ماجرای اختراع نان سنگک !
«شاه عباس برای رفاه حال طبقات تهی‌دست و لشگریان خود که غالباً در سفر احتیاج به نان و خورش موقت و فوری داشتند و لازم بود به هر شهری می‌رسند نانواهایی باشند که بتوانند به قدر مصرف سربازان نان تهیه نمایند و غذایی باشد که خورش نان قرار دهند، درصدد چاره برآمد و حل این مشکل را از» شیخ بهایی «که از اجلّه علما و دانشمندان ایران بود خواست. شیخ بهایی نیزبا تفکر و تعمق تنور سنگکی را ابداع نمود.»
شفاف:در سرزمین کهن ایران، بر اثر تجربه‌ها و اعمال سلیقه‌ها در طول سالیان
دراز تاریخ، غذا‌ها و پختنی‌های گوناگون رسم شده و بوجود آمده که در نزد
بسیاری از کشورهای دیگر و حتی مردم سرزمین ما، این غذا‌ها به عنوان غذاهای
ملی و سنتی معروف شده‌اند. نان سنگک از نظر مزه، طعم، هضم و بهداشت و
سلا‌مت یکی از بهترین نان‌های ایرانی است که مورد توجه خانواده مخصوصا در
ماه مبارک رمضان قرار دارد. ویژگی این نان پخت آن روی سنگ ریزه‌های داغ است
که به کیفیت آن می‌افزاید.
در تقویم سالنمای کمیته نانوایان
تهران (در ۱۹ اردیبهشت سال ۱۳۲۶ شمسی در تهران چاپ شده) درباره تاریخچه و
چگونگی پیدایش نانوایی و نان سنگک این گونه آمده است:
«شاه
عباس برای رفاه حال طبقات تهی‌دست و لشگریان خود که غالباً در سفر احتیاج
به نان و خورش موقت و فوری داشتند و لازم بود به هر شهری می‌رسند نانواهایی
باشند که بتوانند به قدر مصرف سربازان نان تهیه نمایند و غذایی باشد که
خورش نان قرار دهند، درصدد چاره برآمد و حل این مشکل را از» شیخ بهایی «که
از اجلّه علما و دانشمندان ایران بود خواست. شیخ بهایی نیزبا تفکر و تعمق
تنور سنگکی را ابداع نمود.» این اختراع به قدری با
دقت و هوشیاری طراحی و عملی شده که پس از گذشت چند صد سال هنوز به همان
صورت اولیه پخته می‌شود و نانی که از تنور سنگکی بدست می‌آید، محبوب‌ترین
نان ایرانی است. برخی نقل‌ها نیز قدمت نان سنگک را قبل از ورود اسلام به
ایران و در زمان پادشاهان ساسانی می‌دانند.
«شیخ بهایی» عالم و
دانشمند مشهور قرن ۱۰ و ۱۱ هجری است که در دانش‌های فلسفه، منطق، هیأت و
ریاضیات تجربهٔ زیادی داشت. به پاس خدمات این دانشمند بزرگ به علم
ستاره‌شناسی، یونسکو سال ۲۰۰۹ را به نام او سال «نجوم و شیخ بهایی»
نامگذاری کرد. از او چیزی حدود ۹۵ کتاب و رساله باقی مانده است.
شخصیت
علمی، ادبی و اخلاق و پارسایی او باعث شد تا از ۴۳ سالگی تا پایان عمرش
(۷۵ سالگی) منصب شیخ‌الاسلامی پایتخت صفوی را در دربار مقتدر‌ترین شاه
صفوی، شاه عباس اول، بر عهده داشته باشد.
شیخ بهایی در سال
۱۰۰۰ خورشیدی در اصفهان درگذشت و به خاطر وصیت خودش جنازهٔ او را به مشهد
بردند و در جوار مقبرهٔ علی‌ابن‌موسی‌الرضا (ع) جنب موزهٔ آستان قدس دفن
کردند.
