افراطگرایان و تفریط‌گرایان در اندیشه امام علی(ع) چه کسانی هستند؟
در مورد قضاوت‌هایی که نسبت به خود امیرالمومنین علی(ع) شده است خود حضرت می‌فرمایند دو دسته در مورد نحوه برخورد با من به هلاکت می‌رسند: «هَلَکَ فِیَّ رَجُلَانِ: مُحِبٌّ غَالٍ وَ مُبْغِضٌ قَالٍ»؛ آن کسی که دوستی‌اش نسبت به من، او را به غلو، گزافه‌گویی و سخنان شرک آلود کشانده است و دیگری آن کسی که در جهت دشمنی و مخالفت با من حرکت می‌کند.
عصر خبر : امیرالمؤمنین(ع) با هرگونه تندروی و کندروی مخالف بودند؛ ایشان در نهج‌البلاغه می‌فرمایند: «لَا تَرَى الْجَاهِلَ إِلَّا مُفْرِطاً أَوْ مُفَرِّطاً»؛ و دو دسته را به طور مشخص در این مسیر بیان می‌کنند که در برخورد با ایشان به هلاکت می‌رسند؛ «هَلَکَ فِیَّ رَجُلَانِ: مُحِبٌّ غَالٍ وَ مُبْغِضٌ قَالٍ».
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) در آستانه عید سعید غدیر لازم است با توجه به اقدامات تندروانه و خشونت‌باری که گروه‌هایی مانند داعش به نام اسلام علیه مردم مسلمان و غیرمسلمان انجام می‌دهند، نگاه و اندیشه امیرالمؤمنین امام علی(ع) را درباره افراط‌گری و تندروی و معیارهای آن مورد بررسی قرار دهیم لذا دراین باره با حجت‌الاسلام و المسلمین رسول منتجب‌نیا گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که به شرح ذیل است:
ایکنا: معیارهای تندروی و شناخت افراد و گروه‌های تندرو و افراطی در اندیشه امام علی(ع) با توجه به اینکه امروز گروه‌هایی مانند داعش نیز اقدامات خشونت‌بار خود را به نام اسلام انجام می‌دهند چیست؟
امیرالمؤمنین امام علی(ع) هم مظهر عدالت و اعتدال بودند و هم تجسم عدالت در زندگی فردی و اجتماعی و به خصوص در اداره حکومت بودند.
اندیشه علوی اندیشه اعتدال‌گرایانه و عادلانه است. عدالت نه به معنای برابری است بلکه به معنای دوراندیشی و دقت نظر، گفتن هر سخن در جای خود و انجام هر عمل در زمان خود و قرار گرفتن هر شخصیتی در جایگاه خود است؛ «وضع الشی فی موضعه».
به تعبیر آن نویسنده مسیحی امام علی(ع) به خاطر شدت عدالت در محراب عبادت به شهادت رسید. امیرالمؤمنین(ع) با هرگونه تندروی و کندروی مخالف بوده است ایشان در نهج البلاغه می‌فرمایند: «لَا تَرَى الْجَاهِلَ إِلَّا مُفْرِطاً أَوْ مُفَرِّطاً». انسان‌های جاهل و نادان در منظر امام علی(ع) هرگز بر مدار عدالت نیستند و یا به طرف افراط می‌روند یا به جانب تفریط رو می‌آورند.
ایکنا: مصادیق این افراطگرایان و تفریط‌گرایان در سخنان امام علی(ع) چه کسانی هستند؟
در مورد قضاوت‌هایی که نسبت به خود امیرالمومنین علی(ع) شده است خود حضرت می‌فرمایند دو دسته در مورد نحوه برخورد با من به هلاکت می‌رسند: «هَلَکَ فِیَّ رَجُلَانِ: مُحِبٌّ غَالٍ وَ مُبْغِضٌ قَالٍ»؛ آن کسی که دوستی‌اش نسبت به من، او را به غلو، گزافه‌گویی و سخنان شرک آلود کشانده است و دیگری آن کسی که در جهت دشمنی و مخالفت با من حرکت می‌کند.
آنجا که مسئله جهل و نادانی مطرح می‌شود و امام علی(ع) آن را ریشه هر انحرافی می‌داند، می‌فرماید: «قصم ظهری رجلان: عالم متهتک وجاهل متنسک»؛ دو دسته کمر مرا شکستند: دسته اول علمای بی‌تقوا، بی‌پروا، متهتک و پرده در هستند، یعنی با جرئت و جسارت هر خلافی می‌کنند، هر سخنی می‌گویند و هر تهمتی می‌زنند. دسته دوم نیز مقدس‌نماهای جاهل هستند که عبادت می کنند اما علم و آگاهی ندارند.
