خطبه بدون نقطه حضرت علی(ع)

خبرآنلاین: این خطبه درعین برخورداری از نظم و زیبایی در متن از معانی و
معارف والا برخوردار است. چنانکه جرج جرداق مسیحی می گوید: ‘در متون ادبی
ما خطبه بدون نقطه و خطبه بدون الف امام علی را باید شاهکارهای ادبی
دانست.’

خطبه حضرت علیّ ابن ابیطالب( که درود خدا بر او باد) معروف به خطبه بدون نقطه:

الحَمدُ لِلّهِ أهلِ الحَمدِ وَ أحلاهُ، وَ أسعَدُ الحَمدِ وَ أسراهُ، وَ أکرَمُ الحَمدِ وَ أولاهُ.

الواحدُ الاحدُ الأحَدُ الصَّمَدُ، لا والِدَ لَهُ وَ لا وَلَدَ.

سَلَّطَ
المُلوکَ وَ أعداها، وَ أهلَکَ العُداةَ وَ أدحاها، وَ أوصَلَ المَکارِمَ
وَ أسراها، وَ سَمَکَ السَّماءَ وَ عَلّاها، وَ سَطَحَ المِهادَ وَ طَحاها،
وَ وَطَّدَها وَ دَحاها، وَ مَدَّها وَ سَوّاها، وَ مَهَّدَها وَ وَطّاها،
وَ أعطاکُم ماءَها وَ مَرعاها، وَ أحکَمَ عَدَدَ الاُمَمِ وَ أحصاها، وَ
عَدَّلَ الأعلامَ وَ أرساها.

الاِلاهُ الأوَّلُ لا مُعادِلَ لَهُ،
وَلا رادَّ لِحُکمِهِ، لا إلهَ إلّا هُوَ، المَلِکُ السَّلام، المُصَوِّرُ
العَلامُ، الحاکِمُ الوَدودُ، المُطَهِّرُ الطّاهِرُ، المَحمودُ أمرُهُ،
المَعمورُ حَرَمُهُ، المَأمولُ کَرَمُهُ.

عَلَّمَکُم کَلامَهُ، وَ أراکُم أعلامَهُ، وَ حَصَّلَ لَکُم أحکامَهُ، وَ حَلَّلَ حَلالَهُ، وَ حَرَّمَ حَرامَهُ.
وَ حَمَّلَ مُحَمَّداً (صَلَّ اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ) الرِّسالَةَ، وَ رَسولَهُ المُکَرَّمَ المُسَدَّدَ، ألطُّهرَ المُطَهَّرَ.

أسعَدَ
اللهُ الاُمَّةَ لِعُلُوِّ مَحَلِّهِ، وَ سُمُوِّ سُؤدُدِهِ، وَ سَدادِ
أمرِهِ، وَ کَمالِ مُرادِهِ. أطهَرُ وُلدِ آدَمَ مَولوداً، وَ أسطَعُهُم
سُعوداً، وَ أطوَلُهُم عَموداً، وَ أرواهُم عوداً، وَ أصَحُّهُم عُهوداً،
وَ أکرَمُهُم مُرداً وَ کُهولاً.

صَلاةُ اللهِ لَهُ لِآلِهِ
الأطهارِ مُسَلَّمَةً مُکَرَّرَةً مَعدودَةً، وَ لِآلِ وُدِّهِمُ الکِرامِ
مُحَصَّلَةً مُرَدَّدَةً ما دامَ لِالسَّماءِ أمرٌ مَرسومٌ وَ حَدٌّ
مَعلومٌ.

أرسَلَهُ رَحمَةً لَکُم، وَ طَهارَةً لِأعمالِکُم، وَ
هُدوءَ دارِکُم وَ دُحورَ، عارِکُم وَ صَلاحَ أحوالِکُم، وَ طاعَةً لِلّهِ
وَ رُسُلِهِ، وَ عِصمَةً لَکُم وَ رَحمَةً.

اِسمَعوا لَهُ وَ راعوا
أمرَهُ، حَلِّلوا ما حَلَّلَ، وَ حَرِّموا ما حَرَّمَ، وَ اعمِدوا –
رَحِمَکُمُ اللهُ – لِدَوامِ العَمَلِ، وَ ادحَروا الحِرصَ، وَ اعدِموا
الکَسَلَ، وَ ادروا السَّلامَةَ وَ حِراسَةَ مُلکِ وَ رَوعَها، وَ هَلَعَ
الصُّدورِ وَ حُلولَ کَلِّها وَ هَمِّها.

هَلَکَ وَ اللهِ أهلُ
الاِصرارِ، وَ ما وَلَدَ والِدٌ لِلاِسرارِ، کَم مُؤَمِّلٍ أمَّلَ ما
أهلَکَهُ، وَ کَم مالٍ وَ سِلاحٍ أعَدَّ صارَ لِلأعداءِ عُدَّةً وَ
عُمدَةً.

اَللّهُمَّ لَکَ الحَمدُ وَ دَوامُهُ، وَ المُلکُ وَ
کَمالُهُ، لااِلهَ إلّا هُوَ، وَسِعَ کُلَّ حِلمٍ حِلمُهُ، وَ سَدَّدَ
کُلُّ حُکمٍ حُکمُهُ، وَ حَدَرَ کُلَّ عِلمٍ عِلمُهُ.

