رئیس قوه قضاییه: راهی خیابان شدن و سؤال از محکوم‌علیهم راه ارزیابی عملکرد ما نیست

رئیس قوه قضاییه توصیه‌های مقام معظم رهبری به این قوه را «نقشه راه» دستگاه قضایی در سال‌های آینده دانست و اعلام کرد که تدوین سیاست های قوه قضاییه بر اساس اولویت های توصیه شده از سوی مقام معظم رهبری در دستور کار جلسه مسئولان عالی قضایی قرار گرفته است.

به گزارش عصر خبر، آیت الله صادق آملی لاریجانی در جلسه امروز مسئولان عالی قضایی با قدردانی از دست‌اندرکاران برگزاری برنامه های هفته قوه قضاییه به فرصت پیش آمده برای حضور مسئولان در محضر مقام معظم رهبری اشاره کرد و گفت: به لطف معظم له فرصتی در اختیار قوه قضاییه و مسئولان عالی قضایی قرار گرفت که با حضور به محضر شریف ایشان، در جمعی صمیمی وضعیت کلی قوه قضاییه به استحضار ایشان برسد، همچنین ایشان توصیه های مهمی که سیاست‌های اجرایی قوه قضاییه در سال‌های آینده را مشخص می‌کند، بیان فرمودند، که از این بابت بسیار متشکریم.

رئیس دستگاه قضا با تشکر از رهنمودهای مقام معظم رهبری از جمله توصیه به پیشبرد برنامه‌ای امور، پیشگیری از وقوع جرم، تسریع در تصمیمات قضایی و مدیریتی، تقویت نظارت و تعامل قوا تاکید کرد: همه این موارد باید به عنوان سیاست‌های قضایی مدنظر قرار گیرد.

آملی لاریجانی همچنین با اشاره به برگزاری همایش سراسری هفته بزرگداشت قوه قضاییه با حضور رئیس جمهور و رئیس مجلس شورای اسلامی، مباحث مطرح شده از سوی روسای قوا در این همایش را « همدلانه و مفید» توصیف کرد و افزود: تاکید روسای قوا بر استقلال دستگاه قضایی، ضرورت کمک به قوه قضاییه در پیشبرد اهدافش و همچنین وحدت و اشتراک نظر بر ضرورت مبارزه با مفاسد اقتصادی از نکات برجسته همایش هفته قوه قضاییه بود.

رئیس قوه قضاییه تبیین دستاوردهای دستگاه قضا از یک سو و ارزیابی کاستی‌ها از سوی دیگر را جزو اهداف هفته قوه قضاییه برشمرد و خاطرنشان کرد: دستگاه قضایی از نقدهای سازنده و مفید استقبال می‌کند و مسئولان قوه قضاییه هیچگاه خود را مبری از نقد نمی‌دانند؛ زیرا دستگاهی با این وسعت عملکرد و گستردگی وظایف، قاعدتاً نقص‌هایی نیز دارد اما باید مرز نقد و تخریب را شناخت و این دو را از هم تفکیک کرد.

وی با بیان اینکه « هدف از نقد، اصلاح است اما تخریب اهداف دیگری را دنبال می‌کند » تصریح کرد: راه ارزیابی عملکرد دستگاه قضا این نیست که راهی کوچه و خیابان شوند و از محکوم علیهم سوال کنند چون روشن است که غالباً محکوم علیهم، از حکمی که بر علیه‌شان صادر شده راضی نیستند، بلکه راه معقول، شنیدن حرف های همه اطراف است: محکوم علیهم(کسانی که به ضرر آنان حکم صادر شده)، محکوم لهم (کسانی که به نفع آنان حکم صادر شده) و قضات.

رئیس دستگاه قضایی اظهار کرد: وقتی برای ارزیابی عملکرد قوه قضاییه به محکوم علیهم مراجعه می‌کنند معلوم است که بیشترشان ناراضی هستند و می‌گویند به ما ظلم شده است همانطور که اگر سراغ محکوم لهم بروند، همه آنان راضی خواهند بود و البته ممکن است قاضی سخن دیگری داشته باشد؛ اینطور نیست که قاضی نسبت به واقع همواره عالم باشد، او بر حسب ظواهر ادله حکم می‌کند.

