آلن ایر پسرخاله ما نیست!
عصر ایران؛ مهرداد خدیر- نوشته (پُست) تازه آلن ایر سخنگوی فارسی زبان وزارت امور خارجه آمریکا در حمایت از حملات عربستان سعودی به یمن با واکنش های تند کاربران ایرانی رو به رو شده که بیش از آن که حاوی اعتراض باشد حاکی از ابراز شگفتی و نوعی شوکه شدن است و به بیان دیگر انگار می خواهند بگویند: «ما ز یاران چشم یاری داشتیم/ خود عبث بود آنچه می پنداشتیم!»
آلن ایر نوشته بود:
«من امروز با یکی از خبرگزاری های ایران در مورد یمن مصاحبه کردم. نکته های اصلی این بود:
1- ما از توان مندی های عربستان سعودی در دفاع از مرزهای جنوبی اش و نابود سازی تسلیحات سنگینی و موشک ها که تهدیدی برای عربستان سعودی هستند، دفاع می کنیم.
2- ما از اینکه عربستان به حوثی ها و هم پیمانان شان هشدار داده است که اقدامات نظامی بی ثبات کننده حوثی ها، نه تنها تهدیدی برای یمن بلکه برای منطقه است و باید متوقف شود، حمایت می کنیم.
3- راه حلی نظامی برای این مشکل وجود نخواهد داشت، مشکلی که تنها در میز مذاکره حل می شود.
4- ما منتظر آن هستیم که عملیات نظامی به از سر گیری فوری و بدون قید و شرط مذاکرات همه اطراف بدل شود، که به یمن اجازه دهد روند گذار فراگیر سیاسی را از سر بگیرد.»
این نوشته نمی خواهد به تحلیل این مواضع بپردازد که روشن است قابل دفاع و توجیه نیست چندان که حملات عربستان به یمن نیز.
بلکه غرض، یادآوری این نکته است که مواضع سخنگوی فارسی زبان وزارت خارجه آمریکا طبعا مواضع دستگاه دیپلماسی ایالات متحده است منتها چون به زبان فارسی صحبت می کند و می نویسد نوعی احساس صمیمیت بین کاربران فضای مجازی با او ایجاد شده یا شده بود.
این که کاربر ایرانی به مقولات سیاسی حساس باشد و اعلام موضع کند خیلی خوب است اما این که احساس کند صرف فارسی نویسی دوستی می آورد خطاست.
مهم تر این که نباید تصور کنیم هر که به زبان فارسی صحبت می کند ایرانی است یا با ما فامیل شده منتها چون کمتر مقام خارجی از دنیای صنعتی و سرمایه داری به فارسی صحبت می کند و این زبان به جز ایران و افغانستان و تاجیکستان در جای دیگری رسمیت ندارد این تلقی ایجاد شده که این آقای آلن ایر با بقیه تفاوت دارد. اما واقعا چه تفاوتی دارد جز این که فارسی بلد است و این دانستن نیز بخشی از الزام کاری اوست؟
کدام آمریکایی از انگلیسی روان آقای ظریف نتیجه می گیرد که او باید مثل آنها بیندیشد و دوست آنهاست که ما فارسی حرف زدن آلن ایر را در فضای مجازی نشانه دوستی سیاسی او تلقی کرده ایم و حالا توی ذوق مان خورده و می گوییم: آلن! تو هم؟!
هر که می خواهد فارسی یاد بگیرد طبعا باید سری به گنجینه بی بدیل این زبان در عرفان و تصوف و ضرب المثل ها بزند و به اندازه توان و استعداد خود توشه ای بر دارد. به قول مولانا «آب دریا را اگر نتوان کشید/ هم به قدر تشنگی باید چشید».
جناب آلن ایر هم فارسی یاد گرفته و فارسی حرف می زند و گاه با مناسبت یا بی مناسبت از اشعار و امثال و حکم استفاده می کند اما همچنان یک آمریکایی است و ذیل دستگاه دیپلماسی ایالات متحده قابل تعریف است. نه که از آن طرف بام بیفتیم و بگوییم جاسوس است در حالی که با دستگاه های اداری ما رابطه ندارد و نه از این طرف که مغازله کنیم. مثل بقیه است اما فارسی حرف می زند.
نه مسلمان یا شیعه شده و نه عارف و صوفی است. فارسی حرف می زند و فارسی می نویسد ولی تنها به جنبه زبانی آن توجه می کند و به همین خاطر وقتی که از تعبیر «ان شاء الله» استفاده می کند منظور او همان معنی رایج در زبان فارسی است و گرنه هیچ غیر مسلمانی از خدای خود با لفظ «الله» یاد نمی کند که خاص مسلمانان است.
ناخرسندی دوستداران آلن ایر به این خاطر هم هست که او قبل از این پُست بحث انگیز در وصف نمایشگاه کتاب تهران نوشته بود:
«وای به حالم! داغ مرا با این اخبار تازه تر نکن. آن همه کتاب فارسی آنجا و من اینجا!»
البته وارونه این قضیه را هم تجربه کرده ایم که خصوصا در اوایل انقلاب با القائات گروه های چپ، این تصور وجود داشت که هر که انگلیسی را روان صحبت می کند یا در ینگه دنیا اقامت داشته الزاما آمریکایی است.
همان گونه که هر که عربی صحبت می کند الزاما مفهوم مقدسی را نقل و حمل نمی کند هر که فارسی صحبت می کند نیز با احتمال 100 در 100 و الزاما ایرانی یا حامل مفاهیم عرفانی نیست. اگر هم باشد الزاما به لحاظ سیاسی هم سو نیست.
علاقه و اهتمام آلن ایر به زبان فارسی ستودنی است اما وقتی موضوعی سیاسی را مطرح می کند تنها در چارچوب انتظارات دیپلماتیک باید تحلیل شود نه انتظارات ناشی از فارسی نویسی در فیس بوک!
