ناگفته‌ های آزادی ملوان ربوده شده ایرانی

عصرخبر به نقل از روزنامه شرق: ملوان ایرانی نجات‌یافته از اسارت دزدان دریایی سرانجام وارد ایران شد. شهریار علی‌آبادی- ملوان سبزواری – که چهارسال در اسارت دزدان دریایی به‌سر می‌برد بعد از آزادی از سومالی به کنیا منتقل و سپس عازم ایران شد.
برخی رسانه‌ها روز شنبه خبر داده بودند ملوان ایرانی همراه 10ملوان دیگر که آنها نیز اسیر دزدان دریایی بودند از محل اسارت خود گریخته‌اند اما برادر شهریار اعلام کرد آزادی برادرش به دنبال تلاش‌هایی بود که وزارت امور خارجه و سفارت ایران در کنیا انجام دادند.
در همین حال مرضیه افخم، سخنگوی وزارت امور خارجه دیروز در پاسخ به این سوال که آیا شهریار فرار کرده یا در پی انجام معامله آزاد شده است، گفت: «کشتی‌ای که این فرد ایرانی در آن حضور داشته سال89 به دست دزدان دریایی افتاده بود و این ایرانی به اسارت گرفته شد. البته در این کشتی خدمه‌هایی از کشورهای بنگلادش، سریلانکا و تعداد دیگری از کشورها حضور داشتند. متعاقب آن فعالیت‌های ما برای آزادی او آغاز شد.
به‌دلیل نزدیکی به این کشور و در دسترس‌بودن، وزارت خارجه، سفارت ما در کنیا را مسوول پیگیری امور کرد. خوشبختانه با تلاش‌هایی که سفارت ما انجام داد و ارتباط با شیوخ قبایل و افراد ذی‌نفوذ، 17خرداد این تبعه ایرانی توانست خود را به کنیا برساند.»
افخم در پاسخ به این پرسش که آیا ایرانی دیگری در اسارت دزدان دریایی هست؟ گفت: بر اساس اطلاعاتی که داریم هیچ ایرانی دیگری در اسارت دزدان دریایی نیست. در همین حال «ملک‌حسین گیوزاد» سفیر ایران در کنیا به سوالات خبرنگار ما درباره نحوه آزادی شهریار پاسخ داد.
‌شهریار علی‌آبادی چگونه بعد از 42ماه آزاد شد و وزارت امور خارجه و سفارت ایران در کنیا چه اقداماتی در این خصوص انجام دادند؟
شهریار علی‌آبادی در سال1389 به اسارت دزدان دریایی درآمد. کشتی آلبیدو که علی‌آبادی سرملوان آن بود دارای 24خدمه از کشورهای سریلانکا، هند، بنگلادش، پاکستان و ایران بود. خانواده وی 14ماه از اسیرشدن او بی‌اطلاع بودند و گمان می‌کردند کشتی در یکی از بنادر اقیانوس هند دچار نقص‌فنی شده و در دست تعمیر است. حدود یک‌سال‌ونیم پیش سفارت جمهوری‌اسلامی ایران در نایروبی در جریان اسارت وی قرار گرفت.
با توجه به اینکه سومالی به چند منطقه تقسیم شده است و دولت مرکزی سومالی حاکمیتی بر این مناطق ندارد و با عنایت به اینکه سومالی در میان کشورهای آفریقایی دارای بیشترین ساحل است، بنابراین بیشتر سواحل آن کشور به محل امن برای دزدان دریایی تبدیل شده است.
اولین چالش سفارت یافتن محل احتمالی نگهداری علی‌آبادی بود. در این خصوص هیچ‌کس اطلاعی نداشت. پس از جست‌وجوی چندماهه و اعزام یک‌نفر سومالیایی به منطقه، محل تقریبی نگهداری وی مشخص شد.
در مرحله بعدی ارتباط با نزدیک‌ترین دولت خودمختار محلی (دولت ایالت گالمادوک) برقرار شد. مسوولان دولت مذکور یک‌بار در سال90 در آزادی تعدادی از ملوانان اسیر ایرانی به سفارت کمک کرده بودند. این‌بار باوجود تلاش مقامات دولت گالمادوک، آنان قادر به انجام اقدام سریعی نشدند.
بنابراین تلاش شد از طریق شیوخ و روسای قبایل منطقه برای آزادی او اقدام شود. در این زمینه بارها با آنها مذاکره و نمایندگانی به منطقه اعزام شدند. همکاری شیوخ محلی بسیار خوب بود. دزدان دریایی علاوه‌بر غارت محموله کشتی درخواست چندمیلیون‌دلار پول‌نقد برای آزادی خدمه داشتند.
هفت‌خدمه پاکستانی کشتی با پرداخت یک‌میلیون‌دلار یک‌سال بعد از ربوده‌شدن کشتی، آزاد شده بودند. همین امر باعث جسورترشدن دزدان شده بود و در مقاطعی تقاضای 10میلیون‌دلار باج می‌کردند. پنج‌خدمه دیگر کشتی توسط دزدان کشته یا غرق شدند و در نهایت 11خدمه باقیمانده بودند که یکی از آنان علی‌آبادی بود.
