دستورالعمل نحوه احراز صلاحیت مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره شرکتهای تابع و وابسته صندوقهای بازنشستگی تصويب شد+ جزئيات
در صورتی که هر شخص حقیقی قبل از احراز صلاحیت حرفهای مطابق این دستورالعمل، سمت عضو هیئت مدیره یا مدیرعاملی را در هر یک از شرکتها بپذیرد و یا شرکت مربوط نسبت به صدور احکام مربوطه اقدام نماید، هرگونه تصمیمگیری و تصدی سمت ایشان تصرف غیر مجاز بوده و ضمن بررسی تخلفات مطابق قوانین و مقررات مربوط از هرگونه تصدی پستهای مدیریتی موضوع این دستورالعمل تا مدت دو سال محروم خواهد بود.

هیئت وزيران در جلسه دوم مهر ماه سال جاري به پيشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارايي با همکاری سازمان برنامه و بودجه کشور، سازمان اداري و استخدامي كشور، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و به استناد بند (ث) ماده (۲۸) قانون بـرنـامـه پنج ساله هـفتـم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۴۰۳ و اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دستورالعمل موضوع بند یادشده را به شرح زیر تصویب کرد.
به گزارش عصر خبر، دستورالعمل نحوه احراز صلاحیت مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره شرکتهای تابع و وابسته صندوقهای بازنشستگی اعم از کشوری و لشکری و تأمین اجتماعی و همچنین افرادي كه به نمايندگي صاحب سهم در شركتهای مذکور به عنوان عضو هیئت مديره/ هیئت عامل معرفي ميشوند.
ماده ۱- در اين دستورالعمل، اصطلاحات زير در معاني مشروح مربوط به كار ميروند:
۱- قانون : قانون برنامه پنجساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۴۰۳.
۲- صندوق: کلیه سازمانها و صندوقهای بازنشستگی، شامل صندوق بازنشستگی کشوری، سازمان تأمیناجتماعی، صندوق بازنشستگی نیروهای مسلح، صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر، صندوق بازنشستگی مستخدمین وزارت اطلاعات، صندوق بازنشستگی کارکنان بانکها، صندوق بازنشستگی، پسانداز و رفاه کارکنان صنعت نفت، صندوق بازنشستگی کارکنان سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، صندوق حمایت و بازنشستگی آیندهساز، صندوق بازنشستگی سازمان بنادر و دریانوردی، سازمان بازنشستگی شهرداری تهران، صندوق بازنشستگی شرکت صنایع ملی مس ایران، صندوق بازنشستگي
بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران، صندوق بازنشستگي شركت بيمه ايران، صندوق بازنشستگي
بيمه مركزي ايران.
تبصره ۱- سایر سازمانها و صندوقهای بیمهگر اجتماعی که در حوزه بازنشستگی،
ازکارافتادگی و مستمری بازماندگان فعالیت نموده و یا خواهند نمود نیز مشمول این دستورالعمل
میباشند.
تبصره ۲- مدیریت (انتخاب مدیران موضوع این دستورالعمل) در شرکتهای تابعه/وابسته صندوقهای بازنشستگی منتقل یا ادغامشده در صندوق بازنشستگی کشوری، مشمول احکام این دستورالعمل است و صندوق بازنشستگی کشوری مکلف به رعایت و اجرای آن میباشد.
۳- شرکت مشمول: حسب مورد شرکتهای هلدینگ، تابعه و وابسته صندوقهای موضوع بند (۲) این ماده و شرکتهایی که به هر نحوی از انحاء اختیار انتصاب یک یا چند
جایگاه (کرسی) هیئت مدیره آنها به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در اختیار صندوق باشد.
تبصره – شرکتهای تابعه صندوق که با توجه به میزان سرمایه و سهام به نحوی از انحاء امکان تعیین و انتخاب مدیران مشمول این دستورالعمل را دارند و همچنین افرادی که به نمایندگی از سوی صندوق، به عنوان عضو هیئت مدیره/هیئت عامل و یا مدیرعامل در
شرکتهای تابعه و وابسته تعیین میشوند، مشمول مفاد این دستورالعمل خواهند بود.
