مسئولیت ناپذیر مثل وزیر ارتباطات/ اختلال و قطعی اینترنت تقصیر کیست؟

شرکت ارتباطات زیرساخت در توضیح این اختلال اعلام کرد که هیچ اختلالی در شبکه زیرساخت کشور نیست و احتمال می‌رود مشکل و اختلال از یکی از اپراتورهای مخابراتی باشد که توسط مسئولان مربوطه بررسی می‌شود.
روزنامه فرهیختگان نوشت:بااین‌حال اما هیچ‌یک از اپراتورهای ارائه‌دهنده اینترنت مسئولیت این اختلال را نپذیرفته است. در سال‌ گذشته دلیل بسیاری از قطعی‌های اینترنت، ایجاد اختلال در شبکه فیبر نوری خارج از کشور یا توسعه زیرساخت‌های داخل اعلام می‌شد. اکنون اما مشخص نیست که دلیل اختلال اخیر چیست.

یک میلیارد دلار خسارت اختلال در اینترنت
در شرایطی که مردم، کسب و کارها و حتی دستگاه‌های مختلف اجرایی و اداری روز به روز نیاز بیشتری به اینترنت پایدار پیدا می‌کنند، این امر مهم باید بیش از پیش موردتوجه مسئولان قرار بگیرد. چنانکه بر اساس جدیدترین آمار پایگاه استاتیستا، در ایران ۳۳ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر از شهروندان با تبعات مالی اختلال و قطعی اینترنت مواجه شده‌اند و میزان این خسارت ۹۲۰ میلیون دلار تخمین زده شده است.
همین موضوع باعث شده تا ایران در جایگاه چهارمین کشور با بیشترین میزان خسارت مالی ناشی از قطعی اینترنت قرار بگیرد.

سالی که با اختلال گذشت
مردم ایران اکثر ماه‌های سال گذشته را با اختلال در اینترنت سپری کردند. یازدهم اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۲ پیامرسان‌های داخلی برای چندین ساعت با قطعی مواجه شد. وزارت ارتباطات دلیل این اختلال را قطع برق مرکز داده (دیتاسنتر) اعلام کرد و از کاربران برای بروز این مشکل عذرخواهی کرد، هرچند اعلام کردند که اگر تمهیدات لازم را انجام نداده بودند دامنه این اختلالات می‌توانست بیشتر هم باشد.

در روز دوم تیرماه نیز به دلیل قطعی شبکه فیبر نوری در گرجستان اینترنت کشور مختل شد و شش روز طبق داده‌های ابرآروان، اینترنت موتور جست‌وجوگر گوگل دچار قطعی شد. یازدهم همان ماه نیز گزارشاتی مبنی‌بر قطعی شبکه اینترنت در محدوده جنوبی استان تهران به‌دست آمد که علت این اتفاق آتش‌سوزی حوضچه‌های مخابراتی واقع در تقاطع جاده فرودگاه به پرند اعلام شد. این قطعی‌ها تابستان را تا پایان همراهی کرد و در سیزدهم و پانزدهم مرداد و نوزدهم و بیستم شهریور به دلایل مختلف اعم از اختلال در مرکز IXT تهران و قطع برق و گرما و ارتقای تجهیزات شبکه زیرساخت، اینترنت با اختلال مواجه شد.
در روزهای ۱۲ و ۲۰ آبان‌ نیز اختلالاتی در اینترنت کشور به دلیل قطعی فیبر نوری در ارمنستان و گرجستان گزارش شده بود. در روز ۲۴ دی ماه نیز رادار آروان یک اختلال گسترده‌ در شبکه اینترنت کشور را نشان داد. در آن زمان حتی شبکه اجتماعی ویراستی هم با مشکل عدم نمایش عکس‌ها مواجه شده و اکانت رسمی ویراستی با انتشار پستی اعلام کرده بود که «مشکل عدم نمایش تصاویر به خاطر مشکلات شبکه‌ای در مرکز داده است.» سه روز قبل از آن هم اختلالات گسترده‌ای در شبکه اینترنت کشور به وجود آمده و شرکت ارتباطات زیرساخت اعلام کرده بود به دلیل قطعی فیبر نوری در کشور گرجستان برخی از لینک‌های بین‌الملل ورودی کشور دچار قطعی شده است. پس از بروز این اختلال تمهیداتی در نظر گرفته شده تا بالانس پهنای باند روی سایر مسیرها انجام شود و پیگیری‌های فنی لازم جهت رفع مشکل در کشور گرجستان نیز در حال انجام است.

بالاخره از چه کسی مطالبه کنیم؟

به دنبال اختلال به وجود آمده، روابط عمومی همراه اول اعلام کرد که امروز هیچ نوع اختلال و افت سرعتی در شبکه این اپراتور وجود نداشته و این شبکه بدون مشکل در دسترس کاربران است. ساعاتی بعد امیر لاجوردی، قائم‌مقام وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی اعلام کرد: «با وجود افزایش سطح حملات منع‌خدمت توزیع‌شده (DDoS) در یک هفته اخیر، شبکه ارتباطی کشور پایدار است. اگرچه امروز یکی از اپراتورها دارای افت ترافیک بود که باید اطلاع‌رسانی و جبران کند.» شرکت شاتل هم این اختلالات را تایید و اعلام کرد: «به دلیل اختلالات خارج از شبکه، اینترنت دچار افت سرعت شده است.» نت‌بلاکس نیز اختلال اخیر در اینترنت ایران را تایید کرده و در توییتی نوشت: ‌ «شاخص‌ها نشان می‌دهند از اوایل صبح امروز،‌ اختلال متوسطی در اینترنت ایران بر چندین شبکه تاثیر می‌گذارد. بررسی این رویداد ادامه دارد.» در تصویر رادار منتشرشده توسط نت‌بلاکس، اختلال در اپراتورهای شاتل، مبین‌نت و افرانت دیده می‌شود.

شرکت ارتباطات زیرساخت هم که پیش از این اعلام کرده بود هیچ اختلالی در شبکه زیرساخت کشور وجود ندارد و احتمالا مشکل از یکی از اپراتورها است. بنابراین همچنان مشخص نیست که مسئول این اتفاق کیست