هزار راه نجات دریاچه ارومیه

عصر خبر به نق لاز شبكه مجازي آستان: دریاچه ارومیه اکنون پس از مدت ها، منتظر اقدام عملی و عملیاتی از سوی دستگاه های مسئول برای نجات یافتن است. برخی معتقدند انتقال آب از خزر در احیاء آن موثر است و برخی از مسئولان نیز اضافه برداشت از آب به منظور استفاده در بخش کشاورزی یا استفاده بیش از حد از سفره های آب زیرزمینی را از دلایل اصلی بحران دریاچه ارومیه عنوان کرده اند. با همه اینها، امروز انتظار می رود با اعتبار و بودجه مناسبی که گفته می شود برای احیای بزرگترین دریاچه داخلی ایران تخصیص یافته، این مساله زیست محیطی حل شود. اظهارات و نظرات برخی از مسئولان در گفت‌وگوهای ذیل می‌آید:
داوود رضا عربسخنگوی ستاد احیای دریاچه ارومیهاضافه برداشت بخش کشاورزی، از دلایل اصلی خشک شدن دریاچه ارومیه استدر سال‌های گذشته آب دریاچه ارومیه در هر سال چهل سانتی‌متر کاهش یافته است اما با توجه به مدیریت انجام شده و همچنین بارندگی خوب امسال، سطح آب این دریاچه امسال ثابت مانده است در واقع امسال سال آبی خوبی بوده است و ما از میزان بارندگی امسال راضی هستیم البته اگر درجه حرارت هوا افزایش یابد ممکن است که سطح آب دریاچه کاهش یابد. یکی از دلایل اصلی خشک شدن دریاچه ارومیه اضافه برداشت بخش کشاورزی است. بنابراین باید بخش کشاورزی به گونه‌ای مدیریت شود که از آب استفاده بهتری کند. از سویی باید برای احیای دریاچه ارومیه، آب را از بخش‌های مختلف به این دریاچه منتقل کرد که البته میزان این آب هم زیاد نیست. بنابراین بهترین کار، مدیریت مصرف آب در حوزه آبریز دریاچه ارومیه است.
محمد حسین فرهنگینماینده مردم تبریز در مجلسانتقال آب از خزر باید در دستور کار قرار گیرداخیرا در یکی از دانشگاه های استان آذربایجان طی میزگردی موضوع دریاچه ارومیه به طور مفصل مورد بررسی قرار گرفت اما  به جز برخی اقدامات راه‌سازی و سدسازی، اقدام اساسی و جدی برای تامین آب صورت نگرفته است. بنابراین، مجموعه پیشنهاداتی عنوان شد، البته پیش از این نیز مساله با نامه نمایندگان استان به رییس‌جمهور اعلام شده بود و بیان شد که باید سرعت در پیگیری به وجود آید و دستگاه های اجرایی ملزم به همکاری شوند که نماینده دولت هم در این جلسه مطرح کرد برخی از دستگاه‌ها خوب همکاری نمی کنند، در نتیجه پیشنهاد شد از ظرفیتی که در اصل 138 قانون اساسی وجود دارد استفاده شود، این روال هم پیگیری شد اما دولت خیلی موافق نبود و در قالب همان کارگروه موضوع را پیگیری می کند. آن کارگروه هم اظهار می‌کند که برخی دستگاه‌ها همراهی و همکاری مطلوب را ندارند. در نتیجه، پیشنهاداتی مانند استقرار ایستگاه ثابت و دائمی باروری ابرها در منطقه و نظارت بیشتر بر گودبرداری‌هایی که تحت عنوان استخراج نمک در حال انجام است، مطرح شد اما به نظر من روش‌های اقتضایی در آن دیده نمی‌شود. برای تامین آب دریاچه دستگاه‌هایی که می توانند از منابعی مانند صندوق توسعه ملی در قالب مهار آب‌های مرزی استفاده کنند  نهایتا کارگروه به این نتیجه رسید که انتقال آب از خزر را ادامه ندهد که این مساله هم باید به طور جدی در دستور کار قرار گیرد.
عابد فتاحینماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامینگاه دولت به دریاچه ارومیه، سیاسی نیستستاد احیای دریاچه ارومیه، ستاد فعالی است و انصافا هم کارهای خوب و علمی را دنبال می کند که امیدواریم منتهی به نجات دریاچه ارومیه شود، اما واقعیت این است که ما فعلا کاری عملی از آن‌ها ندیده‌ایم، بودجه خوبی هم در اختیار دارند. البته در چندماه اخیر با توجه به میزان بارندگی، مقداری از آب دریاچه بهتر شده است. انتظار می رود مسائلی که حول دریاچه ارومیه می گذرد تنها در این خصوص باشد زیرا سیاسی یا قومی کردن مسائل نه به ضرر دریاچه بلکه به ضرر منطقه خواهد بود و ما نمی خواهیم وانمود کنیم که این مشکل تنها مشکل آذربایجان است چون دریاچه ارومیه در آذربایجان قرار گرفته است. فراموش نمی‌کنم کوششی که برای دریاچه ارومیه از طرف این دو دولت انجام گرفته به هیچ عنوان در رابطه با دیگر دریاچه ها و رودخانه های خشک شده ندیده‌ام. معتقدم نگاه دولت به دریاچه ارومیه، سیاسی، قومی و منطقه‌ای نیست و در رابطه با دریاچه ارومیه کارهای خوبی انجام می شود.
