امتیازی که تیم مذاکراتی از 1+5 گرفت
با وجود اصرار و تاکید 1+5 بر این که ذخایر UF6 غنی شده تا 5 درصد ایران در مدت اجرای گام اول “برنامه اقدام مشترک” افزایش نیابد، بررسی های ایسنا نشان می دهد موجودی اورانیوم غنی شده ایران تا 5 درصد، در طول گام اول توافق حدود 400 کیلوگرم افزایش می یابد.
بر اساس “برنامه اقدام مشترک” (Joint Action Plans) در گام اول، میزان اورانیوم غنی شده 5 درصدی که از تاریخ اجرای توافق، یعنی 30 دی ماه تا شش ماه بعد از آن تولید می شود، نباید نسبت به ذخایر فعلی که مورد حسابرسی بازرسان آژانس در سفر اخیر به ایران قرار گرفت، بیشتر شود.
هم چنین UF6 غنی شده تا 5 درصد که بعد از اجرای توافق تولید می شود باید به پودر اکسید اورانیوم یا UO2 تبدیل شوند، به این ترتیب ذخایر UF6 غنی شده 5 درصدی ایران در مدت زمان اجرای گام اول “برنامه اقدام مشترک” (JAP) افزایش نخواهد یافت.
اما آن چه در توافق ژنو مسکوت مانده، امتیازی است که ایران در چارچوب اقدامات هسته ای به دست آورده است.
با وجود تاکید 1+5 بر افزایش نیافتن ذخایر UF6 غنی شده 5 درصدی ایران در مدت شش ماه، اما این ذخایر طی این مدت حدود 400 کیلوگرم افزایش خواهد یافت و ذخایر اورانیوم ایران به مرز 8 تن خواهد رسید.
بر اساس “برنامه اقدام مشترک(جاپ)”، ایران باید نیمی از ذخایر UF6 غنی شده تا 20 درصدش را که حدود 200 کیلوگرم است به اکسید اورانیوم برای ساخت صفحه سوخت و نیم دیگر را به UF6 غنی شده کم تر از 5 درصد رقیق کند. از این رو، با تبدیل حدود 100 کیلو UF6 غنی شده تا 20 درصد به 5 درصد، حدود 400 کیلوگرم UF6 غنی شده تا 5 درصد به دست خواهد آمد که به این شکل ذخایر UF6 غنی شده 5 درصدی ایران را از میزان کنونی (آخرین بازرسی و حسابرسی آژانس) به میزان 400 کیلوگرم افزایش می دهد.
بر اساس آخرین گزارش مدیرکل آژانس درباره فعالیت ها و مراکز هسته ای ایران که در آبان ماه سال جاری منتشر شده است، میزان فعلی ذخایر UF6 غنی شده تا 5 درصد کشور، بیش از هفت تن (7154.3 کیلوگرم) است که این میزان قطعا در سه ماه گذشته نیز افزایش یافته است.
پیش از این علی اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران درباره ذخایر اورانیوم غنی شده تا 5 درصد که تاکنون تولید شده، گفته است: ایران حدود 7 تن اورانیوم غنی شده تا 5 درصد دارد و اگر از این مقدار در طول 6 ماه بیش تر تولید کنیم، اکسید خواهد شد و ذخایر قبلی اکسید نمی شود.
رییس سازمان انرژی اتمی هم چنین در اظهارنظری پیش از این تایید کرد که “با تبدیل نیمی از ذخایر UF6 غنی شده تا 20 درصد ایران به UF6 غنی شده تا 5 درصد، ذخایر اورانیوم کشور حدود 400 کیلوگرم افزایش خواهد یافت.”
یک مقام مرتبط با مذاکرات هسته ای کشورمان نیز در گفت وگو با ایسنا تایید کرد که “با تبدیل حدود 100 کیلوگرم از UF6 غنی شده تا 20 درصد به کمتر از 5 درصد، حدود 400 کیلوگرم UF6 غنی شده تا 5 درصد به دست می آید.”
وی هم چنین در پاسخ به این پرسش که آیا ایران می تواند اورانیوم 5 درصدی حاصل از رقیق سازی اورانیوم 20 درصدی را به همان شکل گاز UF6 نگهداری کند؟ با تایید این مطلب اظهار کرد: یکی از مهم ترین اختلاف نظرها میان ایران و 1+5 در همین رابطه بود که طرف مقابل اصرار داشت تا اورانیوم 5 درصدی حاصل از تبدیل اورانیوم 20 درصد، به اکسید تبدیل شود که ما آن را نپذیرفتیم.
وی گفت: در عین حال بر اساس برنامه سازمان انرژی اتمی و به طور طبیعی باید تمامی UF6 غنی شده تا 5 درصد برای تولید سوخت در یک پروسه مشخص برای تولید سوخت نیروگاه های بوشهر و اراک را به اکسید تبدیل کنیم.
بر اساس “برنامه اقدام مشترک” (جاپ) قرار است نیمی از UF6 موجود غنی شده 20 درصد به اکسید اورانیوم 20 درصد برای تولید صفحات سوخت که در تولید سوخت راکتور تحقیقاتی تهران استفاده می شوند، تبدیل شود و نیم دیگر به UF6 غنی شده تا 5 درصد رقیق شود، به طوری که خط برگشت پذیر نیز وجود نداشته باشد.
“جاپ” از روز 30 دی ماه (20 ژانویه) از سوی ایران و 1+5 با اجرای اقداماتی که هر یک از طرف ها متعهد به اجرای آن شده بودند آغاز شد. اولین اقدام ایران در مرحله اول از اجرای توافق این بود که تولید UF6 غنی شده 20 درصد خود را به مدت شش ماه متوقف کرد. هم چنین فرایند اکسیدسازی نیمی از ذخایر UF6 در سایت نطنز و رقیق سازی نیم دیگر از این ذخایر در اصفهان آغاز شد.
کارخانه پودر دی اکسید اورانیوم غنی شده (EUPP) کارخانه ای برای تبدیل UF6 غنی شده تا غنای 5 درصد U-235 برای تولید پودر UO2 است. بر اساس آخرین گزارش آژانس در آبان ماه این تاسیسات هنوز راه اندازی نشده است.
علی اکبر صالحی پیش از اجرای توافق ژنو اعلام کرده بود که این کارخانه تا راه اندازی نهایی یک ماه فاصله دارد.
ایران در 4 نوامبر 2013 طرح عملیاتی مربوط به کارخانه پودر دی اکسید اورانیوم غنی شده را به اطلاع آژانس رساند. بر اساس گزارش آژانس تست های داغ در 7 دسامبر 2013 آغاز شده و بلافاصله پس از آن فعالیت های عملیاتی در این تاسیسات شروع خواهد شد.
