منابع مالي روزنامهها چيست؟
همين محدوديتها موجب ميشود تا اين روزنامهها و مؤسسات رسانهاي نتوانند در فعاليتهاي اقتصادي حضور چشمگيري داشته باشند. ضمن اينكه حاميان مالي يا همان اسپانسرها كمتر به سرمايهگذاري در عرصه فرهنگ تمايل نشان ميدهند يا اگر هم به سمت حوزههاي فرهنگي بروند، ترجيح ميدهند در بخشهايي سرمايه خود را به كار بيندازند كه بازگشت سرمايه تضمينشدهتري دارد. براي نمونه، بسياري از مؤسسات مالي و تجاري براي سرمايهگذاري در سينما سر و دست ميشكنند ولي سراغ تئاتر نميروند. مشابه همين مسأله در مورد كار رسانه نيز صدق ميكند.
عصر خبر به نقل از شبكه مجازي آستان: در كشورهاي توسعهيافته، روزنامهها منابع مالي گستردهاي دارند؛ فروش روزنامه، جذب آگهي، يارانه دولتي كه در برخي كشورهاي پيشرفته از محل بيتالمال تأمين ميشود، كمكهاي برخي مؤسسات، فعاليتهاي اقتصادي (از محدود تا گسترده)، برگزاري دورههاي آموزشي و انجام پروژههاي پژوهشي، از جمله اين منابع است.
در ايران اما روزنامههاي خصوصي كه به ارگان يا سازمان خاصي وابستگي ندارند تا بتوانند از محل آنها تأمين مالي شوند، اين منابع كسب درآمد با محدوديتهايي مواجه است. فروش نسبتاً اندك روزنامه و تمايل كمتر آگهيدهندهها به دادن تبليغات خود به روزنامههاي خصوصي به جاي روزنامههاي پرتيراژ رسمي و دولتي از جمله اين محدوديتهاست.
همين محدوديتها موجب ميشود تا اين روزنامهها و مؤسسات رسانهاي نتوانند در فعاليتهاي اقتصادي حضور چشمگيري داشته باشند. ضمن اينكه حاميان مالي يا همان اسپانسرها كمتر به سرمايهگذاري در عرصه فرهنگ تمايل نشان ميدهند يا اگر هم به سمت حوزههاي فرهنگي بروند، ترجيح ميدهند در بخشهايي سرمايه خود را به كار بيندازند كه بازگشت سرمايه تضمينشدهتري دارد. براي نمونه، بسياري از مؤسسات مالي و تجاري براي سرمايهگذاري در سينما سر و دست ميشكنند ولي سراغ تئاتر نميروند. مشابه همين مسأله در مورد كار رسانه نيز صدق ميكند.
البته به جز روزنامهها، سايتهاي خبري و حتي خبرگزاريهاي كشور نيز با مشكلات عديده مالي دست و پنجه نرم ميكنند و آنطور كه از يك مؤسسه بزرگ رسانهاي نظير انتظار ميرود، نميتوانند جذب مالي داشته باشند.
اين موضوع را با تعدادي از كارشناسان رسانه و دستاندركاران برخي روزنامهها در ميان گذاشتيم و از آنها پرسيديم كه منابع اصلي مالي روزنامههاي چيست؟
علی هادیلو/ کارشناس رسانه
اقبال مردم و ميزان فروش روزنامه
رسانه صدای رسای گروهها و جریانهای مختلف اجتماعی است. سرمايهگذاری برای رسانه صرفاً هزینهای برای فایده و سودمندی نیست بلکه به مثابه سرمایهگذاری برای نتیجهبخشی و اثربخشی فعالیتها و کنشهای اجتماعی است و مردم هنگامی تصمیم به خرید روزنامه یا نشریه میگیرند که آن رسانه صدای رسای آنها باشد و دغدغههای آنها را مطرح کند؛ بنابراین بخش بزرگی از منابع مالی روزنامههای خصوصی از فروش بدست میآید یعنی حیات نشریههای خصوصی به برآوردن نیازهای رسانهای مخاطبان بستگی دارد و بخش دیگر منابع مالیشان از طریق آگهی و همچنین یارانه دولت است که البته امکان فراهم آوردن منابع مالی روزنامهها از این طریق در مراحل بعدی است و در مرحله نخست، ميزان فروش یک روزنامه و اقبال مردم به آن، منبع مالی آن روزنامه محسوب ميشود.
مجید بهرهمند/ عضو شورای سردبیری روزنامه راه مردم
برخي لابيها و رابطهها
بسته با طبیعت کاری که هر روزنامه در پیش رو دارد، ميتواند از طريق برخي لابیها و رابطهها با مجامع و بنگاههای اقتصادی منابع مالی خودشان را بدست آورند البته یارانه مطبوعات که از طریق وزارت ارشاد داده میشود نیز هست ولی خیلی کم است و اگر روزنامهای بخواهد فقط بر روی آن تکیه کند، فقط برای یک ماه دوام میآورد و به همین دلیل باید یک بازنگری در تخصیص بودجهها بویژه به روزنامههاي خصوصی توسط وزارت ارشاد انجام شود.
مینو بدیعزاده/ فعال رسانهاي
سرمايهگذاري فرهنگي و جذب آگهي
اصولاً وقتی سرمایهگذار فرهنگی ما علاقهمند به کار مطبوعات باشد، دست به چنین اقدامی میزند و چنین کاری را راه میاندازد که البته این کار سرمایه کلان میخواهد یعنی برای دریافت مجوز نیز سرمایه شما مورد بررسی قرار میگیرد که ببیند چه مقدار سرمایه وجود دارد و این روزنامه برای ادامه کار خود نیاز به یک سازمان آگهیها دارد تا بتواند خودش را اداره کند که البته این نیز کافی نیست.
امیرعباس فتاحزاده/ مدیرمسئول روزنامه سپید و هفتهنامههای سلامت، نوین پزشکی و زندگی مثبت
فروش روزنامه، جذب آگهي و توسعه بازار
سرمايه روزنامهها اصولاً از طریق فروش روزنامه یا جذب آگهیها بدست میآید که البته وزارت ارشاد نیز مقداری یارانه میدهد که البته باز هم اگر روزنامهها مشی درستی داشته باشند، میتوانند خود را اداره کنند و حتی روزنامههای اقتصادی میتوانند در چهارچوب فعالیت خود اما مسئولانه و بدون اعمال سلیقهها، حرفهای عمل کنند و از مکانیزم کارآفرینی و توسعه بازار بهره ببرند.
مهدی وکیلی/ دبیر سرویس صفحه آخر روزنامه ابتکار و فرزند مديرمسئول این روزنامه
آگهيها و كمي هم فروش و يارانه
منبع اصلي، فقط آگهیهاست که البته این نیز کافی نیست و متأسفانه روزنامهنگاران بویژه روزنامهنگاران بخش خصوصی با مشکلات عدیده اقتصادی مواجه هستند ولی بازهم روزنامهها تا حدودی منابع خود را از فروش و آگهی و مقداری را نیز در قالب یارانه دریافت میکنند که این هم بسیار ناچیز است و در قسمت فروش نیز چون اشتراک روزنامه بین مردم باب نشده است، روزنامهها زیاد فروش ندارند و حتی روزنامههای خصوصی در دکهها نیز به درستی توزیع نمیشود.