زاکانی زنان را از اتوبوسرانی منع کرد/سمیه گلپور، رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران: منع رانندگی زنان توجیه قانونی ندارد
به گزارش اسراپرس، پس از حمایت رسمی پلیس راهور از حضور زنان در رانندگی اتوبوس‌های شهری و اعلام آمادگی شهردار تهران برای جذب بانوان دارای پایه یک گواهینامه، علیرضا زاکانی در پاسخ به پیشنهادات بعدی، اعلام کرد که استفاده از زنان در حوزه اتوبوسرانی مشکل قانونی دارد.
بلافاصله پس از پیشنهاد عضو شورای شهر تهران، سردار سید تیمور حسینی از حضور بانوان در رانندگی وسایل نقلیه سنگین حمایت رسمی کرد و گفت: «بین ۳۴۰ تا ۳۵۰ زن در تهران دارای گواهینامه پایه یک هستند و بسیاری از آنان در جاده‌های کشور با کامیون‌ها و اتوبوس‌ها فعالیت موفق و بدون حادثه داشته‌اند. پلیس راهور نه‌تنها مخالفتی ندارد، بلکه کاملاً حمایت می‌کند.»
علیرضا زاکانی، شهردار تهران، در حاشیه جلسه هیئت دولت گفت: «از نظر بنده اشکالی ندارد و برنامه برای جذب آنان داریم.»
با این حال، چهار ماه بعد و پس از پیگیری دوباره موضوع توسط حبیب کاشانی، زاکانی اعلام کرد: استفاده از زنان در اتوبوسرانی به دلیل مشکلات قانونی ممکن نیست.
سمیه گلپور، رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ایران، با بیان اینکه رانندگی جز مشاغل سخت و زیان‌آور نیست، به دیده بان ایران گفت: «حداقل تا جایی که بنده اطلاع دارم، چه رانندگی خودرو سبک و چه سنگین، هیچ‌کدام در فهرست مشاغل سخت و زیان‌آور قرار نمی‌گیرند؛ مگر در شرایط خاص و محدود، مانند رانندگی در محیط‌های معدن.»
گلپور درباره فعالیت بانوان در مشاغل سخت و زیان‌آور تأکید کرد: «حتی اگر شغلی در فهرست سخت و زیان‌آور باشد، زنان را نمی‌توان در اشتغال در آن کارها منع کرد؛ بلکه آنها مشمول قانون خواهند بود و زیان‌آور بودن به معنای مزایای مربوط به بازنشستگی است که زودتر شامل حالشان می‌شود؛ به عنوان مثال یک سال کار در این شغل برای بازنشستگی معادل یک سال و نیم حساب می‌شود. این به معنای منع حضور زنان در این مشاغل نیست.»
هیچ محدودیتی قانونی برای فعالیت زنان در حرفه رانندگی وجود ندارد
او ادامه داد: «رانندگی تاکنون از نظر وزارت کار جزو مشاغل سخت و زیان‌آور نبوده است. البته برای زنان، کرامت و شرایط ویژه‌ای که باید توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی لحاظ شود، اهمیت دارد، اما هیچ محدودیتی قانونی برای فعالیت زنان در حرفه رانندگی وجود ندارد. مطابق قانون کار، زنانی که در معرض بلند کردن اجسام سنگین یا فعالیت‌های زیان‌آور هستند محدودیت‌هایی دارند، اما رانندگی جزء این دسته نیست و هیچ دستورالعملی مبنی بر منع آن برای بانوان صادر نشده است.»
زنان در جمهوری اسلامی امکان دریافت گواهینامه‌های مرتبط با این مشاغل را دارند و این مهارت‌ها برای استفاده عملی و بهره‌مندی از توانمندی‌های آنهاست، نه صرفاً نگهداری گواهی‌نامه‌ها در گوشه‌ای
رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ایران گفت: «هیچ منع قانونی برای زنان در حرفه رانندگی وجود ندارد. اگر بنا به هر دلیلی برخی مسئولان تمایلی ندارند از توانمندی‌های زنانی که علاقه‌مند به حضور در رشته‌ها و تخصص‌های خاص هستند استفاده کنند، باید قانون مرتبط را ارائه دهند و نباید بهانه‌های غیرقانونی بیاورند.»
گلپور تأکید کرد: «زنان در جمهوری اسلامی امکان دریافت گواهینامه‌های مرتبط با این مشاغل را دارند و این مهارت‌ها برای استفاده عملی و بهره‌مندی از توانمندی‌های آنهاست، نه صرفاً نگهداری گواهی‌نامه‌ها در گوشه‌ای. این مهارت‌ها باید در راستای شغلی که انتخاب می‌کنند به کار گرفته شود.»
او افزود: «تا این لحظه، رانندگی جزو مشاغل سخت و زیان‌آور نبوده و اگر قانونی در این حوزه وجود دارد، باید برای ما که در این زمینه فعالیت می‌کنیم، ارائه شود تا افرادی که به آن استناد می‌کنند، شفافیت قانونی داشته باشند.»
رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ایران، با اشاره به وضعیت مشاغل سخت و زیان‌آور در کشور گفت: «علی‌رغم ماده ۷۵ قانون کار که در حوزه مشاغل سخت و زیان‌آور تصریح شده، متأسفانه باید بگوییم بسیاری از این مشاغل به عهده زنان گذاشته شده است. برای نمونه، شغل پرستاری جزو مشاغل سخت و زیان‌آور محسوب می‌شود، اما غالباً زنان در این حرفه فعالیت می‌کنند.»
او افزود: « در بسیاری از بخش‌ها ممنوعیت شیفت شبانه برای زنان وجود دارد، اما در مشاغلی مانند پرستاری می‌بینیم که زنان به‌ویژه در شیفت‌های شبانه مشغول به کار هستند. حتی در برخی کارگاه‌ها و کارخانه‌ها نیز زنان در شیفت‌های عصرگاهی و شبانه حضور دارند؛ در حالی که این مشاغل هم در دسته سخت و زیان‌آور قرار می‌گیرند.»
گلپور با بیان اینکه مسائل اجتماعی، معیشتی و شرایط اقتصادی زنان را به این سمت سوق داده است، ادامه داد: «با وجود قانون، اشتغال زنان در حجم بالایی در مشاغل سخت و زیان‌آور دیده می‌شود. پرسش اینجاست که آیا شغل رانندگی برای مردان ـ چه در بخش درون‌شهری و چه برون‌شهری ـ به عنوان شغل سخت و زیان‌آور شناخته شده است؟ اگر پاسخ مثبت است، چرا قانون‌گذار آن را برای مردان اعمال نمی‌کند؟»
وی تأکید کرد: «نکته بعدی تعارض آشکاری است که وجود دارد. در جاده‌های برون‌شهری، در شرایط بسیار دشوارترِ حمل بار و مسافر، زنان نیز رانندگی می‌کنند و منع قانونی برای آن دیده نمی‌شود. اما همین زنان اگر بخواهند در داخل شهر، در شرایط آسان‌تر کار کنند، با منع مواجه می‌شوند. این موضوع در حقیقت نقض غرض است.»
رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ایران خاطرنشان کرد: «به نظر می‌رسد این موضوع بیشتر بهانه‌ای برای جلوگیری از به‌کارگیری زنان است. ای کاش مسئولان شرایط اشتغال را به گونه‌ای فراهم می‌کردند که نه زنان و نه مردان در مشاغل سخت و زیان‌آور حضور نداشته باشند. همچنین ضروری است که تفاوت میان مشاغل سخت و زیان‌آور منطبق با قانون کار و سایر مشاغل مشخص شود. مسئولان نباید به بهانه زن بودن، مانع فعالیت زنانی شوند که با آموزش در دانشگاه‌ها و سازمان فنی‌وحرفه‌ای مهارت و تخصص کسب کرده‌اند.»
او ادامه داد: «گواهینامه‌های پایه سه، پایه دو و پایه یک که ذیل قوانین جمهوری اسلامی ایران صادر می‌شود، نشان‌دهنده آن است که هیچ منع قانونی برای اشتغال زنان در حوزه رانندگی وجود ندارد. بنابراین محروم کردن زنان صرفاً به دلیل جنسیت، خلاف قانون و عدالت است.»
گلپور در پایان تصریح کرد: «اگر مسئولی واقعاً نگران مشاغل سخت و زیان‌آور زنان است و برای آن اشک می‌ریزد، بهتر است نگاهی به جامعه چندین هزار نفری پرستاران کشور بیندازد. زنانی که قوانین حمایتی در حوزه پرستاری درباره آنان بر زمین مانده این زنان با حقوق اندک مشغول کار هستند، در حالی که حتی شغلشان به عنوان سخت و زیان‌آور محاسبه نمی‌شود. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی باید با نظارت دقیق‌تر در حوزه بازرسی، به داد این زنان برسد.
رانندگی بانوان موضوع جدیدی نیست
استفاده از زنان به عنوان رانندگان اتوبوس موضوع جدیدی نیست و در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ نیز در یک دوره حدود ۱۴ راننده زن و در تهران فعالیت داشتند. در گفتگو با یک فعال حوزه کارگری نیز مشخص شد که ممنوعیت بانوان در یک شغل به بهانه زیان‌آور بودن، به هیچ وجه درست نیست.
با وجود توانمندی و سابقه موفق زنان در رانندگی وسایل نقلیه سنگین، برخی مسئولان با بهانه‌های عجیب مانع حضور زنان در اتوبوسرانی شهری می‌شوند. استناد به «سخت و زیان‌آور بودن شغل» توجیهی بیش نیست؛ قانون هیچ محدودیتی برای زنان در این حرفه قائل نشده است. اگر اراده واقعی برای برابری شغلی وجود داشت، بانوان سال‌ها پیش در خطوط بی‌آرتی مشغول می‌شدند، نه اینکه امروز با بهانه‌های بی‌اساس مواجه شوند.