۴- شرکت هلدینگ: شرکتهای مشمول این دستورالعمل که دارای شرکت/شرکتهای تابعه در زیرمجموعه خود باشند.
۵- شركت تابعه: شرکتی که بیش از پنجاه درصد (۵۰%) سهام یا سرمایه آن مجتمعاً یا منفرداً (به صورت مستقیم یا غیرمستقیم) متعلق به صندوق باشد.
۶- شرکت وابسته: شرکتی که حداکثر تا پنجاه درصد (۵۰%) از سهام یا سرمایه آن مجتمعاً یا منفرداً (به صورت مستقیم یا غیرمستقیم) متعلق به صندوق باشد.
۷- هیئت نظارت:کارگروهی که به تشخیص و انتخاب شورای عالی رفاه و تأمین اجتماعی، از متخصصین یا دارندگان حداقل مدرک کارشناسی ارشد در رشتههای اقتصاد، مدیریت مالی، حقوق و مهندسی مالی (حداقل سه نفر) و با داشتن حداقل پنج سال سابقه تجربی مرتبط تشکیل و با تأیید و حکم ریاست شورای عالی مذکور، وظیفه نظارت و تطبیق عملیات انتخاب و انتصاب مدیران و اعضای هیئت مدیره شرکتهای تابع و وابسته صندوقهای بازنشستگی موضوع این دستورالعمل را بر عهده دارد.
۸- درآمد عملیاتی: درآمدی که از فعالیتهای اصلی و مستمر واحد تجاری حاصل میگردد و با عناوین مختلفی از قبیل فروش، حقالزحمه، سود تضمینشده، سود سهام، سود سپرده، سود اوراق یا حق امتیاز، در صورتهای مالی یک شرکت نشان داده میشود.
۹-سامانه مدیران: بانک اطلاعاتی متمرکز مدیران عامل، اعضاء هیئت مدیره/هیئت عامل شرکت مشمول که توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با رعایت قوانین و مقررات مربوط به منظور ثبت، بارگذاری مشخصات و سوابق (رزومه) اشخاص پیشنهادی جهت تصدی سمتهای مدیریتی مذکور و امتیازدهی به آنان مطابق با شاخصهای تجربی و مدیریتی مقرر
در این دستورالعمل، طراحی، پیادهسازی و مستقر میگردد.
ماده ۲- تمامی شرکتهای اصلی، تابعه و وابسته صندوق و شرکتهای زیر مجموعه آن با
یک یا دو واسطه و یا بیشتر مشمول مقررات این دستورالعمل هستند.
ماده ۳- تصدی سمتهای مدیریتی موضوع این دستورالعمل (عضویت در
هیئت مدیره/هیئت عامل و یا مدیرعامل) مطابق با احکام و ضوابط این دستورالعمل میباشد.
تبصره ۱- چنانچه شرکت مشمول به صورت همزمان دارای رکن هیئت مديره و هیئت عامل باشد، صرفاً رکن هیئت مدیره مشمول این دستورالعمل میباشد.
تبصره ۲- در انتخاب و انتصاب مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره/هیئت عامل بانکها و مؤسسات مالی و اعتباری مشمول، رعایت شرایط مندرج در بند (ت) ماده (۲۱) قانون احکام دائمی برنامههای توسعه کشور مصوب ۱۳۹۵ و تأیید صلاحیت حرفهای مطابق با مصوبات
هیئت عالی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (شورای پول و اعتبار سابق) الزامی است.
تبصره ۳- در انتخاب و انتصاب مدیران نهادهای مالی ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار مشمول این دستورالعمل، تأیید صلاحیت حرفهای مطابق با دستورالعمل تأیید صلاحیت حرفهای مدیران نهادهای مالی مصوب شورای عالی بورس و اوراق بهادار مورخ ۱۳۹۰ و
اصلاحیههای بعدی الزامی است.
