دوماه پس از كما ،براي كسايي دعا كنيد

حسن كسايي ـ نوازنده‌ي پيشكسوت ني ـ در حالي كه از دوماه پيش در وضعيت كما به سر مي‌برد، ديگر نه با كسي صحبت مي‌كند و نه غذا مي‌خورد.

به گزارش خبرگزاري ايسنا، دوماه پيش خبر رسيد كه كسايي، نوازنده‌ي برجسته‌ي ساز ني در خانه‌ي خود در اصفهان به شدت بيمار است و ديگر توان بلند‌ شدن از روي تخت خواب را ندارد.

يكي از شاگردان كسايي درباره‌ي وضعيت كنوني اين هنرمند به خبرنگار ايسنا گفت: حال كسايي در حال حاضر بدتر از حال جليل شهناز است و فقط بايد براي او دعا كنيد.

او بيان كرد: كسايي نابغه‌اي بي‌نظير است و مانند او، ديگر در كره‌ي زمين متولد نمي‌شود؛ اما اي كاش شما اهالي رسانه به جاي انتشار خبر بيماري، از هنر اين بزرگان بنويسيد تا وقتي آن‌ها در قيد حيات هستند، در ذهن مردم بمانند، نه اين‌كه موي‌شان سپيد شود، اما همچنان مردم آن‌ها را نشناسند.

کسایي در سن ۲۰ سالگی نخستین اجرای تک‌نوازی نی خود را در دستگاه «همایون» در تئاتر اصفهان به صحنه برد و یک سال بعد، قطعه‌ي معروف «سلام» را در دستگاه «چهارگاه» ساخت که از معروف‌ترین قطعات موسیقی ایرانی به‌شمار می‌رود. این قطعه بعدها توسط حسین علیزاده در آلبوم «صبحگاهی» با سازبندی و ارکستراسیونی حجیم بازسازی شد.

کسايي در سال ۱۳۲۹ برای اولین‌بار نی را به ارکستر برد و با ارکستر رادیو ارتش اصفهان همکاری خود را شروع کرد. در سال‌های بعد با ارکسترهای متعدد رادیو به سرپرستی هنرمندانی مانند ابوالحسن صبا، حسین یاحقی، حبیب‌الله بدیعی، محمد میرنقیبی، همایون خرم و دیگران به فعالیت خود در این زمینه ادامه داد.

در سال ۱۳۳۵ به دعوت داوود پیرنیا به برنامه‌ي «گل‌ها» راه یافت و تا سال ۱۳۵۷ که در گلچین هفته شرکت كرد، با این سلسله برنامه، همکاری داشت.

از سال ۱۳۴۶، فضای کاری کسايی ابعادی جهانی هم پیدا كرد و یک صفحه‌ي دورو در مایه‌های «شور» و «ماهور» از نوازندگی نی او همراه تنبک جهانگیر بهشتی توسط کمپانی C.B.S فرانسه ضبط و در سال ۱۳۵۴ در نقاط مختلف جهان پخش شد. همچنین کسايی تا سال ۱۳۵۶، برنامه‌های متعددی در جشن هنر شیراز برگزار کرد و با نوازندگان بزرگ جهان از جمله راوی شانکار، شاران رانی و بسم‌الله خان دیدار کرد.

بعد از انقلاب، او آخرین برنامه‌ي رسمی خود را در رادیو ایران با همکاری جلیل شهناز، محمدرضا شجریان و جهانگیر ملک اجرا کرد. در این سال و تا پيش از سال ۱۳۶۱، آرشیو موسیقی رادیو اصفهان از بین رفت و کسایی هم از صداوسیما برکنار و حقوقش قطع شد.

کسايی در دهه‌ي ۱۳۶۰ به کشورهای آلمان، انگليس، فرانسه و هلند سفر کرد و در چند برنامه‌ي رادیویی، به اجرای برنامه پرداخت. در سال ۱۳۶۹ نيز تندیس او در گالری مفاخر هنری جهان در لندن نصب شد.

پس از آن‌که کسايی در سال ۱۳۷۰ در جشنواره‌ي نی‌نوازان در تالار اندیشه شرکت کرد، فعالیت او دوباره رونق گرفت و در سال ۱۳۷۴ صداوسیما مستمری او را برقرار کرد. کسايی در سال ۱۳۷۸ موفق به دریافت نشان درجه‌ي یک فرهنگ و هنر شد. همچنین در سال ۱۳۸۱ به‌عنوان چهره‌ي ماندگار موسیقی انتخاب و از او تقدیر شد.

کسایی در سال ۱۳۷۵ به آمریکا و کانادا سفر و در محافل شعر و موسیقی شرکت کرد. در سال ۱۳۷۶ هم با تلاش محمدرضا لطفی، انجمن دوست‌داران موسیقی ایرانی واشنگتن، مجلس گرامی‌داشتی برای کسايی برپا داشت. در سال ۱۳۸۱ محمدجواد کسایی (فرزند حسن کسايی) کتاب «از موسیقی تا سکوت» را که حاصل نیم قرن تلاش موسیقایی حسن کسايی است، با مقدمه بیژن ترقی به بازار کتاب عرضه کرد.

حسن کسايی در اصفهان سال‌ها مکتب‌دار موسیقی اصفهان در رشته‌های نی، سه‌تار و آواز بوده است. اگرچه بیشتر آثار حسن کسایی بداهه‌نوازی است تا موسیقی پیش‌ساخته، ولی امروز بخش زیادی از ضربی‌ها و حتا آوازی‌های نوازندگان نی، بهره گرفته از نوازندگی‌های اوست. او در زندگی هیچ دلبستگی‌ای به‌جز موسیقی ندارد.

دیده شده که او حتا با لوله کردن کاغذی ساده و سوراخ کردن آن، اقدام به نواختن نی كرده که این در یکی از نوارهای صوتی آموزشی او نیز بیان شده ‌است.

در گذشته صدای نی همراه با ناخالصی زیاد بود، یعنی نواختن آن به صورتی بود که تفاوت محسوسی بین صداهای اوج، بم و بم نرم نبود، ولی استاد کسایی توانست با تغییر حالت در زبان، در محل استقرار زبان، حالت لب و فرم سر نی، صدایی بسیار شفاف و بدون ناخالصی از نی تولید کند. همین پیشرفت باعث شد تا نوازندگی نی او، به رادیو راه پیدا کند. تک‌نوازی‌ها و همکاری با نوازندگان و خوانندگان مشهور آن زمان مانند جلیل شهناز، علی تجویدی، احمد عبادی، تاج اصفهانی، ادیب خوانساری و … باعث شد تا نی هم‌ردیف سازهای دیگر قرار بگیرد.

از کارهای اخیر کسايی می‌توان به آلبوم «دختر گل‌فروش» با تنظیم مهرداد یزدانی و آواز علی جهاندار و گفت‌وگوی نی و تار که حاصل هم‌نوازی او با شهرام میرجلالی است، اشاره کرد.