وی با تشکر از رسانه‌هایی که در هفته قوه قضاییه به تبیین دستاوردهای این قوه پرداختند، تاکید کرد که رسانه‌ها می‌توانند با « نقد سالم » به پیشرفت و بهبود عملکرد دستگاه قضا کمک کنند و در این باره افزود: توصیه می‌کنم رسانه‌ها به سمت تخریب نروند یا اینکه هیچگاه شاخص های موهوم را برای ارزیابی قوه قضاییه بکار نگیرند.

رئیس قوه قضاییه با تأکید بر اینکه در ارزیابی عملکرد و نقد سالم «خدمات دستگاه قضایی نباید مورد غفلت قرار گیرد زیرا تشویق مدیران خدوم به بهبود عملکردها کمک می‌کند»، اظهار کرد: بیان برخی رتبه‌بندی‌هایی که به استناد شاخص های نامعلوم و مبهم صورت می‌گیرد و به مقایسه عملکرد دستگاه قضا با دیگر کشورها می‌پردازد، در این راستا ارزیابی نمی‌شود و ملاک درستی از ارزیابی در عملکرد و اقدامات نمی‌باشد.

وی با انتقاد از مقایسه ارزیابی عملکرد قضایی بر اساس نسبت میان تعداد قضات و جمعیت کشور، این شاخص را نادرست خواند و در این باره افزود: چگونه می‌توان تعداد قضات کشوری را که در آن سالانه 50 هزار پرونده تشکیل می‌شود با ایران که سالانه 14 میلیون پرونده با احتساب اجرای احکام و ثبت مجدد، وارد دستگاه قضایی می‌شود مقایسه کرد؛ بنابراین نسبت قاضی به جمعیت شاخص مناسبی نمی‌تواند باشد بلکه روش معقول آن است که در بررسی عملکردها نسبت قاضی به تعداد پرونده سنجیده شود.

رئیس دستگاه قضا با بیان اینکه پرداختن به چرایی ورود میلیونی پرونده به دستگاه قضایی « موضوع مهمی است » گفت: یکی از دلایل ورود چند میلیون پرونده در سال سهولت مراجعه به قوه قضاییه در کشور ماست، به طوری که گاهی برای اختلاف مالی 50 تا 100 هزار تومانی پرونده تشکیل می‌شود.

آملی لاریجانی تصریح کرد: دستگاه قضایی در رسیدگی به پرونده ها الزام قانونی دارد و نمی‌تواند هیچ پرونده‌ای را نادیده بگیرد و از رسیدگی به آن سرباز زند؛ بنابراین اگر چند میلیون پرونده هر سال به دستگاه قضایی وارد و به همین میزان مورد رسیدگی قرار گیرد، مشخص است قضات کشور کار بزرگی را انجام می‌دهند. اما با این حال همه ما به برخی از کاستی ها واقف و معترفیم و همه تلاشمان برای بهبود امور و ارتقای نظارت بر عملکردهاست.

رئیس قوه قضاییه در ادامه به تصحیح یکی از آمارهای اشتباه درباره عملکرد دستگاه قضایی که در برخی رسانه ها منتشر شده است پرداخت و گفت: برخی رسانه ها نوشته‌اند که در قوه قضاییه انباشت میلیونی پرونده وجود دارد، در حالیکه آنها بین آمار ورودی و انباشت پرونده خلط کرده اند. انباشت پرونده به مجموع مانده از سال‌های گذشته گفته می‌شود که هیچ وقت میلیونی نبوده است، اما هر سال چند میلیون پرونده وارد دستگاه قضا می‌شود وگاهی بیشتر از این میزان هم مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و مختومه می‌شود، بنابراین انباشتی وجود ندارد.

وی در بخش دیگری از سخنانش حوادث عراق را « مسئله‌ای بغرنج » توصیف کرد و از اینکه کسانی به اسم اسلام و خلافت اسلامی، آدم کشی راه‌انداخته اند اظهار تأسف کرد.

رئیس قوه قضاییه گفت : البته بعید است کسی در دنیا باور کند که برادر کشی به نام اسلام مجاز باشد با این حال کشورهای دست‌نشانده غرب از این اقدامات حمایت می‌کنند و خوشحالی اسرائیل و آمریکا را از این حوادث می‌توان مشاهده کرد.