تبصره ۴- در انتخاب و انتصاب مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره/هیئت عامل شرکتهای بیمهای مشمول، تأیید صلاحیت حرفهای مطابق با مصوبات شورایعالی بیمه الزامی است.
ماده ۴- شرکتهای تابعه و وابسته موضوع این دستورالعمل، بر اساس شاخصهای مندرج در جدول شماره (۱) به شرح زیر، توسط صندوق ذیربط سطحبندی میشوند:
جدول شماره (۱)
دسته شاخص |
شاخص |
درجات شاخص |
امتیاز درجه |
توضیحات |
داراییها (۳۰ امتیاز) |
ارزش داراییها* (۳۰ امتیاز) |
(۵۰) هزار میلیارد ریال و بالاتر |
(۳۰) |
ارقام موضوع این ردیف به میزان شاخص قیمت کالای سرمایهای افزایش مییابد. (به مأخذ اعلامی مرکز آمار ایران). |
کمتر از (۵۰) هزار میلیارد ریال |
|
|||
درآمد (۳۰ امتیاز) |
مجموع درآمدهای عملیاتی (۳۰ امتیاز) |
(۲۵) هزار میلیارد ریال |
(۳۰) |
ارقام موضوع این ردیف، به میزان شاخص تورم تولیدکننده رشد
|
کمتر از (۲۵) هزار میلیارد ریال |
|
|||
گستره فعالیت (۱۰ امتیاز) |
تعداد شرکتهای تابعه /وابسته (۱۰ امتیاز) |
بیش از (۳۰) شرکت |
(۱۰) |
– |
کمتر از (۳۰) شرکت |
|
– |
||
منابع انسانی (۱۰ امتیاز) |
تعداد کارکنان شاغل (۱۰ امتیاز) |
۱۰۰۰۰ نفر و بیشتر |
(۱۰) |
– |
کمتر از ۱۰۰۰۰ نفر |
|
– |
||
ماهیت فعالیت (۲۰ امتیاز) |
اهمیت و حساسیت |
میزان اهمیت و حساسیت |
۲۰ |
ماهیت فعالیت بر اساس حساسیت، اهمیت و انحصاری بودن(نظیر صنایع بزرگ و مادر، علم و تکنولوژیهای جدید و فعالیتهای دارویی و پزشکی)، به تشخیص صندوق |
*منظور از ارزش داراییها، ارزش مجموع داراییهای جاری و غیرجاری مندرج در صورتهای مالی سالانه حسابرسیشده شرکت است که در مورد شرکتهای مشمول دارای شرکتهای تابعه، این ارزش از صورتهای مالی تلفیقی استخراج میشود. |
تبصره – چنانچه شرکت مشمول ظرف پنج سال قبل از ابلاغ این دستورالعمل، نسبت به تجدید ارزیابی و بهروزرسانی ارزش داراییهای خود اقدام ننموده باشد، سقف امتیاز «شاخص ارزش داراییها» به (۱۵) امتیاز تقلیل مییابد و امتیاز کسرشده به تشخیص صندوق ذیربط بین سایر شاخصها (به جز ماهیت فعالیت) توزیع خواهد شد.
ماده ۵- شرکتهای مشمول بر اساس امتیاز کسبشده مطابق با جدول شماره (۱)
این دستورالعمل، مطابق جدول شماره (۲) به شرح زیر سطحبندی میشوند:
جدول شماره (۲)
ردیف |
سطح شرکت |
امتیاز کسبشده |
۱ |
سطح (الف) |
شرکتهای با امتیاز (۸۰) و بالاتر |
۲ |
سطح (ب) |
شرکتهای با امتیاز بین (۵۰) تا (۷۹) |
۳ |
سطح (ج) |
شرکتهای با امتیاز کمتر از (۵۰) |
ماده ۶- شرايط عمومي لازم براي انتخاب و انتصاب افراد در سمتهاي مديريتي موضوع اين دستورالعمل، به شرح زير است:
۱- دارا بودن تابعيت جمهوري اسلامي ايران.
۲- نداشتن بدهی غیرجاری به بانکها و مؤسسات مالی و اعتباری (اعم از دولتی یا غیردولتی).
