نذری‌های پرطرفدار در تهران

محرم که می‌آید، حال و هوای شهر عوض می‌شود. صدای نوحه و طبل و سنج
عزاداران یک سو و خیمه‌های عزا و بیرق‌های سیاه یک سوی دیگر. رنگ مشکی
پیراهن مردم شهر هم نشان می‌دهد که انگار اینجا خبری هست. در این میان
بازار نذری‌ها هم داغ می‌شود.
 
هر چند در طول سال به مناسبت های
مختلف، مردم ایران نذری می دهند تا رواشدن حاجتشان را بهانه ای برای کمک به
دیگران کنند، اما در محرم، نذری دادن و نذری گرفتن بیش از هر زمان دیگری
رایج است، چراکه عزاداری امام حسین، بهترین فرصت است که دل ها از منیت
پالوده شده و همه در کنار هم، پای سفره سیدالشهدا بنشینند و از غذایی که
متبرک به نذر و حاجت است، میل کنند.

مزاحم تلفنی در چنین حال و
هوایی به سراغ تهرانی ها رفته است؛ شهری بزرگ با ساکنانی که بیشتر آنها از
شهر و دیار دیگری به اینجا آمده اند؛ پایتخت ایران. البته مزاحم تلفنی حالا
حالاها با مردم این شهر بزرگ کار دارد؛ آخر تعدادشان خیلی زیاد است و همین
یعنی حقشان هم بیشتر است. این بار مزاحم تلفنی در محرم زنگ تلفن هایشان را
به صدا درآورده است که درباره یک سنت محرمی از آنها سوال کند؛ نذری.

مزاحم
تلفنی که پیش از روزهای تاسوعا و عاشورا با مردم تهران تماس گرفته، برای
آنها خالی بدی بسته است؛ به آنها گفته همین الان کسی پشت در است و یک ظرف
نذری در دستش است و آنها می توانند محتوای نذری شان را خودشان انتخاب کنند و
پرسیده آنها چه نذری انتخاب می کنند.بعد هم که صحبت پا گرفته از آنها
خواسته جالب ترین نذری ای را که تا حالا گرفته اند، برای مزاحم تلفنی
بگویند.

37…882

سرش شلوغ است و وقتی مزاحم قول می دهد
بیشتر از دو دقیقه وقتش را نگیرد، حاضر می شود بگوید که هر جور نذری را
دوست دارد و برایش فرقی نمی کند محتوای نذری پشت در چه باشد. جالب ترین
خاطره این خانم که ساکن خیابان جلال آل احمد است، به روزی برمی گردد که در
خانه هیچ چیز نداشته اند و گرسنه نشسته بودند که ناگهان کسی با یک ظرف قرمه
سبزی در خانه را می زند. او البته خودش هم دستی در نذری دادن دارد و هر
سال عاشورا حلوا می پزد و همسایه ها و برخی هیات ها را مهمان می کند.

　

18…445

همین
الان منتظر قرمه سبزی بوده اما به جای این که کسی زنگ خانه اش را بزند،
مزاحم تلفنی زنگ تلفنش را به صدا درمی آورد. این خانم خوش خنده اصالتا
دامغانی است و حالا تهرانسر را برای زندگی انتخاب کرده است. جالب ترین
غذایی هم که به عنوان نذری خورده، با دامغان در ارتباط است:

ـ مانی پلو.

ـ چی؟

ـ یک پلوی دامغانی که در آن کشمش و لپه و پیاز داغ و خلال پسته می ریزند.

ـ باید غذای جالبی باشد، در تهران هم پیدا می شود؟

ـ بله، هر سال، تاسوعا، منزل عموی بنده.

ـ برادرزاده عموی شما هم دستی در نذری دارد؟

ـ
بله که دارد. اما جایی برای نذری دادن ندارد. برای همین هر سال پولی می
دهد به همسرش تا یکی از همکارهایش در محل کار آبگوشت یا قیمه بار بگذارد و
همه همکارها با هم بخورند و بقیه اش را هم بدهند بیرون.

56…222

صدایش
کمی پیر است و خورش قیمه را به همه نذری ها ترجیح می دهد. البته همه جور
نذری را دوست دارد بخصوص یک بار که دو روز پشت سر هم برایشان صبحانه و
ناهار و شام آورده اند و یکی از صبحانه ها که حلیم بوده خیلی برایش دلچسب
بوده است. او که ساکن نیاوران است، به صورت مستقیم نذری نمی دهد اما به
صورت غیر مستقیم در غذایی که برای خیریه ها و حسینیه ها پخته می شود، شرکت
می کند.

53… 667

مکث نمی کند: «شله». دانشجوی صنعتی شریف
است و در خوابگاه زندگی می کند. مزاحم تلفنی شماره خانه دوستش را گرفته که
ساکن خیابان سعدی در تهران است و او حالا مهمان آن خانه است.

ـ شله چی هست؟

ـ یک غذای خیلی خوشمزه است.

ـ شبیه چه جور غذایی؟

ـ شله یک غذای مشهدی است که شبیه آش شله قلمکار است اما سبزی ندارد و خیلی خوشمزه تر است.

ـ در تهران هم منتظر شله هستی؟

ـ آره. همین الان شله می خواهم. خب اینجا امکانات کم است. همان آش شله قلمکار را بیاورند.

