مراقب آنچه پوتین در آستین دارد باشید

در شرایطی که غرب آماده اعلام تحریم ها علیه مسکو است، بسیاری از مقامات و کارشناسان نگران آنچه پوتین در آستین دارد، هستند و در این باره هشدار می دهند.

به گزارش سرویس بین الملل فرارو به نقل از فارن پالسی، علیرغم آتش بس شکننده و موقت روز جمعه میان اوکراین و روسیه که می تواند وقفه ای را در درگیری های شرق اوکراین ایجاد کند، آمریکا و اتحادیه اروپا لوحه جدیدی مملو از تحریم ها را آماده کرده اند تا بر سر مسکو فرود آورند.

مقامات اتحادیه اروپا روز جمعه در بروکسل گردهم آمدند تا دور چهارم تحریم ها علیه بخش های اقتصادی روسیه، از جمله بخش مالی، انرژی و دفاعی را نهایی کنند، و این در حالی است که باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا اعلام کرد که آمریکا به طور عمیق و گسترده  روی تحریم های جاری کار میکند تا فشار مالی بر روسیه افزایش یابد.

براساس پیش نویسی که طی هفته گذشته فاش شد، اتحادیه اروپا قصد داشته تحریم های قبلی که مانع از همکاری بانک های اصلی روسیه و شرکت های انرژی این کشور با بازارهای سرمایه جهانی می شدند را تشدید کند. شاید توافق در لحظه آخر بر سر آتش بس باعث شد گام های جدید اروپا برای اعمال فشار بر خرس روسیه متوقف شود. مقامات آلمان و انگلیس روز جمعه اعلام کردند اگر آتش بس ادامه یابد، می توانند تحریم های جدید را تعلیق کنند؛ آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان طی کنفرانس خبری در نشست ناتو در ولز گفت: «هیچ چیز روشن نیست.»

بسیاری از ناظران این آتش بس را با دیده تردید می نگرند چراکه هیچ اشاره ای به محرک های سیاسی اصلی که منجر به درگیری میان کیف و مسکو شد، نداشته است. اما مقامات اروپایی می گویند به برنامه ای که پیش نویسش توسط ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه تنظیم شده، فرصت پایان دادن به درگیری های پنج ماهه ای که بیش از دو هزار و 500 کشته برجای گذاشت را خواهند داد.

با این حال سوال مهم تر این است که آیا طبل تحریم های غرب می تواند انتقام سختی از پوتین بگیرد. روسیه و غرب ممکن است مسابقه تسلیحاتی که در طول جنگ سرد غالب بود را به شکلی متفاوت تجربه کنند: تشدید اقدامات اقتصادی و اقدامات متقابل.

در حالیکه غرب تاکنون تحریم های خود را با دقت و تحت اصولی معین تصویب کرده، روسیه پیشینه تاریخی واکنش ناگهانی و غیرقابل پیش بینی را دارد. پس از آنکه آمریکا و اتحادیه اروپا در پایان ماه جولای تحریم هایی را علیه بانک ها و شرکت های دفاعی روسیه اعمال کردند، مسکو برای مثال واردات مواد غذایی غربی را متوقف کرد. زمانیکه آمریکا مقامات روس را در لیست سیاه حقوق بشری خود قرار داد، پویتن به فرزندی پذیرفتن کودکان روس توسط آمریکایی را ممنوع کرد.

پوتین مدت ها است که کشورهای اروپایی که به شدت به واردات نفت و گاز طبیعی روسیه وابسته هستند را تهدید به استفاده از سلاح انرژی می کند و طی ماه می نیز تهدید کرد صادرات گاز به اوکراین را متوقف می کند. با کاهش دمای هوا، سلاح انرژی روسیه قدرتمندتر خواهد شد.

و انرژی تنها نیزه در نیزه دان مسکو نیست. نقش غالب روسیه  در بخش های کلیدی دیگر، از جمله فلزات مهم می تواند اهرم لازم برای فشار بر تولیدکنندگان اصلی آمریکا و اروپا را در اختیار این کشور قرار دهد.

