حسین انتظامی: رسانه‌ها کیسه شن نشوند
معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌گوید، اگر احزاب درست کارشان را انجام بدهند نشتی آن حوزه به مطبوعات نمی‌رسد، رسانه‌ها مرغ عزا و عروسی نمی‌شوند و نقش کیسه شن جنگ‌های خیابانی سیاست‌مداران را نخواهند داشت.
معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌گوید، اگر احزاب درست کارشان را انجام بدهند نشتی آن حوزه به مطبوعات نمی‌رسد، رسانه‌ها مرغ عزا و عروسی نمی‌شوند و نقش کیسه شن جنگ‌های خیابانی سیاست‌مداران را نخواهند داشت.
به گزارش ایسنا، حسین انتظامی، معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره‌ی نمایشگاه مطبوعات گفت: یکی از رویکردهای نمایشگاه مطبوعات واگذاری امور به خود مردم بود. در این زمینه همه شعارهای زیادی می‌دهند، مهم این است که در عمل این اتفاق رخ دهد. یکی از شیوه‌های دقیق‌تر برای عملی کردن این موضوع این است که به نمایندگان مردم که صنوف هستند و می‌توانند مطالبات را برنامه‌ریزی کنند امور نمایشگاه را واگذار کنیم. ما در این زمینه از همکاری شورای هماهنگی مدیران مسئول مطبوعات بهره گرفتیم. در حال حاضر ما چهار تشکل مدیریتی داریم و امیدواریم تعداد این تشکل‌ها بیشتر هم بشود.
او افزود: در عرصه مطبوعات دو نوع تشکل وجود دارد، یکی تشکل‌های روزنامه‌نگاری که خود روزنامه‌نگاران در آن‌ها فعالیت می‌کنند و دیگری تشکل‌های مدیریتی که مدیران مسئول مطبوعات در آن‌ها فعال هستند و در حال حاضر شامل چهار تشکل هستند که اعتقاد ما این است که با جمع این تشکل‌ها که شورای هماهنگی مدیران مسئول مطبوعات است کار را جلو ببریم. ما امسال با این دوستان شورای سیاست‌گذاری را تشکل دادیم که بسیار موثر بود. وقتی احساس کنیم خودمان عقل کل هستیم کاری پیش نمی‌رود. تجربه امسال تجربه خوبی بود اما امیدواریم تا سال آینده نمایشگاه مطبوعات به خود تشکل‌ها واگذار شود.
انتظامی که صبح روز شنبه، 17 آبان ماه در برنامه «صبح با خبر» شبکه خبر حاضر شده بود، در بخش دیگری گفت: در برنامه چهارم و پنجم توسعه تکلیفی برای دولت تعیین شده مبنی بر اینکه لایحه‌ای بدهد که قانون جامع رسانه‌ای شود. از آخرین اصلاح قانون مطبوعات در سال 79 سال‌ها می‌گذرد و با توجه به اینکه حوزه رسانه دائما در حال تغییر است، باید ضوابطی متناسب با عصر کنونی برای رسانه‌ها نوشته شود؛ به ویژه با توجه به اینکه رسانه‌های نو مانند خبرگزاری‌ها، سایت‌ها و … هم فعالیت می‌کنند که همگی باید از حیث قانون شبیه به هم باشند؛ البته در سال‌های گذشته تغییراتی ایجاد شده است که آخرین مورد آن این بود که طرحی در مجلس در حال بررسی بود که در جلساتی که با آن‌ها داشتیم به ما گفتند بهتر است دولت خودش کار مربوط به این موضوع را انجام دهد، بنابراین قرار شده ما به زودی لایحه‌ای در این زمینه تقدیم مجلس کنیم.