عَصَمَکُمُ وَ
لَوّاکُم، وَ دَوامَ السَّلامَةِ أولاکُم، وَ لِلطّاعَةِ سَدَّدَکُم، وَ
لِلاِسلامِ هَداکُم، وَ رَحِمَکُم وَ سَمِعَ دُعاءَکُم، وَ طَهَّرَ
أعمالَکُم، وَ أصلَحَ أحوالَکُم.

وَ أسألُهُ لَکُم دَوامَ
السَّلامَةِ، وَ کَمالَ السَّعادَةِ، وَ الآلاءَ الدّارَةَ، وَ الاَحوالَ
السّارَّةَ، وَ الحَمدُ لِلّهِ وَحدَهُ.

ترجمه خطبه:

ستایش
مخصوص خدایی است که سزاوار ستایش و مآل آن است. از آنِ اوست رساترین ستایش و
شیرین ترین آن و سعادت بخش ترین ستایش و سخاوت بار ترین(و شریف ترین) آن و
پاک ترین ستایش و بلند ترین آن و ممتاز ترین ستایش و سزاوارترین آن.

یگانه و یکتای بی نیاز(ی که همه نیازمندان و گرفتاران آهنگ او نمایند). نه پدری دارد و نه فرزندی.
شاهان
را (به حکمت و آزمون) مسلّط ساخت وبه تاختن واداشت. و ستمکاران (و
متجاوزان) را هلاکت نمود و کنارشان افکند. و سجایای بلند را (به خلایق)
رسانید و شرافت بخشید. و آسمان را بالا برد و بلند گردانید. بستر زمین را
گشود و گسترش داد و محکم نمود و گسترده ساخت. آن را امتداد داد و هموار کرد
و (برای زندگی) آماده و مهیّا فرمود. آب و مرتعش را به شما ارزانی داشت.
تعداد اقوام را (برای زندگی) آماده و مهیّا فرمود. آب و مرتعش را به شما
ارزانی داشت. تعداد اقوام را (برای زندگی در آن) به درستی. (و حکمت) مقرّر
فرمود و بر شمار (یکایک) آنان احاطه یافت. و نشانه های بلند (هدایت) مقرّر
فرمود و آنها را بر افراشته و استوار ساخت.

معبود نخستین که نه او
را هم طرازی است و نه حکمش را مانعی. خدایی نیست جز او، که پادشاه است و
(مایۀ) سلامت، صورتگر است و دانا، فرمانروا و مهربان، پاک و بی آلایش.
فرمانش ستوده است و حریم کویش آباد (به توجّه پرستندگان و نیازمندان) است و
سخایش مورد امید.

کلامش را به شما آموخت و نشانه هایش را به شما
نمایاند. و احکامش را برایتان دست یافتنی نمود. آنچه روا بود حلال و آنچه
در خور ممنوعیت بود، حرام شمرد.

بار رسالت را بر دوش محمّد(صلّی
الله علیه و آله) افکند. (همان) رسول گرامی که بدو سروری و درستی (در گفتار
و کردار و رفتار) ارزانی شده، پاک و پیراسته است.

خداوند این امّت
را به خاطر برتریِ مقام و بلندیِ شرف و استواری دین او و کامل بودنِ آرمانش
سعادت بخشید. او بی آلایش ترین فردِ از آدمیان در هنگامه ولادت و فروزنده
ترین ستاره یمن و سعادت است. او بلند پایه ترین آنان (در نیاکان) است و
زیباترین آنها در (نسل و) شاخسار. و درست پیمان ترین و کریم ترین آنان است
در نوجوانی و بزرگسالی.

درود خداوند از آن او و خاندان پاکش باد،
درودی خالص و پی در پی و مکرّر (برای آنان) و برای دوست داران بزرگوارشان،
درودی ماندگار و پیوسته، (برای همیشه:) تا وقتی که برای آسمان حکمی مرقوم
است و نقشی مقرّر.

او فرستاد تا تا برایتان رحمتی باشد و مایه
پاکیزگی اعمالتان و آرامش سرای (زندگی) شما و بر طرف شدن نقاط ننگ (: و شرم
آور کار)تان. و تا مایه صلاح حالتان باشد و اطاعت شما از خدا و رسولانش و
موجب حفظ شما و رحمتی (بس بزرگ و فراگیر).

از او فرمان برید و بر
دستورش مواظبت ورزید. آنچه را حلال دانست، حلال و هر چه را حرام داشت حرام
بشمارید. خدایتان رحمت کند؛ آهنگ کوششی پیوسته نمایید و آزمندی را از خود
برانید و تنبلی را وا نهید. رسم سلامت و حفظ حاکمیّت و بالندگی آن را – و
آنچه را که موجب دغدغه سینه ها (:و تشویش دلها) و روی کردِ درماندگی و
پریشانی به سوی به آنهاست – بشناسید.

منابع:
برگرفته از کتاب دو شاهکار علوی(محمد احسانی فر لنگرودی)
نهج السّعادة، به نقل از کتاب «مجموعة ادبیة» تألیف محی الدّین محمد بن عبد القاهر بن الموصلی الشهروزی