده اند. اما به نظر می رسد، با کنترل هدرروی آب، استفاده از آب های غیر شرب جهت استحمام و کارواش، کنترل مصرف آب جهت شستشوی ظرف و بستن آب در زمان هایی که نیاز به استفاده از آن را در خلال کار نداریم می تواند مرحمی باشد بر اصلاح الگوی مصرف و مقدمه ای باشد بر اینکه در آینده دچار محدودیت منابع آبی و بعضا جیره بندی نشویم.