تضمین دولت برای آینده چیست؟

سخنان دیروز محمد رضا فرزین رئیس جدید هیئت عامل
صندوق توسعه ملی در اولین نشست خبریش در این سمت، حاوی نکاتی جالب توجه بود. در
حالی که فرزین سخن از عدم نگرانی در باره سرنوشت صندوق گفته است، اما حواشی موجود
پیرامون مسائل این صندوق همچنان نگرانی ها را پابرجا میسازد.

به گزارش
تابناک، چندی است که مسئله صندوق توسعه
ملی و نگرانی از دخل و تصرف های دولت در آن به موضوعی داغ و جدی تبدیل شده
است.
این مسئله از زمانی شدت گرفت که همزمان با انتخاب محمد رضا فرزین به عنوان
رئیس
هیئت عامل این صندوق، بحث برداشت 5 هزار میلیاردی دولت از منابع این صندوق
مطرح شد. چندی بعد تغییر و تحولات بوجود آمده در اختیارات هیئت عامل این
صندوق
نگرانیها را از تلاش دولت برای استیلای حداکثری در خصوص این صندوق بیشتر
کرد.

اما فرزین دیروز در نشست خبری به خبرنگاران
اطمینان داد که قرار نیست صندوق توسعه ملی به سرنوشت ذخیره ارزی – که به دلیل
برداشتهای گاه و بیگاه دولت در نهایت صفر شد- تبدیل شود.

وی اشاره کرد که: نگران
نباشيد هيچ اتفاقي نمي‌افتد و اگر هم اتفاقي بيفتد نهاد‌هاي نظارتي نظارت كرده و
خبر مي‌دهند. درواقع فرزین با اشاره به وجود هیئت نظارت
قوی بر صندوق احتمال هرگونه دخل و تصرف بی
جای دولت در منابع آن را رد کرده است.

وی در این خصوص گفته است: صندوق داراي اركان مشخصي است و سازمان
بازرسي ديوان، محاسبات و سازمان حسابرسي بر آن نظارت مي‌كنند. اما آیا این گفته ها
به معنی آن است که باید باید از سرنوشت صندوق مطمئن بود؟

آیا دولت آینده صندوق را ضمانت میکند؟

همانطور که ذکر شد مهمترین نگرانی ها در قبال صندوق توسعه ملی افزایش
اختیارات دولت در آن و تفویض اختیارات حد اکثری از هیئت امنا به هیئت عامل – که از
سوی دولت مشخص میشود – است. نکات جالبی در سخنان دیروز فرزین وجود دارد که شایان
توجه اساسی است.

فرزین در خصوص تفویض اختیارات به هیئت عامل گفته است: هيات امنا در
تاريخ 30 مرداد‌ماه سال گذشته در زمان مديريت قبلي نيز بيش از 90 درصد وظايف را به رييس هيات عامل تفويض كرد بنابراين اين امر جديد
نيست.

در این خصوص باید گفت که تفویض اختیارات از هیئت امنا به هیئت عامل،
چه در سال گذشته و چه در زمان حال، هردو میتواند به معنی باز شدن دست دولت و
حداکثری شدن اختیارات آن برای دخل و تصرف در صندوق باشد. درواقع توجیه آقای فرزین
مبنی بر اینکه این اتفاق قبلا هم افتاده است دو معنی دارد:

اول اینکه آقای فرزین میخواهد با اشاره به این اتفاق اطمینان دهد که
همانگونه که از سال گذشته تا کنون اتفاقی برای صندوق نیفتاده، از این به بعد هم
نخواهد افتاد.

دوم اینکه معنی این جمله آقای فرزین این است که روند افزایش اختیارات
دولت در خصوص صندوق روندی سابقه دار است و مربوط به الان نمیشود.

در صورتی که منظور دوم مدنظر قرار گیرد، تکلیف کاملا مشخص است و نیازی
به گفتن این امر نیست که دولت خواهان اختیارات بیشتری در صندوق است.

اما اگر حتی منظور اول از گفته های آقای فرزین برداشت شود، باید
پرسید: آیا اگر تاکنون اتفاقی برای صندوق نیفتاده – که هنوز مشخص نیست افتاده یا
خیر و ماجرای 5 میلیارد برداشت دولت تنها تکذیب شده است- این به این معنی است که
از این به بعد نیز اتفاقی نخواهد افتاد؟ یعنی آیا تضمینی وجود دارد که با افزایش
اختیارات تصمیم گیری دولت در صندوق، دخل و تصرف بیجا در منابع صندوق صورت نگیرد؟

پاسخ به این سوال را از میان سخنان خود آقای فرزین میتوان بیرون کشید:
وی با اشاره به اینکه نظارت مستمر بر روی صندوق و منابع آن وجود دارد اطمینان داده
که صندوق به سرنوشت ذخیره ارزی دچار نخواهد شد.

اما یک نکته مهم وجود دارد: نظارت بر صندوق ذخیره ارزی هم از سوی سازمان مدیریت
و برنامه ریزی بود که محمود احمدی نژاد آن را منحل کرد! در واقع حذف نظارت بر
صندوق ذخیره ارزی در نهایت منجر به آن شد که حساب این صندوق صفر شود.

در نتیجه باید پرسید: چه اطمینانی وجود دارد که در خصوص صندوق توسعه
ملی نیز دولت با راهکارهایی، بعد نظارتی را دور نزند و اقدام به دخل و تصرف دولتی
در منابع صندوق نکند؟ آیا صرف گفتن اینکه نظارت بر صندوق وجود دارد، با توجه به
سابقه دولت، تضمین خواهد کرد که منابع صندوق در امان باشد؟ آیا دولت ضمانت میدهد
که همانگونه که اختیارات حداکثری در هئیت عامل بدست آورده، اقدام به دخل و تصرف
حداکثری در منابع صندوق، با گذر از بعد نظارتی صورت ندهد؟

از سویی فرزین خود اشاره کرده است که : اگر هم اتفاقي بيفتد نهاد‌هاي نظارتي نظارت كرده و
خبر مي‌دهند.
آیا این به معنی آن است که افکار عمومی باید منتظر اقدام دولت و سپس اطلاع
رسانی نهادهای نظارتی از این عمل باشند؟ آیا معنی این جمله آن است که بعد
از آنکه دولت عمل خود را انجام داد، نهادهای نظارتی گزارش دهند؟!

البته هیچ کدام از این سوالات در راستای متهم ساختن دولت به طرح و
نقشه برای دست بردن در صندوق توسعه ملی نیست. اما بدون شک سخنان دیروز محمد رضا
فرزین هرچند در راستای اطمینان بخشی به افکار عمومی در خصوص صندوق توسعه ملی بوده
است، باید گفت هنوز جای سوالات بسیاری در خصوص وضعیت و آینده این صندوق وجود دارد
که حتی سخنان مطمئن ایشان نیز نمیتواند ذهنیت ها را از این سوالات رها سازد.