رابطه جرایم با تغییر فصول

به گزارش خبرگزاری فارس، رئیس مرکز اطلاع رسانی ناجا در یادداشتی به تشریح رابطه جرایم و افزایش آن با تغییر فصول پرداخت. سرهنگ رضا غنی‌لو در یادداشت خود آورده است:

فصل بهار به رنگارنگ شدن طبیعت مشهور است ولی همواره ذهن بشر درگیر این موضوع بوده که آیا فصول مختلف سال در رنگارنگی جرائم و یا ناهنجاری‌های رفتاری هم نقش دارد یا خیر؟

از بقراط دوران طلایی یونان تا منتسکیو در عصر روشنگری و جرم شناسان معاصر در این خصوص نظریه‌پردازی کرده‌اند. هر چند این نظریات بیشتر بر اساس رویدادها و تجربیات اجتماعی بوده و کمتر متکی به تحقیقات فیزیولوژیک و آزمایشگاهی‌اند.

برای نمونه برخی از جرم شناسان به استناد آمارها ثابت کردند که جرائم خشن در مناطق دارای ارتفاع بیشتر و رطوبت کمتر و دمای بالا فراوانی بیشتری دارند و یا اینکه چون با بلند شدن روزها زمان حضور افراد در اجتماع افزایش می‌یابد، در فصول رو به گرما جرائم بر علیه افراد رشد می‌کند ولی در زمستان چون ساعات شب طولانی‌تر است جرایم بر علیه اموال مانند سرقت بیشتر مشاهده می‌شود.

عده‌ای دیگر بر اساس اینکه ترشح هورمون‌های جنسی در سایر حیوانات در فصل بهار طغیان می‌کند (چون حیوانات فیزیولوژی مشترکی با انسان دارند) معتقد بودند که جرائم منافی عفت و تجاوز به عنف در 6 ماهه اول سال نسبت به 6ماهه دوم سال که هوا سردتر است بیشتر می‌شود.

البته تحقیقات آزمایشگاهی بعضی از این حدس‌های تجربی را تأیید می‌کند. برای مثال افراد ساکن در مناطق سرسبز و مرطوب آرام و خونسردتر هستند و یا اینکه میزان استرس در افراد روستایی نسبت به شهرنشینان کمتر است.

در تحقیقی که پیروان مکتب جغرافیایی مشهور به «قانون حرارتی بزهکاری» انجام شده است مشخص شد که افزایش دما آستانه تحمل روانی را خصوصا در مناطق پرترافیک کاهش می‌دهد و زمینه‌ای است برای نزاع و ضرب و جرح که گاهی منجر به قتل نیز می‌شود و یا اینکه بعلت کوتاه شدن شب‌ها و امکان اسکان در فضای باز مانند پارک‌ها و زیارتگاه‌ها و اماکن عمومی آمار فرار نوجوانان و جوانان از منزل، گاه تا 50% نسبت به فصل زمستان رشد پیدا می‌کند.

لازم به یادآوری است که ما در جرائم همواره با عنصری معنوی یا نیت مجرمانه مواجه هستیم و مواردی که بعنوان نمونه و مصداق در سطور بالا آمد در قالب جرائم می‌گنجیدند هر چند محرک بیرونی مانند گرما و یا طول روز در آن نقش ایفا می‌کردند. ولی تغییر فصل علاوه بر جرائم و ناهنجاری‌های رفتاری مانند عریان‌گرایی و بدپوششی تاثیر مستقیمی هم بر روی حوادث دارند. مثلا غرق شدگی در رودخانه ها – سدها و سواحل دریا مخصوص 6 ماهه اول هر سال است و یا آمار آتش سوزی خصوصا در جنگل‌ها و منابع طبیعی یا حادثه سیل برای ساکنین بستر رودخانه‌ها رشد چشمگیری پیدا می‌کند.

غرض از نوشتن این سطور آن است که سیاست گزاران و مدیران اجرایی باید آمادگی نیروهای تحت امر خود را برای پیشگیری و مقابله با این آسیب‌ها در دستور کار قرار داده و آموزش همگانی و هوشیارسازی مردم را در سرلوحه اقدامات خود منظور کنند، زیرا بر اساس فرمایش امام علی (ع) هرکس که با خیال راحت خوابید دشمن او را بیدار خواهد کرد!