انواع کاندوم و روش استفاده درست

متاسفانه آمارها در ایران نشان می‌دهد شمار افراد مبتلا به اچ.آی.وی مثبت رو به فزونی است. گرچه توصیه اکید، دوری از رفتارهای پرخطر است، اما دانستن نکات مهمی درباره یکی از وسایل پیشگیری از ابتلا به بیماری، حتی به کسانی که رفتارهای پرخطری (داشتن شرکای جنسی متعدد) دارند، کمک می‌کند تا از دردسرهای سرایت یا انتقال بیماری‌های مربوط به مقاربت جنسی مصون بمانند.

روش‌های پیشگیری از بارداری متعدد است و بیشترشان نیز برای زنان طراحی شده‌ ، یکی از این روش‌ها استفاده از کاندوم است. این وسیله نوع مردانه و زنانه دارد؛ ولی به دلیل کمتر شناخته‌بودن نوع زنانه، اغلب ما کاندوم را وسیله‌ای مردانه می‌دانیم و مبحث ما نیز بیشتر به کاندوم مردانه اختصاص دارد. کاندوم یکی از بهترین روش‌ها برای پیشگیری از بارداری و مهم‌تر از همه پیشگیری از بیماری‌های مقاربتی است.

کاندوم چیست؟

کاندوم وسیله‌ای است با جنس نرم پلاستیکی که قابلیت کشش و انعطاف بالایی دارد. این وسیله هنگام نزدیکی به‌عنوان سد عمل می‌کند. اول این‌که مانع از ریختن مایع منی داخل واژن زن می‌شود و از این لحاظ یک روش پیشگیری از بارداری است و دوم این‌که اگر یکی از دو طرف به بیماری‌های منتقله از راه جنسی مبتلا باشند، کاندوم مانند سد دفاعی عمل می‌کند و جلوی انتقال ترشحات آلوده به فرد سالم را می‌گیرد.

چه کاندومی بهتر است؟

کاندوم‌ها به دو نوع عمده یعنی طبیعی و صناعی تقسیم می‌شوند. یکی از پرمصرف‌ترین کاندوم‌های طبیعی، کاندوم از جنس لاتکس است؛ یعنی بهترین کاندومی که می‌توان برای جلوگیری از بیماری‌های آمیزشی استفاده کرد.
بعضی از بیماری‌های آمیزشی درمان ندارد و یک بار اشتباه و غفلت باعث یک عمر پشیمانی خواهد شد. آلودگی به ویروس اچ.آی.وی‌‌ و هپاتیت دائمی است

نوع بعدی یعنی کاندوم‌های صناعی هم از ماده‌ای به نام پلی‌یورتان ساخته شده‌اند. هر کدام از این کاندوم‌ها (طبیعی یا صناعی) مزایا و معایبی دارند.

کاندوم‌های پلی‌یورتانی یا صناعی ضخامت کمتری نسبت به کاندوم‌های لاتکس دارند و مرد هنگام مقاربت تقریبا احساس نمی‌کند کاندوم دارد، حساسیت‌زا نیستند و هنگام مقاربت می‌توان از مواد مرطوب‌کننده و روغن استفاده کرد، اما این نوع کاندوم اشکالاتی دارد: خاصیت کشسانی مانند کاندوم لاتکس را ندارد (کاندوم‌های لاتکس تا 800 برابر کش می‌آیند)، گران هستند و خیلی زود خراب می‌شوند و شکل اولیه خود را از دست می‌دهند. کاندوم‌های لاتکس نیز مزایا و معایبی دارند. همان‌طور که گفته شده قابلیت ارتجاع زیادی دارند، همچنین نباید به مواد روغنی آغشته شوند چون خیلی زود پاره می‌شوند. مورد بعدی که اشکالی در کاندوم لاتکس محسوب می‌شود، ایجاد حساسیت در بعضی از افراد است.

نحوه استفاده صحیح از کاندوم

کاندوم فقط باید قبل از مقاربت باز شده و هنگام نعوظ استفاده شود. کاندوم حتما باید تا ریشه آلت تناسلی کشیده شده و دو سانتی‌متر قسمت انتهایی آن آزاد بماند تا مایع منی در آن تجمع یابد و نباید قبل از اتمام مقاربت خارج شود.‌ قبل از استفاده از کاندوم باید دقت شود که کاندوم پارگی یا خراشیدگی نداشته باشد.

دلیل پارگی کاندوم

قبل از استفاده از کاندوم به تاریخ تولید و انقضای آن توجه کنید. احتمال پارگی کاندوم‌های تاریخ‌گذشته خیلی بالاست. همچنین این کاندوم‌ها یا برخی دیگر از انواع آن ممکن است رطوبت کافی نداشته باشند و لازم است در این مواقع از مرطوب‌کننده استفاده شود.

بعضی از افراد برای لغزنده‌سازی از مواد مرطوب‌کننده مانند لوسیون‌ها یا وازلین استفاده می‌کنند. تماس این مواد با کاندوم باعث پارگی کاندوم خواهد شد. نحوه نگهداری از کاندوم نیز مهم است و باید در محیطی با دمای مناسب نگهداری شود؛ نگه‌داشتن کاندوم در مکان‌های گرم باعث از بین رفتن دوام آن خواهد شد. کاندوم باید فقط یک بار مصرف شود، مصرف مکرر آن باعث پارگی و بارداری ناخواسته خواهد شد. حتما بعد از اتمام مقاربت آن را در کیسه زباله بیندازید.

مزایای استفاده از کاندوم

همان‌طور که ذکر شد از مزایای مهم کاندوم پیشگیری از بارداری (کاندم نیز مانند هر وسیله پیشگیری از بارداری روش صد درصد مطمئنی نیست و احتمال حاملگی ‌وجود دارد) و جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های مقاربتی مهمی همچون اچ.آی.وی.، سیفلیس، سوزاک، هپاتیت، عفونت‌های نایسریا گونوره‌آ، تریکوموناس، کلامدیا و هرپس یا تبخال تناسلی است.

مردان و زنان باید توجه کنند بعضی از بیماری‌های آمیزشی درمان ندارد و یک بار اشتباه و غفلت باعث یک عمر پشیمانی خواهد شد. آلودگی به ویروس اچ.آی.وی‌‌ و هپاتیت دائمی است و به درمان‌های مداوم نیاز دارد و حتی خطر مرگ بیمار نیز وجود دارد. یکی از بیماری‌های شایعی که این روزها رو به افزایش است، آلودگی به ویروس هرپس یا تبخال تناسلی است. این بیماری گرچه باعث مرگ بیمار نمی‌شود ولی بیماری عودکننده و بسیار آزاردهنده‌ای است که تا آخر عمر با فرد می‌ماند. استفاده از کاندوم برای زنان نیز مزیت‌هایی دارد. ویروسی به نام پاپیلومای انسانی وجود دارد که ابتلای زن به آن، احتمال سرطان گردن رحم را بالا می‌برد. کاندوم مانع از ابتلای زن به این ویروس خطرناک می‌شود.

دکتر محمدرضا صفری‌نژاد‌‌/‌‌ متخصص اورولوژی و فوق تخصص‌آندرولوژی

سیب (ضمیمه روزنامه جام جم)