آملی لاریجانی عراق را « صحنه روشنی » برای آشکار شدن نفاق کشورهایی مانند آمریکا دانست و افزود: این کشورها دم از حقوق بشر می‌زنند اما حقوق بشر را به مسلخ برده‌اند، چگونه می‌شود باور کرد که آمریکایی‌ها مدعی حقوق بشرند در حالیکه از تروریست‌ها حمایت می‌کنند؟

رئیس قوه قضاییه یادآور شد: اتفاقاً اکنون حقوق بشر و مردم سالاری دینی به سدی در برابر خواسته‌های غرب تبدیل شده‌اند؛ در عراق و سوریه مردم سرنوشت خود را به دست گرفته اند، اما چون منتخبان ملت در این دو کشور مورد علاقه آمریکایی ها نیستند، می‌گویند ما این مردم سالاری را قبول نداریم.

وی خطاب به دولتمردان آمریکا و برخی کشورهای غربی گفت: انتخاب ملت ‌های عراق و سوریه به شما چه ربطی دارد که اظهار نظر می‌کنید؟!

رئیس قوه قضاییه با یادآوری اینکه در بحرین نیز مردم برای به دست آوردن رأی‌شان مبارزه می‌کنند اما حمایت نمی‌شوند اظهار کرد: حوادث خاورمیانه نشان می‌دهد که غرب به حقوق بشر و مردم سالاری توجهی ندارد.

آملی‌لاریجانی اظهار امیدواری کرد که عراقی‌ها با تسلط دوباره بر نواحی غصب شده، این کشور را از شر تروریست ‌ها نجات دهند.

رییس دستگاه قضا در بخش دیگری از سخنانش با تبریک حلول ماه رمضان گفت: امیدواریم خداوند همه ما را موفق کند تا با دعا، طلب رحمت و مغفرت و تلاوت قرآن بتوانیم صوم حقیقی را در جوارح و جوانح خود پیاده کنیم و روزه‌دار واقعی باشیم.

وی به قرائت روایت مشهوری از امام رضا (ع) در فضیلت ماه رمضان پرداخت و بیان کرد: از امام رضا (ع) از آبائشان نقل شده است که امیر المومنین (ع) می‌فرمایند «إنَّ رسولَ اللّه صلی‏ الله ‏علیه و ‏آله و سلّم خَطَبَنا ذاتَ یَومٍ فقالَ: أیُّها الناسُ، إنّهُ قد أقبَلَ إلَیکُم شَهرُ اللّه بالبَرَکَةِ والرّحمَةِ والمَغفِرةِ، شَهرٌ هُو عِندَ اللّه أفضَلُ الشُّهورِ، وأیّامُهُ أفضَلُ الأیّامِ، ولَیالِیهِ أفضَلُ اللَّیالِی ، وساعاتُهُ أفضَلُ الساعاتِ، هُو شَهرٌ دُعِیتُمْ فیهِ إلی ضِیافَةِ اللّه وجُعِلتُم فیهِ مِن أهلِ کَرامَةِ اللّه، أنفاسُکُم فیهِ تَسبیحٌ، ونَومُکُم فیهِ عِبادَةٌ، وعَمَلُکُم فیهِ مَقبول، ودُعاؤکُم فیهِ مُستَجابٌ فَسئلوا اللهَ ربَّکم بِنِیاتٍ صادِقَة، و قلوب طاهِرَة أن یوَفّقکم لِصِیامِهِ، وَ تَلاوة کتابِهِ…»

رئیس قوه قضاییه اضافه کرد: تعبیر دعوت به ضیافت الله در این روایت تعبیر بسیار قابل توجهی است؛ زیرا همیشه ما بر سر سفره حق تعالی هستیم و کدام خیر و نعمتی است که از غیر خداوند باشد؟ همیشه سفره حق تعالی است که گسترده است اما از اینکه در ماه رمضان دعوت به ضیافت الله شده‌ایم معلوم می‌شود ضیافت خاصی و فضای مخصوصی است برای وصول به نعمات خاص، والا عبادت دُعِیتُمْ فیهِ إلی ضِیافَةِ اللّه وجهی نداشت.