کشتی در سال1392 توسط دزدان غرق شد و باقیمانده خدمه (11نفر) به خشکی منتقل شدند. سفارت جمهوری‌اسلامی ایران در نایروبی و وزارت امورخارجه خود را موظف کردند تا هرطور شده زمینه آزادی وی را فراهم کنند. تلاش‌ها برای آزادی وی از چند طریق مختلف در جریان بود.
سناریوهای مختلفی برای آزادی وی مورد بررسی قرار گرفت و به‌طور همزمان روی چند طرح کار شد. هدف اول سفارت حفظ جان شهریار علی‌آبادی و آزادی او بود. به همین دلیل از راهکارهای مختلفی استفاده شد که شامل مذاکره مستقیم با گروگانگیران، مذاکره از طریق واسطه با گروگانگیران، استفاده از نفوذ دولت ایالت گالمادوک، استفاده از نفوذ معنوی روسای قبایل و شیوخ، استفاده از رهبران مذهبی منطقه، استفاده از ظرفیت سازمان‌ملل و کمک‌گرفتن از سازمان‌های خیریه بود.
به‌طور همزمان مسوولان ذی‌ربط در وزارت امورخارجه تلاش‌های گسترده‌ای را برای نجات او آغاز و با بررسی تمامی جوانب سناریوهای لازم را طراحی و با هماهنگی دستگاه‌های ذی‌ربط در این زمینه اقدام کردند. این تلاش‌ها چندبار تا آستانه آزادی گروگان‌ها پیش ‌رفت اما در آخرین مراحل به‌دلیل دست‌به‌دست‌شدن گروگان‌ها میان گروه‌های مختلف دزدان ناکام می‌ماند.
در آخرین مرحله که منجر به آزادی آنان شد نیز گروهی از دزدان که گروگان‌ها را در اختیار داشتند پس از توافق، نتوانستند نسبت به آزادی آنان اقدام کنند و گروه دیگری کنترل را در دست گرفتند. پس از حدود سه‌هفته با همکاری گروه اول دزدان زمینه فرار آنان از دست گروه دوم فراهم کرد و توسط گروه اول به افراد مسلح ایالت گالمادوک تحویل داده شدند.
‌با توجه به اقدامات انجام‌شده چگونه در جریان آزادی شهریار قرار گرفتید؟
این سفارت در طول این مدت از طریق تماس مستقیم با دزدان، تماس از طریق رابط‌های محلی و از طریق ماموران سازمان‌ملل مستقر در سومالی از وضعیت گروگان‌ها باخبر بود. در سه هفته آخر نیز مخفیانه توسط گروه اول دزدان تلفنی در اختیار علی‌آبادی قرار داده شده بود که مرتب با وی در تماس بودیم. روزی که آنان از دست گروه دوم فرار کردند و در اختیار گروه اول قرار گرفتند بلافاصله از طریق تماس تلفنی مطلع شدیم و تا رسیدن آنان به محل امن که بیش از 12ساعت به طول انجامید مرتب با آنها تماس برقرار بود.
‌برای انتقال شهریار از سومالی به نایروبی چه اقداماتی انجام گرفت؟
گروگان‌ها از طریق اجاره یک فروند هواپیما از شهر گالکایو، مرکز ایالت گالمادوک به نایروبی منتقل شدند و در فرودگاه مورد استقبال اینجانب و اعضای سفارت قرار گرفتند. علی‌آبادی در طول مدت اقامت در نایروبی در هتل مستقر بود و تحت معاینه‌های پزشکی قرار داشت.
با توجه به سکونت خانواده وی در سبزوار سفارت برای وی بلیت نایروبی به مشهد تهیه کرد. در طول این مدت وزارت امور خارجه و سفارت جمهوری‌اسلامی ایران با خانواده علی‌آبادی ارتباط داشتند که لازم است ضمن تبریک به آنان از صبر، متانت و همکاری صمیمانه‌ای که با سفارت و مسوولان داشتند کمال تشکر را کنیم.
‌تا به حال چه اقداماتی برای نجات جان شهروندان ایرانی انجام داده‌اید؟
علی‌آبادی اولین ایرانی‌ای نبوده که از دست دزدان دریایی رها شده است. تاکنون چندین گروه از ملوانان ایرانی از دست دزدان رها شده‌اند. در آخرین مورد در سال گذشته78 ملوان چابهاری با پنج‌فروند قایق در ایالت خودمختار پونتلند دستگیر و زندانی شده بودند که با تلاش سفارت رها و به‌همراه قایق‌های خود به کشور بازگردانده شدند.
خوشبختانه وزارت امورخارجه و سفارت جمهوری‌اسلامی ایران در نایروبی مفتخر است اعلام کند باوجود اینکه در دوره‌ای ده‌هانفر از هموطنانمان در سومالی اسیر بودند اما با تلاش‌ها و اقدامات صورت‌گرفته هم‌اکنون هیچ ایرانی دیگری در بند و اسیر نیست.
سفارت به حمایت از ایرانیانی که به دلایل مختلف، اسیر، دستگیر، زندانی یا دچار مشکلات دیگری شده‌اند می‌پردازد. حمایت‌های سفارت شامل ملاقات با اتباع در بند، رایزنی با مسوولان ذی‌ربط، استخدام وکیل، حضور در دادگاه و نهایتا فراهم‌کردن زمینه آزادی و رفع مشکل آنان شده و می‌شود.