در ادامه معاون مطبوعاتی در پاسخ به این پرسش که آیا تکلیف نظام جامع رسانه‌ای در همین سال 93 مشخص می‌شود یا خیر؟ گفت: فکر نمی‌کنم. ما به شدت اعتقاد داریم که وقتی می‌خواهیم لایحه‌ای تقدیم مجلس کنیم کارهای مربوط به آن لایحه در اتاق‌های بسته و حتی فقط با حضور متخصصان انجام نشود بلکه پیش‌نویس آن را روی سایت بگذاریم تا ذی‌نفعان که در این مورد، مخصوصا روزنامه‌نگاران هستند، اظهار نظر کنند. لذا تا این فرایند طی شود و بعد لایحه در هیات وزیران و سپس مجلس تصویب شود، زمان برده می‌شود.
او در ادامه درباره اهمیت نظام صنفی گفت: ما معتقدیم به تخلفات حرفه‌ای روزنامه‌نگاران باید صنف خودشان رسیدگی کند. علاوه بر این روابط بین روزنامه‌نگاران نیز باید نظامات داخلی داشته باشد. به همین دلیل و در این رابطه پیش‌نویسی تهیه شد که مثل نظام مهندسی یا پزشکی، روزنامه‌نگاران هم نظامی داشته باشند تا به مسائل آن‌ها رسیدگی کند. حرکت درون‌صنفی هم از جانب روزنامه‌نگاران راحت‌تر پذیرفته می‌شود.
او افزود: در حال حاضر ما مجبوریم با رسانه‌ها برخورد کنیم که این برخورد منجر به تعطیلی رسانه‌ها هم می‌شود که بیکاری جمعی از روزنامه‌نگاران نیز از تبعات آن است. همچنین با این کار، کدهای حقوق‌بشری هم برای ما ایجاد می‌شوند.
معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اضافه کرد: بر این مبنا این پیش‌نویس منتشر شد و نسبت به آن نقدهایی هم وجود داشت. در این زمینه دو نگاه انتقادی وجود دارد؛ یکی، نگاه کسانی که از اساس با این پیش‌نویس مخالف هستند و معتقدند این متن روزنامه‌نگاران را محدودتر می‌کند و نظر دیگر متعلق به کسانی است که مواردی را برای اصلاح پیشنهاد کردند. ما این قول را داده‌ایم که بدون نظر آن‌ها این لایحه را به مجلس نبریم چون می‌خواهیم اجماع روزنامه‌نگاران پشت آن باشد.
انتظامی سپس درباره‌ی رسیدگی به تخلفات خبرنگاران و روزنامه‌نگاران گفت: وقتی ما نظام صنفی رسانه داشته باشیم در داخل صنف خود دارای انضباط می‌شویم. حتی وقتی کسی می‌خواهد سردبیر یک روزنامه مهم شود حتما باید سلسله مراتب را درست طی کرده باشد. در بسیاری از تخلفاتی که حتی منجر به تعطیلی یک روزنامه شده است وقتی علت‌یابی می‌شود می‌بینیم که در آن لحظه عزیزی پشت فرمان بوده که تجربه کافی نداشته است و یک مطلب ضعیف باعث تعطیلی یک روزنامه شده است. اگر از من بپرسید متغیر بحرانی رسانه‌های کشور چیست، ضمن اینکه منکر مشکلات مالی، ضعف نیروی انسانی و مشکلات زیرساختی نیستم و با توجه به اینکه در ماده 9 قانون مطبوعات صراحتا اعمال فشار بر رسانه‌ها و سانسور منع شده است، من معتقدم متغیر بحرانی رسانه‌های ما اخلاق حرفه‌ای و آزادی مسئولانه است.
او ادامه داد: فرض کنید در کشورهای دیگر ضوابطی هست مانند اینکه با توجه به اهمیت استقلال حرفه‌ای، خبرنگاران نباید هدیه‌ای از کسی بگیرند و یا با حوزه‌های خبری خود به مسافرت بروند، چون این مسائل بر ذهنیت انتقادی آن‌ها تأثیر منفی می‌گذارد یا اینکه اگر مصاحبه‌ای با کسی انجام شد و آن فرد متن مصاحبه را بیش از حد مشخصی تغییر داد، رسانه می‌تواند بگوید ما این مصاحبه را منتشر نمی‌کنیم.
