احکام فقهی در ۵۰۰ سال قبل مانده است!

عصر خبر:  آیت الله هاشمی رفسنجانی با بیان اینکه به یک تحول و انقلاب جدی در فقاهت نیاز داریم، تاکید کرد: الان هم كه به فقه نگاه كنيد مي‌بينيد كه از 500 سال، 1000 سال پيش، ما خيلي در اين مسئله جلو نرفتيم. من فكر مي‌كنم اساسش اين است كه حوزه بايد يك بحث عميقي در احكام حكومتي اسلام بكند اگر حوزه بگذارد كه اساتيد خيلي مبرز و روشنفكر و جامع‌نگر و واقع‌بين تدريس كنند و طلبه‌ها بحث بكنند، نقد بكنند، يك دوره 20-10 سالي كه گذشت آن وقت نتيجه اين خيلي كاري مي‌شود.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی آیت الله هاشمی رفسنجانی، در گزیده مصاحبه سال 92 ایشان با جمهوری اسلامی آمده است:
من دنبال این بودم كه نظام اسلامي را با تدريج نزول قرآن منطبق بكنم و بگويم شكل‌گيري نظام اسلامي پايه‌اش قرآن بوده است. هرجا يك بحث‌هايي پيش آمده يك آيه‌اي نازل شده و پيغمبر يك تفسيري از آيه‌اي كردند يك موضوع حكومت شكل گرفته است. اگر اين كار پياده بشود و كاملاً همه جا بيايد، آن موقع فهم احكام قرآن هم آسان مي‌شود.
الان براي شأن نزول خيلي اهميت نمي‌دهند ولي اهميت دارد و يك شأن نزولي اگر صحيح باشد آدم بهتر قرآن را مي‌فهمد كه اصلاً چه مي‌خواهد بگويد. آقاي بروجردي يك نكته‌اي در درس فقه‌شان مي‌گفتند كه همه هم آن موقع قبول داشتيم، ايشان مي‌گفت اگر ما مي‌خواهيم روايات را بفهميم بايد در كنار آن و قبل از آن وضع اهل سنت را در آن مسئله بدانيم؛ شما همين حالا ببينيد يك كسي يك حرفي مي‌زند، رهبري يك كلمه‌اي مي‌گويند، با توجه به اينكه مي‌دانيد اين كلمه به كجا دارد اشاره مي‌كند و چه كسي را هدف گرفته است يك چيزهايي مي‌فهميد كه كسي كه نمي‌داند اصلاً نمي‌فهمد آقا دارد چه مي‌گويد.
آنجا هم اون جوري بوده است در زمان ائمه بيشتر مسائلي كه پيش مي‌آمده توجه و اختلافي كه بين نظر ائمه و علماي اهل سنت بوده آن وقت مي‌شود فهميد كه اين روايات چه دارد مي‌گويد. اين درباره قرآن هم از باب ديگري صادق است، چون اگر آدم نزول قرآن را با واقعيت‌هاي جامعه آن روز تطبيق دهد بهتر مي‌فهمد. البته قرآن به صورت كلي‌تر مسئله را بيان مي‌كند كه براي نسل‌هاي آينده هم كاربرد داشته باشد اما در آن زمان قضيه خاصي بوده است، وقتي اين طوري مسأله ديده شود بطون قرآن هم از اينجا در مي‌آيد. به هر حال اين كار يك كار لازمي است و پايه مي‌شود براي تفسيرهاي بعدي.
یکی از بحث هایی که واقعا مهم است ولی یک مقدار تقیه ها نمی گذارد وارد شویم بحث ادیان دیگر است. حالا بسیاری از ادیان را – که در تاریخ بشر هست – ما خبر نداریم. ولی حداقل یهودی و مسیحی و در ایران خود ما زرتشتی و فرقه های دیگر مثل صائبی و اینهایی که امروز هستند ، قرآن به اینها پرداخته است. آیاتی که اواخر عمر پیامبر مثلا در سوره مائده نازل شده روابط ما با اهل کتاب را می گوید. این که شما می توانید از آنها زن بگیرید، می توانید غذایشان را بخورید و قبول این طور چیزها البته الان خیلی آسان نیست. وقتی به کشورهای خارجی مسافرت می کنیم چه محدودیت هایی برای خود درست کرده ایم. به خاطر احکامی که اکنون اینجا رایج است…
الان هم كه به فقه نگاه كنيد مي‌بينيد كه از 500 سال، 1000 سال پيش، ما خيلي در اين مسئله جلو نرفتيم. من فكر مي‌كنم اساسش اين است كه حوزه بايد يك بحث عميقي در احكام حكومتي اسلام بكند اگر حوزه بگذارد كه اساتيد خيلي مبرز و روشنفكر و جامع‌نگر و واقع‌بين تدريس كنند و طلبه‌ها بحث بكنند، نقد بكنند، يك دوره 20-10 سالي كه گذشت آن وقت نتيجه اين خيلي كاري مي‌شود.