مقابله با علت گراني نه معلول آن!
يحيي آل اسحاق - رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران
گراني‌ها ريشه تاريخي در اقتصاد ايران دارد. ماجرا به چگونگي ارتباط هزينه‌هاي دولت و منابع بودجه و وضعيت توليد داخلي بستگي دارد. اقتصاد ايران به گونه‌اي است كه درصد عظيمي از بودجه كشور به نفت متصل است و به اصطلاح اقتصاد كشور نفتي است. اين پول نفت است كه در معاملات بازار به ريال تبديل مي‌شود و حجم عظيمي از بودجه كشور را تشكيل مي‌دهد.
به دليل اينكه مقدار كالايي كه در كشور توليد مي‌شود، متناسب نيست و همين ناهمخواني عرضه و تقاضا منجر به ايجاد پديده تورم مي‌شود. اين موضوع به دولت نهم و دهم هم مربوط نيست و در همه دولت‌ها مشاهده مي‌شود، اما ميزان آن متفاوت است.
اگر بخواهيم گراني را به شكل ريشه‌اي مورد بررسي قرار دهيم، بايد گفت در كنار اين مسائل يكسري مسائل ساختاري نيز وجود دارد كه در كنار عواملي از قبيل فضاي كسب و كار، روابط خارجي كشور با ساير كشورها و حوزه‌هايي از جمله تحريم، موجب ايجاد پديده گراني مي‌شود. اما تا اينجاي كار براي هر دولتي و در هر زماني اتفاق مي‌افتد ليكن نكته مهم اينجاست كه اگر برخورد با گراني ريشه‌اي نباشد، همه فشار بر آخرين حلقه از زنجيره عرضه و تقاضا وارد مي‌شود.
در صورتي كه براي حل مشكل گراني به سراغ توليدكننده، فروشنده، كسبه، عرضه كننده و … برويم، با اين مشكل به‌صورت عقلايي برخورد نكرديم و اين درست همانند اين است كه به جاي مواجهه با علت، با معلول آن برخورد كرده‌ايم. وقتي هزينه عوامل توليد افزايش پيدا مي‌كند، قيمت محصول نيز بيشتر مي‌شود كه اگر اين اتفاق با تعزيرات و يا بازرسي‌ها كنترل شود، در واقع همان اشتباه وارد كردن فشار بر حلقه آخر است.
در مورد توزيع‌كنندگان نيز وضع به همين شكل است. در مورد افزايش قيمت شير و مرغ، مشكل اساسي در توزيع و يا توليد نيست و نبايد به سراغ توليدكننده و فروشنده و توزيع‌كننده رفت، بلكه بايد به دنبال ريشه‌ها بود كه در اين دو مورد، مشكل در افزايش قيمت علوفه، كنجاله و سوياست. حالا اگر براي برطرف كردن اين مشكل به سراغ آخرين حلقه يا توليدكننده شير و مرغ رفت، اشتباه بزرگي است كه متاسفانه اين روزها شاهد آن هستيم.
نكته آخر اينكه، ريشه مشكلات اقتصادي را بايد با علت‌هاي آن پيدا كرد. گراني ريشه در بودجه نفت ما دارد. عدم هماهنگي توليد و عرضه و تقاضا دليل واضح ديگري است. گراني در كشور ما ريشه اقتصادي با طعم نفتي دارد كه بايد آن را جست‌وجو و پيگيري كرد.
منبع: تهران امروز