۳- نداشتن سابقه چک برگشتی رفع سوءاثرنشده بر اساس تأیید مراجع ذیصلاح.
۴- نداشتن سابقه محکومیت کیفری مؤثر.
۵- نداشتن ممنوعیتهای ناظر بر تصدی سمتهای مدیریتی مقرر در قوانین و مقررات مربوط از جمله اصل یکصد و چهل و یکم (۱۴۱) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، قانون ممنوعیت تصدی بیش از یک شغل مصوب ۱۳۷۳، تبصره (۲) ماده (۲۴۱) و مواد (۱۱۱) و (۱۲۶) لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب ۱۳۴۷ با اصلاحات بعدی (حسب مورد و با رعایت موازین قانونی).
۶- بازنشسته یا بازخرید نبودن (حسب مورد و با رعایت موازین قانونی).
۷- تأییدیه صلاحیت عمومی داوطلب از جمله دارا بودن شرایط وثاقت و امانت توسط مراجع قانونی ذیصلاح (حسب مورد و با رعایت موازین قانونی).
۸- گذشت حداقل مدت دو سال از پایان دوران تصدی مسئولیت یا سمت نظارتی
در دستگاههای نظارتی عضو شورای هماهنگی دستگاههای نظارتی موضوع ماده (۲۸) قانون ارتقاء سلامت نظام اداری و مقابله با فساد مصوب ۱۳۸۷ با اصلاحات و الحاقات بعدی.
تبصره- صندوق ذیربط و مرجع انتخاب مدیران موضوع این دستورالعمل مکلفند موارد مندرج در بندهای (۲) و (۳) این ماده را از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران استعلام نمایند.
ماده ۷- شرايط اختصاصی لازم براي انتخاب و انتصاب افراد در سمتهای مديريتي موضوع اين دستورالعمل به شرح زير است:
۱- کسب حداقل امتیاز لازم در زمینههاي سـوابق تجربـی، سـوابق تحصـیلی و صـلاحیت علمی، مطابق پیوست شماره (۱) این دستورالعمل که تأیید شده به مهر دفتر هیئت دولت است، امتیازات سوابق تجربی، تحصیلی و علمی داوطلب بر اساس پیوستهای شماره (۲)، (۳)،
(۴) و (۵) این دستورالعمل که تأیید شده به مهر دفتر هیئت دولت است، محاسبه میشود.
۲- دارا بودن حداقل تجربه مدیریتی در شرکتها برای تصدی پستهای ذیربط مطابق با جداول شماره (۳)، (۴) و (۵) به شرح زیر:
جدول شماره (۳) – مدیرعامل
سطح شرکت |
تجربه خدمتی در سمت مدیریتی |
شرکت (الف) |
حداقل سه سال در سمت مدیرعامل و یا عضو موظف هیئت مدیره در شرکتهای سطح (الف/ب) |
شرکت (ب) |
حداقل دو سال در سمت مدیرعامل و یا عضو موظف هیئت مدیره در شرکتهای سطوح (الف/ب/ج) |
شرکت (ج) |
حداقل یک سال در سمت مدیرعامل یا عضو موظف هیئت مدیره در شرکتهای سطوح (الف/ب/ج) |
جدول شماره (۴) – عضو موظف هیئت مدیره
سطح شرکت |
تجربه خدمتی در سمت مدیریتی |
شرکت (الف) |
حداقل سه سال در سمت مدیرعامل و یا عضو موظف هیئت مدیره در شرکتهای سطح (الف/ب) |
شرکت (ب) |
حداقل دو سال در سمت مدیرعامل و یا عضو موظف هیئت مدیره در شرکتهای سطوح (الف/ب/ج) |
شرکت (ج) |
حداقل یک سال در سمت مدیرعامل یا عضو هیئت مدیره در شرکتهای سطوح (الف/ب/ج) |
جدول شماره (۵)- عضو غیرموظف هیئت مدیره
سطح شرکت |
تجربه خدمتی در سمت مدیریتی |
شرکت (الف) |
حداقل دو سال در سمت مدیرعامل و یا عضو هیئت مدیره در شرکتهای سطوح (الف/ب) |
شرکت (ب) |
حداقل دو سال در سمت مدیرعامل و یا عضو هیئت مدیره در شرکتهای (الف/ب/ج) |
شرکت (ج) |
– |
تبصره ۱- نحوه احتساب تجربه مندرج در جداول شماره (۳)، (۴) و (۵) این ماده برای
سوابق مدیریتی مقامات موضوع ماده (۷۱) قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۱۳۸۶ در دستگاههای اجرایی، سمتهای مدیریتی شرکت هلدینگ با موضوع فعالیت یکسان
نود درصد (۹۰%) در نظر گرفته میشود و در سمتهای مدیریتی شرکت هلدینگ با موضوع فعالیت مشابه به هشتاد درصد (۸۰%) مقادیر جداول مذکور کاهش مییابد.
