انتقادازکاهش‌ظرفیت‌آزمون‌دستیاری‌پزشکی

عصرخبر به نقل از جهان: بسیج دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی تهران در نامه ای به مسئولان کشور از سازوکار در نظر گرفته شده در آزمون دستیاری پزشکی انتقاد کرد. 
متن کامل این نامه به شرح زیر است:
ریاست محترم مجلس شورای اسلامی
نمایندگان گرامی مجلس شورای اسلامی
وزیر محترم بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
ریاست محترم سازمان نظام پزشکی
پس از وقایع سالهای گذشته پیرامون فروش سوالات آزمون پذیرش دستیار تخصص پزشکی – آزمونی که با شرکت سالیانه حدود 15 هزار داوطلب و پذیرفته شدن کمتر از 17 درصد داوطلبان، یکی از بزرگترین و مهمترین رقابتهای علمی میان پزشکان به شمار می رود – گویی اکنون نیز، شرایط عجیب پیرامون نحوه پذیرش دوره چهل و یکم دستیاری، داوطلبین این آزمون و خیل عظیم دانشجویان و پزشکانی که در سالهای بعد قصد شرکت در آزمون را دارند با چالش بزرگ مواجه کرده است. تغییری که باستناد مصوبه مجلس شورای اسلامی، با عنوان قانون اصلاح بند (3) ماده واحده قانون برقراری عدالت آموزشی در پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی و دوره های عمومی و تخصصی پزشکی بنا دارد اینبار، 30% از ظرفیت کل آزمون امسال را با سازوکاری ناعادلانه به سهمیه مناطق محروم اختصاص دهد.

از سوی دیگر و با توجه به این که 20% از ظرفیت کل پذیرش در هر رشته محل به افراد واجد شرایط سهمیه رزمندگان و ایثارگران، خانواده شهدا و جانبازان اختصاص می یابد (مصوب مجلس محترم که به حق شایسته این عزیزان می باشد)، عملا 50% از پذیرفته شدگان این آزمون با سهمیه پذیرفته شده و خیل عظیمی از نخبگان فاقد سهمیه، جهت قبولی در 50% ظرفیت باقیمانده به رقابت خواهند پرداخت.
نکته تعجب برانگیز، تفاوت در ظرفیت پذیرش سهمیه آزاد این دوره نسبت به دوره های قبل می باشد؛ به عنوان مثال، در آزمون چهلم پذیرش دستیار که اردیبهشت ماه سال 92 برگزار شده بود، 10% از ظرفیت کل آزمون، به صورت مازاد، به سهمیه مناطق محروم اختصاص یافته بود که عملا حدود 2350 نفر پذیرش آزاد، و حدود 2600 نفر ظرفیت کل آزمون بوده است؛ حال آن که در آزمون امسال ظرفیت کلی 2512 نفر بوده که با کسر سهمیه 50%، تنها 1255 نفر پذیرش آزاد صورت خواهد گرفت.

ما جمعی از دانشجویان رشته پزشکی و داوطلبان آزمون دستیاری، معتقدیم سازوکار در نظر گرفته شده که به زعم ما بنابر حسن نیت مسئولین و در جهت استقرار عدالت در توزیع خدمات پزشکی می باشد، نه تنها منجر به دستیابی به این هدف نخواهد شد، بلکه در بلند مدت باعث دور شدن از این هدف و گسترش بی عدالتی در ابعاد دیگر نظام سلامت خواهد شد. دلایلی برای موضوع مذکور و البته راهکارهایی برای رفع این مشکل وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد.

1. اگر چه طی سالهای پس از انقلاب اسلامی، شاهد رشد قابل توجهی در تعداد نیروهای متخصص پزشکی کشور بوده ایم، اما بر طبق آمار موجود، تعداد پزشکان عمومی و متخصص و همینطور نسبت پزشک به جمعیت در کشور ما بسیار پائین و حتی پائین تر از متوسط کشورهای منطقه می باشد. مضاف بر این، عدم بکارگیری صحیح همین تعداد نیروی پزشک در کشور از سوی متولیان حوزه درمان کشور نیز، درد دیگری است که بر وخامت وضعیت می افزاید. علی ای حال، به نظر می رسد با توجه به وجود استعداد و ظرفیت بالای آموزش نیروی متخصص در کشور، افزایش ظرفیت تربیت نیروی پزشکی متخصص، جهت ایجاد تعادل در بازار ارائه خدمت و توسعه عدالت در توزیع خدمات پزشکی، گام مهمتر و تحول آفرینی در جهت عدالت در ارائه خدمات خواهد بود.

2. همانطور که گفته شد، عدم بکارگیری صحیح نیروی انسانی موجود اعم از پزشک عمومی و متخصص در اقصی نقاط کشور، در بوجود آمدن شرایط ناعادلانه موجود سهم بسزایی داشته و دارد و بدون شک، اصلاح وضعیت موجود مستلزم سامان بخشیدن به توزیع نیروی انسانی موجود می باشد. اما ساماندهی ارائه خدمت با نیروی فعلی نیز بایستی از سیاستهای تشویقی جهت توزیع مناسب و همینطور استفاده از سازوکارهای پذیرفته شده در دنیا مانند نظام ارجاع و پزشک خانواده استفاده شود. همیطور توجه به این نکته که در گام نخست برای استقرار عدالت در حوزه نیروی انسانی، ارائه خدمات در تخصص های پایه داخلی، جراحی، اطفال و زنان در اولویت قرار می گیرد.