گری لیتمن، معاون طرح های استراتژیک بین المللی اتاق بازرگانی آمریکا می گوید شرکت های آمریکایی بیشتر نگران واکنش روسیه به اقدامات اخیر غرب هستند. وی می گوید: «موج بعدی واکنش های روسیه ما را به منطقه ای ناشناخته پرتاب خواهد کرد.»

لیتمن می گوید صادرات فلزات روسیه، یک نقطه آسیب پذیر ویژه است. برای مثال، روسیه بزرگترین تامین کننده قطعات اصلی تیتانیوم است که توسط تولیدکنندگانی چون بوئینگ و ایرباس استفاده می شوند. اقدام تلافی جویانه از سوی مسکو می تواند تولید یکی از صادرات اصلی و مهم غرب را با پیچیدگی روبرو کند.

بزرگترین ترس اروپا و تک خال نهایی پوتین می تواند به راه انداختن یک بازی قابل اتکا و متوقف کردن صادرات گاز طبیعی به اروپا باشد، دقیقا همانطور که در زمستان سال 2006 و 2009 رخ داد. اروپا حدود 40 درصد از گاز خود را ازطریق روسیه تامین می کند. این تقاضا در پائیز و زمستان به اوج خود می رسد و همین مسئله آسیب پذیری اروپا را نسبت به نیمه نخست سال افزایش خواهد داد.

مسلما کاهش جریان انرژی یک شمشیر دولبه است. حدود نیمی از درآمد روسیه از طریق صادرات انرژی تامین می شود و اروپا بزرگترین مقصد صادرات شرکت گازپروم محسوب می شود. ضمن اینکه اروپا خود را برای شرایط بدتر آماده کرده است.

تیم بورسما، کارشناس گاز اروپا در موسسه بروکینگر می گوید: «اروپا می تواند حدود دو ماه از آسیب توقف ارسال انرژی دور بماند اما پس از آن کشورهایی مانند رومانی، بلغارستان، مجارستان و یونان بار دیگر دچار مشکل خواهند شد.»

در سراسر دوره بحران اوکراین، مقامات روسیه تضمین کردند که جریان صادرات گاز به اروپا ادامه خواهد داشت: آنها می خواهند از کسب روزانه 100 میلیون دلار درآمد خود اطمینان داشته باشند و شهرت روسیه به عنوان یک تامین کننده مستقل انرژی را حفظ کنند. اما حتی اگر گازپروم و پوتین هم به تعهد خود عمل کنند، اروپا با مشکل روبرو خواهد شد. چراکه اوکراین در این میان قرار گرفته است.

تقریبا نیمی از گاز روسیه از طریق این کشور راهی اروپا می شود؛ روسیه صادرات گاز به کیف را طی بهار سال جاری متوقف کرد. زمانیکه هوا سردتر شود، مقامات اوکراینی چاره ای ندارند جز اینکه از گازی که به منظور ارسال به دیگر کشورهای اروپایی جریان دارد، استفاده کنند تا از انجماد شهروندان خود که در سال 2006 و 2009 رخ داد، جلوگیری کنند.

بورسما می گوید: «بزرگترین نگرانی اروپا لزوما این نیست که گازپروم تامین گاز اروپا را متوقف کند، بلکه اروپا نگران آن است که اوکراینی ها با خود بگویند «ما نمی خواهیم در سرما بمانیم پس بخشی از گاز در حال انتقال را به خود اختصاص می دهیم.»»

ریچارد ساوایا، رئیس گروه تجاری یواس‌ای اینگیج یک نکته را با اطمینان می گوید: پوتین غرب را در میان شک و تردید نگه خواهد داشت. وی در مورد غیرقابل پیش بینی بودن اقدامات مسکو به بسته شدن 12 رستوان مک دونالد در روسیه طی ماه گذشته به دلیل نقض مسائل بهداشتی اشاره کرد.

ساوایا گفت: «راه های زیادی وجود دارد که شما بتوانید بدون اشاره به لفظ «تحریم» به تجارت با دیگران به طور عملی پایان دهید.»