تبصره ۲- نحوه احتساب تجربه مندرج در جداول یادشده برای سایر سمتهای مدیریتی شرکتها با موضوع فعالیت مشابه مندرج در پیوست شماره (۲) این دستورالعمل برای انتصاب در
شرکتهای سطوح (الف) و (ب) و (ج) به ترتیب حداقل هشتاد و پنج درصد (۸۵%)،
شصت و پنج درصد (۶۵%) و پنجاه درصد (۵۰%) مقادیر جداول مذکور است.
ماده ۸- فرایند احراز صلاحیت جهت تصدی سمتهای مدیریتی موضوع این دستورالعمل، توسط صندوق ذیربط به شرح زیر است:
۱- صندوق مکلف است قبل از انتخاب اعضای هیئت مدیره/هیئت عامل و مدیران عامل شرکتهای مشمول، صلاحیت فرد/افراد موردنظر برای تصدی سمتهای مدیریتی را مطابق با شرایط عمومی و اختصاصی مندرج در این دستورالعمل بررسی نماید و در صورت تأیید و احراز شرایط، مستندات مربوط را در سامانه مدیران بارگذاری نموده و شناسه ثبت در سامانه را دریافت نماید.
۲- صندوق با توجه به امتیاز سوابق تجربی و مدرک تحصیلی و انطباق آن با امتیاز مقرر
در سامانه مدیران، نسبت به انجام مصاحبه علمی در چهارچوب جدول پیوست شماره (۵)
اقدام مینماید.
۳- صندوق مکلف است در صورت احراز صلاحیت افراد پیشنهادی برای تصدی سمتهای مدیریتی موضوع این دستورالعمل، نسبت به بارگذاری مستندات مربوط (اعم از سوابق تجربی، مدرک تحصیلی و ارزیابی صلاحیت علمی و سایر شرایط عمومی و اختصاصی) در سامانه مدیران اقدام نماید. شناسه ثبت اطلاعات در سامانه باید در چهارچوب قانون مدیریت دادهها و اطلاعات ملی مصوب ۱۴۰۱ دسترسی برای وزارت امور اقتصادی و دارایی و سایر مراجع ذیربط
فراهم شود.
تبصره ۱- وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مکلف است ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل، سامانه مدیران را با رعایت ملاحظات امنیتی مربوط و سطح دسترسی به نیروهای مسلح راهاندازی نموده و دسترسی لازم را با رعایت قانون مدیریت دادهها و اطلاعات ملی
مصوب ۱۴۰۱ برای وزارت امور اقتصادی و دارایی و سایر مراجع ذیربط فراهم نماید.
تبصره ۲- ثبت صورتجلسات انتخاب مدیران در مرجع ثبت شرکتها و سایر مراجع ثبتی
ذیربط، منوط به درج شناسه ثبت اطلاعات در صورتجلسه مربوطه میباشد.
تبصره ۳- صندوق (حسب مورد) مکلف است متصدیان فعلی سمتهای موضوع این دستورالعمل را با شرایط عمومی و اختصاصی پیشبینی شده در این دستورالعمل، ظرف شش ماه از تاریخ ابلاغ آن، تطبیق داده و نسبت به ثبت اطلاعات در سامانه مدیران و همچنین جایگزینی افرادی که شرایط موردنظر را ندارند، اقدام نماید.