در واقع امیرالمؤمنین علی(ع) جهل و نادانی را ریشه همه افراط و تفریط گری‌ها می‌داند؛ به خصوص جهل و نادانی‌ای که با دینداری و تدین همراه شود، آنجاست که این تدین جاهلانه کمر امام علی(ع) را می‌شکند.
وقتی تمام این جریانات تندرو و خشن امروز را بررسی می‌کنیم می‌بینیم از همان ریشه وعاملی سر در می‌آورد که امیرالمؤمنین علی(ع) بر روی آن انگشت گذاشتند.
ایکنا: نسبت گروه‌های تندرویی که امروز که در جهان اسلام جنایات فجیعی انجام می‌دهند با سخنان امیرالمؤمنین چیست؟
طالبان یک نوع اندیشه دینی جاهلانه و متعصبانه بود که استکبار جهانی از آنها در مسیر اهداف خود استفاده کرد و ضربه‌های سنگینی را در دهه‌های اخیر به جهان اسلام وارد کرد. داعش را در طی چند سال اخیر ملاحظه می‌کنیم که جنایاتی را مرتکب می‌شوند که در طول تاریخ بی‌نظیر یا کم‌نظیر است و این جنایات را به نام اسلام انجام می‌دهند و آنهایی که فرمان این جنایات را می‌دهند خود را به عنوان خلیفه اسلامی و کسانی که می‌خواهند دولت اسلامی تشکیل دهند معرفی می‌کنند.
این جهل و تعصب خاص همراه با تظاهر به دینداری منجر به این قضایا شده است. من نمی‌گویم همه این افراد از روی دینداری و اعتقاد به خدا این کارها را انجام می‌دهند، اما مسئله اصلی تظاهر آنها به دینداری است.
زمانی بعد از انقلاب شاهد بودیم که جریان انحرافی منافقین، جوانان را به طرف خودش کشاند و با شعارهایی مانند مردم و خلق، جوانان را فریب داد و آنها را به گوشه‌های زندان کشاند و سران آن بعدا سر از امریکا و دامن استکبار درآوردند. این یک نوع انحراف بود.
پیام غدیر امیرالمومنین علی(ع) پیام آگاهی، شعور و فهم دقیق و پیام عدالت و اعتدال است و ما باید تلاش کنیم جامعه از هرگونه افراطی‌گری در فکر و اندیشه، اخلاقیات و در رفتار فردی و اجتماعی مصون بماند.
ایکنا: نوع نگاه امام علی(ع) به مردم و حقوق آنها در جامعه و نحوه رفتار با مردم چگونه است؟
امیرالمومنین علی(ع) گرایش و بیعت مردم را بعد از فرمان خدا اصل اساسی می دانست و پایه حکومت خودش را نیز بر نظر مردم قرار می‌دهد و لذا پس از وفات پیامبر اکرم(ص) 25 سال خانه‌نشین می‌شود چون مردم به سمت دیگر گرایش پیدا کرده بودند.
وقتی مردم به در خانه حضرت می‌آیند و با امام علی(ع) بیعت می‌کنند آن وقت است که حضرت احساس وظیفه می‌کند و حکومت را می‌پذیرد. بعد از آنکه حاکم می‌شود نیز توجهش به عامه مردم است. خودش را به عنوان خدمتگزار مردم می‌داند و از کمترین امکانات برای خود استفاده می‌کند و به سختی‌هایی تن می‌دهد که برای انسان قابل تصور نیست و می فرماید من نباید به این اکتفا کنم که به من، امیرالمؤمنین بگویند ولی در سختی‌ها با ضعیف‌ترین مردم سهیم و شریک نباشم.
همچنین در توصیه‌هایی که به اصحاب و نمایندگان خودش در شهرهای مختلف می‌کند دائما می فرماید که با مردم باشند، نظر مردم را جلب کنند و محصور خواص نشوند که آنها مسئولان را به انحراف می‌کشانند. از سوی دیگر با نمایندگانی که از مردم فاصله گرفته‌اند و از توده مردم دور شده‌اند برخورد می‌کند و آنها را عزل می‌کند و فردی مردمی را جایگزین می‌کند.