وی افزود: در ادامه روایت پیامبر می‌فرمایند «و أرفَعوا إلیه أیدیکم بالدّعاءِ فی أوقاتِ صلواتِکُم، فإنّها أفضلُ السّاعات،ینظُرُ اللهِ عزّوجلّ فِیها بالرّحمةِ الی عِبادِهِ،یحبِبهُم اذا ناجَوه، وَیلبّیهِم اذا نادَوهُ ویعطیهم اذا سألوه وَ یستجیبُ لَهُم اذا دَعَوه» نکته‌ای که در شوق انسان به طرف خداوند موثر است همین است که انسان یقین داشته باشد به اینکه دعا می‌کند و شنیده می‌شود، مناجات می‌کند و حق تعالی جواب می‌دهد و می‌خواهد و خداوند استجابت می‌کند.

رئیس دستگاه قضا تاکید کرد: مهم این است که یقین کنیم که حق تعالی منبع رحمت و عطوفت و منبع همه کرامات در عوالم است. هر کرامتی از هر موجودی می‌جوشد و هر رأفتی از هر موجودی دیده می‌شود منبعش از آنجاست. اگر به این حقیقت یقین داشته باشیم امکان ندارد انسان شوقش برنخیزد و به طرف خداوند نرود.

وی با یادآوری اینکه «حق تعالی منبع فیاض علی الاطلاق است و در همه مجاری و در همه عوالم در حال نورافشانی است» اظهار کرد: این فیض ها دائمی است اما کاسه های ما برای گرفتن آن فیض ها کوچک است و به همین دلیل فرمودند که «فسئلوالله ربکم بنیات صادقه و قلوب طاهره» در واقع با دعا، ضعف خودمان را برای استفاده از نعمت الهی اصلاح می‌کنیم والا از آن طرف امکان ندارد که منعی باشد زیرا حق متعال که فیاض علی الدوام و علی الاطلاق است.

رئیس قوه قضاییه بخش دیگری از این روایت را قرائت کرد و گفت: در ذیل روایت آمده است که امیرالمومنین(ع) بلند می‌شود و از پیامبر(ص) می پرسد چه عملی در این ماه بهتر است؟ «فقالَ : یا أباالحسنِ، أفضَلُ الأعمالِ فی هذا الشَّهرِ الوَرَعُ عن مَحارِمِ‏ اللّه » می‌فرمایند افضل الاعمال در این ماه این است که انسان از محارم خداوند اجتناب کند.

آملی‌لاریجانی سپس با بهره‌گیری از تعبیر مرحوم سیدابن طاووس در کتاب اقبال، درباره این بخش روایت اظهار کرد: ایشان می فرماید که اقل مراتبی که می‌توانیم داشته باشیم این است که خداوند را مثل دوست خود بدانیم. انسان اگر دوستی دارد دلش می‌خواهد به او قرب پیدا کند و استحیا می‌کند که از او دور شود؛ ما هم حداقل نسبت به حق تعالی این حال را باید داشته باشیم. بخش عمده مسئله ورع از محارم الله، همین اقتراب به خداوند است. در برخی روایات هم آمده است که ذکر یعنی توجه به اینکه انسان از چیزی که حرام است اجتناب کند و واجب را انجام دهد.

رئیس دستگاه قضا در ادامه بخش پایانی روایت را از منبع اصلی آن نقل کرد و گفت: سپس پیامبر(ص) گریه کرد و امیرالمومنین(ع) می‌پرسد که یا رسول الله چرا گریه می‌کنید؟ «فقال : یا علی ! لما یستحل منک فی هذا الشهر» من گریه می‌کنم به خاطر آنچه که از تو مباح شمرده می‌شود در این ماه .« کأنی بک وأنت تصلی لربک وقد انبعث أشقی الأولین والآخرین، شقیق عاقر ناقة ثمود» مثل این است که می‌بینم تو را که مشغول نماز هستی و اشقای اشقیا برمی‌خیزد «فضربک ضربة علی فرقک» و ضربتی بر فرق تو می‌زند «تخضب منها لحیتک» و محاسن مبارک تو را به خونت خضاب می‌کند. قال أمیر المؤمنین(ع) فقلت: یارسول الله ! وذلک فی سلامة من دینی ؟ آیا من در حال سلامت دینم چنین می‌شوم؟ «فقال(ع): فی سلامه من دینک» که می‌فرماید در سلامت دینت چنین می‌شوی.