تبصره ۴- بارگذاری و ثبت اطلاعات و همچنین دریافت شناسه برای شرکتهای مشمول در صندوق بازنشستگی نیروهای مسلح منوط به حفظ اصول محرمانگی و رعایت ملاحظات امنیتی
از سوی مقامات مجاز میباشد. در صورت وجود تدابیر خاص فرمانده معظم کل قوا (مدظلهالعالی) در رابطه با شرکتهای یادشده تدابیر مزبور لازمالرعایه میباشد.
ماده ۹- در صورتی که هر شخص حقیقی قبل از احراز صلاحیت حرفهای مطابق این دستورالعمل، سمت عضو هیئت مدیره یا مدیرعاملی را در هر یک از شرکتها بپذیرد و یا شرکت مربوط نسبت به صدور احکام مربوطه اقدام نماید، هرگونه تصمیمگیری و تصدی سمت ایشان تصرف غیر مجاز بوده و ضمن بررسی تخلفات مطابق قوانین و مقررات مربوط از هرگونه تصدی پستهای مدیریتی موضوع این دستورالعمل تا مدت دو سال محروم خواهد بود.
ماده ۱۰- در صورت فوت، استعفاء، سلب صلاحیت یا وقوع هر رویدادی که مانع از انجام وظایف اجرایی و مدیریتی مدیرعامل شود، رئیس هیئت مدیره به مدت چهار ماه به عنوان سرپرست منصوب میگردد و صندوق مکلف است پیش از اتمام مهلت زمانی مقرر، جهت سیر مراحل انتصاب نسبت به معرفی مدیر عامل جایگزین اقدام نماید.
ماده ۱۱- در صورت فوت، حجر، استعفاء و یا سلب صلاحیت یا وقوع هر رویدادی که مانع از انجام وظایف هر یک از اعضاء هیئت مدیره مشمول این دستورالعمل گردد صندوق مکلف است حداکثر ظرف (۱۵) روز کاری نسبت به تعیین فرد/ افراد جایگزین مطابق با مفاد این دستورالعمل اقدام نماید.
ماده ۱۲- در صورت اثبات فقدان هریک از شرایط مندرج در ماده (۶) این دستورالعمل، یا از دست دادن آنها، صندوق مکلف است از تاریخ اثبات فقدان شرایط، مدیران مربوط را از سمت مدیریتی مربوط منفصل نموده و نسبت به جایگزینی آنان مطابق با این دستورالعمل اقدام نماید.
ماده ۱۳- صندوق میتواند با انتشار فراخوان و بررسی صلاحیتهای عمومی، تحصیلی، تجربی و صدور تأییدیه صلاحیت حرفهای مختص به شرکتهای هر سطح اقدام نماید. گواهیهای صادره و مشخصات دارنده در بانک اطلاعات ثبت میگردد و صندوقها صرفاً مطابق احکام این دستورالعمل میتوانند نسبت به معرفی و انتصاب این افراد در شرکتهای مشمول اقدام نمایند.
ماده ۱۴- صندوق مکلف است گزارش عملکرد این دستورالعمل را هر شش ماه یکبار به
وزارت امور اقتصادی و دارایی ارائه نماید.
ماده ۱۵- مسئولیت اجرای این دستورالعمل با اعضای مجمععمومی شرکتهای مشمول خواهد بود و متخلفان از اجرای آن به انفصال از خدمات دولتی و عمومی به مدت دو سال محکوم میشوند. سایر سهامداران حاضر در مجمع عمومی به غیر از نمایندگان صندوق و نمایندگان کلیه مؤسسات و شرکتهای تابع و وابسته آنها از شمول احکام این دستورالعمل مستثنی میباشند.
تبصره- صندوق ذیربط مکلف است نظارت لازم برای اجرای این دستورالعمل در خصوص شرکتها و افراد مشمول خود را به عمل آورد.
محمدرضا عارف
معاون اول رئیس جمهور