شهربانو امانیمشاور عالی رییس سازمان محیط زیستاعتماد مردم و دولت در حل بحران دریاچه ارومیه موثر استدریاچه ارومیه شاهرگ حیاتی مردم منطقه است. زمانی که خشکسالی آغاز شد، مردم منطقه از سفره‌های آب زیرزمینی استفاده بی‌رویه‌ای برای تامین آب کشاورزی کردند. باید به این نکته اشاره کرد که 90 درصد آب مصرفی استان آذربایجان غربی به مصرف کشاورزی رسیده در حالیکه راندمان آن فقط 35 درصد است. 30 درصد محصولات باغی نیز دورریز می‌شود. بنابراین کاهش سفره‌های زیرزمینی موجب خشک شدن دریاچه ارومیه شد و به هشدارها نیز توجه نشد و اکنون معیشت مردم تحت تاثیر خشک شدن دریاچه ارومیه قرار گرفته است. اکنون ریزگزدهای نمکی سلامت مردم را نیز به خطر انداخته است. امید است که حساسیت دولت نسبت به حل بحران دریاچه ارومیه به مردم، کشاورزان و روستاییان آذربایجان غربی نیز منتقل شود. وجود اعتماد میان مردم و دولت، در حل این بحران موثر خواهد بود.
مهندس اعلاییمعاون وزیر جهاد کشاورزیپروژه‌هایی به منظور مدیریت مصرف آب بخش کشاورزی در حال اجراستیکی از عوامل خشکسالی دریاچه ارومیه کاهش سطح سفره‌های زیرزمینی برای استفاده از بخش کشاورزی است. براساس مصوبات ستاد احیای دریاچه ارومیه در آبان ماه سال گذشته، پروژه های مختلفی برای مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی به تصویب رسیده و برخی پروژه های در حال اجرا توسعه داده شده است؛ به طور مثال آبیاری تحت فشار یکی از این پروژه‌های در حال اجرا بوده که حجم آن افزایش یافته است. پروژه‌های جدیدی نیز مثل تهیه کاداستر اراضی کشاورزی به تصویب رسیده است که این پروژه به عکسبرداری هوایی و تهیه نقشه نیازمند است تا براساس آن برنامه‌ریزی انجام شود. این مرحله باید طی  شود تا این پروژه اجرایی شود.
مهدی رجبیفوق لیسانس / کارشناس محیط زیستنجات درياچه در كوتاه مدت امكان‌پذير نیستمنابع اصلي تامين آب دریاچه ارومیه از طريق بارش مستقيم و روان‌آب‌هاي ورودي از رودخانه‌ها و آبراهه‌هاي منتهي از سطح حوضه و خروجي آب آن به صورت تبخير است. بنابراين هرگونه تغيير در ميزان ورودي و خروجي آب از درياچه، توازن آبي درياچه را برهم مي‌زند. آنچه اكنون بر سر درياچه آمده، عمدتا ناشي از مديريت ناپايدار منابع آبي محدود حوضه و به‌ويژه برداشت بي‌رويه از اين منابع جهت توسعه كشاورزي در سطح حوضه بوده است. كاهش ميزان بارش و روان‌آب‌ها در سطح حوضه و افزايش درجه حرارت و تداوم دوره‌هاي خشكسالي، منجر به تشديد شرايط خشكي درياچه شده است. كليد و راه‌حل نجات درياچه “تامين آب مورد نياز درياچه” است. با توجه به شدت بحران خشكي و تداوم آن در دو دهه اخير، نجات درياچه در كوتاه مدت امكان‌پذير نیست. هر راه‌حلی نيازمند عزم جدي همگان به‌ويژه بهره‌برداران بخش آب حوضه بوده و بدون همراهي آن‌ها نمي‌توان چشم اميدي داشت. تحقق اين هدف از طريق برنامه‌ريزي و اجراي راهكارهاي عملياتي و كاربردي براي افزايش ميزان بهره‌وري آب در بخش كشاورزي حوضه از طريق به‌كارگيري فناوري‌هاي نوين، تغيير و اصلاح الگوي كشت، اصلاح شيوه‌هاي كشاورزي و همچنين جلوگيري از برداشت بي‌رويه از منابع آب سطحي و زيرزميني حوضه امكان‌پذير خواهد شد.