این موارد باید مرتبا به خبرنگاران گفته شود. در حال حاضر وقتی کسی می‌گوید نمی‌خواهم مصاحبه‌ام منتشر شود، معمولا خبرنگاران می‌گویند فایل صوتی موجود است یا در تماس با فردی بدون اینکه آن فرد بداند که در حال انجام مصاحبه است، صدایش را ضبط و سخنانش را منتشر می‌کنند. همچنین بسیاری از مواقع دیده‌ایم که مسئولی در مجلس ختمی حاضر می‌شود و ناگهان 50 خبرنگار جلو می‌روند و می‌گویند نظر شما درباره فلان موضوع چیست. وارد حریم خصوصی دیگران شدن هم از مسائلی است که باید رعایت شود.
انتظامی در ادامه در پاسخ به این پرسش که آیا بیستمین نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری‌ها، یک نمایشگاه بین‌المللی است؟ گفت: نخیر؛ این نمایشگاه لفظ بین‌المللی را ندارد. خیلی خوب است که نمایشگاه‌های ما جنبه بین‌المللی یا منطقه‌ای داشته باشند اما اشکالی که ما در برنامه‌هایمان داریم این است که فکر می‌کنیم با گذاشتن اسم بزرگ روی چیزی آن رویداد بزرگ می‌شود. سال‌ها در عنوان نمایشگاه مطبوعات لفظ بین‌المللی وجود داشت اما این نمایشگاه شاخص‌های بین‌المللی نداشت. اگر جمعا 10 یا 20 غرفه از رسانه‌های معمولی و حتی رسانه‌های درجه اول دنیا در نمایشگاه حضور داشته باشند، با عرض معذرت اسم نمایشگاه بین‌المللی نمی‌شود. بنابراین ما این کلمه را برداشتیم به امید اینکه در عمل این اتفاق بیفتد، اما حوزه‌های بین‌المللی هم داریم. به عنوان مثال هفت شخصیت از کشورهای مختلف دعوت شده‌اند تا در پنل‌های تخصصی تجربه‌های خود را به همکاران خود در ایران منتقل کنند. همچنین رسانه‌های خارجی که در ایران دفتر کار دارند در نمایشگاه مطبوعات حضور دارند.
او افزود: در بخش بین‌المللی درصدد بودیم که رسانه‌های ما، موسسات رسانه‌ای را که با آن‌ها جنبه‌ی خواهرخواندگی دارند به نمایشگاه دعوت کنند اما هنوز ما در بحث خواهرخواندگی در مقدمات هستیم. امیدواریم این موضوع توسعه پیدا کند چون به ارتقاء رسانه‌ای و تأثیرگذاری رسانه‌ها کمک می‌کند.
انتظامی در ادامه درباره شعار نمایشگاه گفت: آزادی مسئولانه یک تم شناخته شده است. کسانی که با فعالیت رسانه‌ها مخالفند می‌گویند این‌ها به دنبال این هستند که هر چه را که می‌خواهند بنویسند و مسئول نباشند. من معتقدم رسانه‌ها باید اخلاق حرفه‌ای را رعایت کنند اما در مقابل این‌طور نیست که هر اتفاقی افتاد توی سر رسانه‌ها بزنیم و آن‌ها را مقصر جلوه دهیم. خود قانون هم برای فعالیت رسانه‌ها چارچوب گذاشته و رسانه‌ها باید مسئول و پاسخگو باشند. شعار و برنامه دولت این است که رسانه‌ها بتوانند در چارچوب قانون آزادی داشته باشند. وقتی رسانه مسئول باشد به امنیت ملی و روانی جامعه توجه دارد.