3. آنچنان که از مصوبه مجلس محترم در خصوص جذب دانشجوی بومی برداشت می شود، جذب دانشجو بومی می بایستی در مناطق محروم صورت پذیرد، حال آنکه دستورالعمل وزارت بهداشت در این خصوص، با پذیرش دانشجو در قطب هایی که عملا جزو مناطق محروم به شمار نمی روند، رفتاری بر خلاف قانون مذکور داشته است. منطقی تر این است که با توجه به وجود حدود 50 دانشگاه و دانشکده علوم پزشکی در سطح کشور و در تمامی استانها، اگر بنای تربیت دانشجوی بومی را داریم، بستر آن را در دانشگاههای محل استان محروم، و نیروی آن را نیز از دانشجویان بومی همان منطقه انتخاب کنیم.

4. اگر چه سهمیه مناطق محروم در سال گذشته نیز در آزمون دستیاری وجود داشته است، اما توجه کنیم که سال گذشته این سهمیه به صورت مازاد ایجاد شده است، در حالی که امسال این سهمیه مازاد به علاوه 20 درصد دیگر از سهمیه آزاد، یعنی جمعا 30درصد از سهمیه آزاد، به سهمیه مناطق محروم اختصاص یافته است که بواقع اجحافی در حق همه داوطلبان این آزمون می باشد.

5. یکی از مشکلاتی که امروزه گربیان دانشجویان رشته های پزشکی را گرفته و البته تجربه نشان داده که بر روی نوع نگاه این قشر در آینده به مسئله درمان نیز می تواند تاثیر داشته باشد، مسائل معیشتی این قشر می باشد. با توجه به اینکه مدت زمان تحصیلی و مشقت های تحصیل در رشته پزشکی در مقاطع مختلف، فرصت هر گونه فعالیت اقتصادی را از پزشکان سلب می کند، پیشنهاد می شود جهت از بین بردن این رویه معیوب، تعدادی از داوطلبان به صورت بورسیه مناطق محروم به خدمت وزارت بهداشت در بیایند تا در طول دوران تحصیل و پس از آن با یک آرامش نسبی به ارائه خدمت مشغول باشند. به طور خلاصه می توان گفت، اگر چه پذیرش دانشجو برای مناطق محروم با تعهد خدمت بلند مدت سیاست درستی می باشد، اما در صورتی که حقوق دانشجویان در نظر گرفته نشود به زودی خود این سیاست به معضلی جدی تبدیل خواهد شد، چرا که دانشجویان پزشکی برای معیشت خود مشکلات جدی دارند و طبیعتا در برابر تعهد کاری که به دولت می دهند بایستی بورسیه شوند و در طول تحصیل حقوق دریافت کنند. اینگونه نه تنها افراد از سر اکراه به این ظرفیت نگاه نمی کنند بلکه با رغبت آن را انتخاب می کنند و با توجه به حقوقی که دریافت می کنند از حداقل زندگی برخوردار می شوند و در پایان تحصیل در خدمت به مناطق محروم با رضایت خاطر و دل خوش فعالیت می کنند و حقوق ضایع شده ی خود و فشارهای تحمیل شده به خود را از مردم محروم و مستضعف این مناطق مطالبه نمی کنند.

یادآوری این موضوع نیز ضروری است که پیش از این نیز سازمان بسیج دانشجویی و دانشجویان بسیجی، نسبت به تصویب قانون برای اعمال سهمیه برای بسیجیان محترم معترض بوده و آن را خلاف عدالت می دانستند، و آن مصوبه قبل از ارجاع به شورای محترم نگهبان قانون اساسی توسط مجلس محترم لغو گردید.

نهایتا با توجه به اینکه مشکل اصلی سیستم سلامت کشور در عدم مدیریت صحیح منابع موجود می باشد، به نظر نمی رسد که در پیش گرفتن سیاستهای این چنینی مانند اختصاص سهمیه 30 درصدی مناطق محروم، رویکرد مناسبی جهت حل این مشکل باشد. به نظر می رسد، افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی تخصص در کنار اعمال سیاستهای تشویقی قابل دستیابی، راهکار بسیار بهتری جهت حل بلند مدت این مشکل می باشد. همچنین ذکر این نکته نیز ضروری است که وجود پزشک در مناطق محروم، بدون تجهیزات و امکانات کافی، عملا تضییع منابع و درجا زدن می باشد و بهتر است پیش از پرداختن به مسئله نیروی انسانی، نگاه ویژه به مسائلی مانند تجهیزات و زیرساختهای ارائه خدمت داشته باشیم.
بسیج دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی تهران