تشخيص و درمان بی اختیاری اضطراري

عصر خبر: تعریف بی اختیاری: به دفع اضطراری و ناگهانی و غیرارادی ادرار بی اختیاری اورژانسی یا اضطراری می گویند. در این نوع بی اختیاری فرد به صورت ناگهانی احساس دفع ادرار می کند و چه بسا اگر دیر به دستشویی برود خودش را خیس می کند.
چه عللی باعث بی اختیاری اضطراری یا فوریتی می شوند؟۱- اختلالات دستگاه عصبی مرکزی مثل بیماری ms سکته مغزی، پارکینسون و بیماری های مادرزادی ستون فقرات از قبیل: مننگوسل، مننگومیلوسل، تومور نخاعی، آسیب به نخاع پس از ضربه و تصادفات۲- مثانه های بیش فعال: در این بیماران بدون بیماری زمینه ای، مثانه ناگهان و خودبخود منقبض شده و باعث احساس دفع ناگهانی ادرار به فرد دست می دهد.۳- عفونت های مثانه و پیشابراه: عفونت ها به علت تحریک مخاط و حساس شدن مثانه باعث ایجاد بی اختیاری فوریتی به همراه سوزش شدید ادرار می شوند که خوشبختانه موقتی هستند و با درمان خوب می شود.۴- مثانه های عصبی انقباضی یا اسپاستیک: این مثانه ها اغلب به علت بیماری های زمینه ای دستگاه عصبی مرکزی و نخاع ایجاد می شوند و از مشخصات آنها این است که حجم مثانه قدرت کش آمدن مثانه شدیداً کم می شوند و از طرفی قدرت و زمان انقباض مثانه از دست بیمار خارج می شود و لذا این افراد در روز ممکن است بیش از ۲۰ بار به دستشویی بروند و شبها تا صبح به علت تکرر ادراری خواب نداشته باشند.
آیا بی اختیاری فوریتی درمان دارد؟بله، اولین قدم درمان تشخیص درست نوع بی اختیاری ادرار با نوار مثانه یا تست اورودینامیک می باشد.طبق یک قانون: همه بیماران با بی اختیاری ادراری مخصوصاً نوع فورتی آن باید قبل از هر اقدام درمانی تست کامل ارودینامیک انجام دهند.تست ارودینامیک به صورت سرپایی و یک ربع طول می کشد و با قرار دادن یک سوند باریک در مثانه توسط دستگاه ارودینامیک همه اطلاعات مثانه از قبیل: حس مثانه، حجم مثانه، قدرت کش آمدن مثانه، مثانه های بیش فعال، سلامتی دریچه مثانه، قدرت پمپاژ مثانه، مقدار ادرار باقیمانده اندازه گیری می شوند و لذا طبیب با تشخیص قطعی و درست بیمار به درمان آن می پردازد.بررسی های دیگر که کمک کننده هستند عبارتند از: آزمایش ساده کشت ادرار، سونوگرافی از کلیه ها و مثانه و بررسی ادرار باقیمانده و در صورت نیاز جهت بررسی علل بیماری زمینه ای و بررسی سلامت دستگاه عصبی در بعضی بیماران CT اسکن و یا MRI نیز کمک کننده هستند.
درمان بی اختیاری فوریتی چگونه است؟بسته به شدت بیماری با توجه به نتیجه تست ارودینامیک به درمان بیمار می پردازیم. امروزه داروهای بسیار خوبی که مکانیسم آن آرام کردن عصب مثانه و شل کردن گردن مثانه و پایین آوردنده فشار داخل مثانه، در دسترس می باشد که با تجویز آنها بیماران بهبودی خوب و قابل قبولی پیدا می کنند و لذا بیماران باید در اسرع وقت به پزشک ارولوژی جهت درمان مناسب مراجعه نمایند. و لذا درمان اغلب بیماران با مثانه تحریک پذیر و بیش فعال و بی اختیاری فوریتی، دارویی می باشد.
آیا راه جراحی نیز برای درمان این بیماران وجود دارد؟بله، در مواردی که بر اساس نتیجه تست ارودینامیک این بیماران:۱- مثانه با حجم و قابلیت کشش خیلی پایین دارند.۲- فشار داخل مثانه خیلی بالا است و خطر آسیب به کلیه ها وجود دارد.۳- به درمان دارویی جواب ندهند.از روش جراحی بزرگ کردن مثانه برای درمان بی اختیاری فوریتی استفاده می کنیم. در این روش که جراحی پیچیده ای می باشد قسمتی از روده کوچک را برداشته و جهت افزایش حجم مثانه استفاده می کنیم که به آن عمل سیستوپلاستی می گویند که این عمل باعث کاهش فشار مثانه و کاهش علایم تحریک پذیری مثانه می شود.
و اما توصیه های اینجانب۱- در حالت عادی تکرر ادرار بیش از ۷ بار در روز و ۱ بار در شب غیرطبیعی است، پس باید بررسی شود.۲- در صورت داشتن حملات تکرر ادراری و بی اختیاری حتماً به پزشک مراجعه نمایید.۳- حملات تکرر ادراری و بی اختیاری فوریتی می تواند ثانویه به تومورهای نخاغ، مغز و بیماری MS و غیره باشد پس حتماً با مراجعه به پزشک بررسی کامل باید انجام شود.۴- به بیماران داراری تکرر ادراری مزمن و بی اختیاری فوریتی باید از مصرف مایعات زیاد، چای پررنگ، الکل و غیره که ادرار آورند اجتناب نمایید.۵- خوشبختانه خیلی از موارد بی اختیاری اورژانسی با دارو و درمان قابل کنترل هستند۶- در صورت داشتن بی اختیاری فوریتی حتماً اولین وسیله تشخیص شما تست ارودینامیک یا نوار مثانه می باشد و با انجام تست ارودینامیک و تشخیص درست درمان قطعی تری خواهید داشت.
دکتر حسین کرمی متخصص جراحی کلیه ، مجاری ادراری تناسلی و فلوشیپ فوق تخصصی درمان آندوسکوپی و لاپاراسکوپی بیماریهای کلیه و مجاری ادراری