انتظامی در ادامه اظهار کرد: ما مقوله‌ای به نام روزنامه‌نگاری بحران داریم که براساس آن مهارت‌های لازم آموخته می‌شود که در بلایای طبیعی، جنگ و… یک رسانه هم اطلاع‌رسانی کند و خودسانسوری نکند و در مشت حکومت‌ها نباشد و در عین حال به بحران دامن نزند.
او افزود: در هر دو جنگ آمریکا در خلیج فارس به رسانه‌ها بخش‌نامه شد که باید همه خبرهایشان را درباره این جنگ با پنتاگون هماهنگ کنند. رسانه‌های آمریکایی هم با این موضوع مخالفتی نکردند چون می‌دانستند امنیت کشورشان را پنتاگون تأمین می‌کند.
معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه در پاسخ به مجری تلویزیون که می‌گفت در دوران اصلاحات در عرصه مطبوعات به واسطه غیبت احزاب رسانه‌ها مسئولیت احزاب را بر عهده گرفتند. سال گذشته در اوایل دولت تدبیر و امید نیز برخی رسانه‌ها مطالبی در جهت خلاف اعتقادات مردم منتشر کردند که معاونت مطبوعاتی را به حاشیه برد. برای اینکه به تعبیر مقام معظم رهبری شاهد پایگاه‌های دشمن نباشیم، معاونت مطبوعاتی چه تدابیری دارد، اظهار کرد: همان‌طور که خود شما به احزاب اشاره کردید، ما برای توسعه سیاسی کشور مبتنی بر چهارچوب‌های الهام‌بخش جمهوری اسلامی به احزاب نیازی داریم؛ البته توسعه سیاسی با تأسیس حزب و نهادسازی میسر نمی‌شود. شاید در حال حاضر تعداد احزاب ما از کشورهای دیگر بیشتر هم باشد.
او افزود: نباید حوزه رسانه را با حوزه‌های دیگر قاطی کنیم. ما حق نداریم وقتی به عنوان یک فعال سیاسی وارد رسانه‌ای شدیم پشت فرمان رسانه با قواعد حوزه سیاست کار کنیم. در حوزه رسانه بنا بر اقناع است اما در سلسله مراتب، فرد ارشد دستوری می‌دهد و افراد دیگر اجرا می‌کنند.
او همچنین گفت: صرفا ثبت کردن اسم و تشکل درست کردن کافی نیست. باید ضوابط دموکراتیک حاکم باشد. برای توسعه سیاسی نیازمند این هستیم که روابط درست تعریف شود. اگر احزاب درست کار بکنند نشتی آن‌ها به مطبوعات نمی‌رسد و رسانه‌ها مرغ عزا و عروسی نمی‌شوند و نقش کیسه شن جنگ‌های خیابانی سیاست‌مداران را نخواهند داشت.
انتظامی در ادامه در پاسخ به پرسش مجری تلویزیون که می‌گفت باید چکار کنیم که بعضی از مطبوعات ما در بعضی موضوعات داخلی همسو با رسانه‌های خارجی نباشند، گفت: با مهارتی که به آن اشاره کردم خود به خود این اتفاق نمی‌افتد، از طرف دیگر حاکمیت هم وظایفی دارد. کار را به مردم سپردن و خروج از حوزه‌های تصدی، درست است اما به معنی خروج از حوزه‌های تولی نیست. کسانی که در قانون مشخص شده‌اند باید مدام امور را رصد و نظارت کنند؛ البته عقل و تدبیر ایجاب می‌کند که قبل از رسیدن به نقطه نهایی، کارهای لازم انجام شود. یکی از مکانیزم‌های لازم کنترل‌های درون صنفی است که پذیرش این کنترل‌ها و حرف‌شنوی از آن‌ها هم بیشتر از این است که کسی بخواهد از بیرون دستور بدهد.