جالب
ترین نذری ای که تا حالا خورده و خیلی بابت آن هیجان زده شده، چای دارچین
است که در طرشت خورده است و اگر روزی بخواهد نذری بدهد، شله می دهد مخصوصا
به غیر مشهدی ها تا با این غذای خوشمزه مشهدی آشنا شوند. او البته برای
مشهدی ها نذری دیگری درنظر دارد:

ـ آنجا شله نمی دهم. شله زیاد است. پلو خورش می دهم تا تنوعی شود.

　

80 …446

ـ خوب نیست بگویم.

ـ چرا؟

ـ آخر دلم چلو گوشت می خواهد.

این
خانم که در اکباتان خانه دارد، جالب ترین خاطره اش به زمانی برمی گردد که
باردار بود و چشمش به یک مکان پخش نذری می افتد اما وضع جسمانی اش اجازه
نمی داده دل به دریا بزند و به میان جمعیت برود. با تلفن همراهش در حال گفت
وگو برای یافتن راهکار مناسب بوده که آقایی صحبت های رد و بدل شده را می
شنود و غذای نذری اش را به این خانم باردار می دهد. او هم بسرعت به داخل
ماشین می رود و زرشک پلو با مرغ را نوش جان می کند.

ـ خودتان هم نذری می دهید؟

ـ اگر خدا قبول کند، بله.

ـ نذری شما چیست؟

ـ
نذر خاصی ندارم. اما چون شوهرم دوست دارد غذا از خانه ما بیرون برود، برای
همین هر سال تاسوعا یک مدل غذا می پزم و می برم خاوران بین بچه هایی که
وضع مالی شان خوب نیست، پخش می کنم. امسال هم می خواهم زرشک پلو با مرغ
درست کنم.

ـ به یاد خاطره دوران بارداری؟

ـ نه. چون نسبت به قیمه و قرمه دردسر کمتری دارد.

　

58… 669

صدای
جوانی دارد و خانه اش حوالی میدان توحید است. او هم مانند بسیاری از
تهرانی ها نذری محبوبش قیمه است. اما جالب ترین نذری ای را که گرفته، شاید
خیلی ها تجربه نکرده باشند: پیتزا!

ـ کجا می دادند؟

ـ الهیه. محرم پارسال بود که دم دری ایستاده بودند و به هر کسی که رد می شد، یک مینی پیتزا می دادند.

ـ خودت هم نذری می دهی؟

ـ هر سال خانواده ام در کرج، یک گوسفند به هیات می دهند.

　

69 …554

اگرچه تاکید دارد محتوای نذری برایش اهمیتی ندارد و آنچه مهم است، حسن نذری است اما نذری غیرخوراکی را ترجیح می دهد:

ـ یک بار در مسجد جمکران نشسته بودم که خانمی تسبیحی آورد و گفت نذر است و من سال هاست نذر آن خانم را نگه داشته ام.

او
که در کارگر جنوبی ساکن است، خودش هم اهل نذر کردن است؛ گاهی خوراکی مثل
غذا و گاهی غیرخوراکی مثل تسبیح یا آیت الکرسی تا علاوه بر اجر دنیوی، اجر
اخروی هم بگیرد.

　

63 … 337

ساکن میدان معلم است و
علاقه عجیبی به چلوکباب دارد. به طوری که همین الان دلش چلوکباب می خواهد و
خاطره انگیزترین نذری که خورده است هم چلوکباب بوده است:

ـ خیلی سال پیش یک جایی رفتیم در کوچه کاشانی. خیلی چسبید. تعجب هم کردم که همه جا قیمه و قرمه می دهند اما آنجا چلوکباب.

او
هر سال سوم امام حسین نذری می دهد. در زمان گفت وگو با مزاحم تلفنی هنوز
تصمیم نگرفته بود امسال نذری چه بدهد، منتظر بود ببیند چه نذری ای کمتر
داده می شود تا همان را بپزد. مزاحم تلفنی با خودش می گوید کاش آدرس دقیق
گرفته بود. همین شب ها یک نذری توپ می توانست باشد.

　

69 …772

هر
چیز تبرکی را دوست دارد و خیلی پیش آمده که همان چیزی را به عنوان نذری
دریافت کند که هوسش را کرده بوده. همین الان هم از مزاحم تلفنی غذاهای
متنوعی می خواهد: آش، خورش قیمه و عدس پلو.

او که اهل نایین است و
حالا حوالی میدان رسالت در تهران زندگی می کند، هر سال محرم در نذری های
هیات نایینی ها مشارکت دارد. نایینی ها در این هیات غذاهای متنوعی را نذری
می دهند: گوشت آب پز، قیمه، قرمه، مرغ و…

　

35 …886

پسر
جوانی است که در شهرک غرب زندگی می کند و به نظرش تمام نذری ها به خانه
برکت می دهد و با کمی سماجت مزاحم تلفنی، حاضر می شود قیمه را به عنوان
نذری محبوبش انتخاب کند. خودش نذری نمی دهد اما خانواده اش گاهی آش یا قیمه
می پزند و بین همسایه ها توزیع می کنند.

مریم محمدپور / چمدان (ضمیمه آخر هفته روزنامه جام جم)