چرا حضور نیروهای خارجی امنیت به افغانستان نیاورد؟

عصرخبر به نقل از مهر: چهارده سال جنگ و حضور غرب در افغانستان در چند ماه اخیر به فراموشی سپرده شده بود و از ظاهر امور اینگونه برمی آمد که این کشور به عصر جدیدی از امنیت و پایداری وارد شده است. تا قبل از قندوز شاید بدبین ترین تحلیل گران سیاسی هم فکر می کردند این کشور وضعیت بهتری را تجربه خواهد کرد ولی سقوط شهری در شمال افغانستان به دست گروه طالبان که اکثراً در جنوب این کشور مستقر هستند نشان داد که امنیت در این کشور به مویی بند است و هر چه نیروی نظامی در این کشور مستقر شود نیز برای مردم افغانستان امنیت حاصل نخواهد آورد.
هفته گذشته وال استریت ژورنال در گزارشی نوشت آمریکا و متحدانش درصدد کاهش نیروهای خود و بررسی تعدیل نیروهای ناتو در در افغانستان هستند. در حال حاضر ۱۰ هزار نیروی نظامی متعلق به ناتو و آمریکا در افغانستان حضور دارند ولی قرار است تعداد آنها تا پایان سال کاهش یابد. گزارش می گوید این نگرانی وجود دارد که با کاهش این نیروها درها برای گروههای افراطی نه تنها طالبان بلکه گروههای دیگری مثل داعش باز شود و امنیت افغانستان نمی تواند روی خوش به خود ببیند.
مشکل دیگری که اخیراً در گزارش رسانه های اقتصادی مثل فایننشال تایمز آمده هزینه های سرسام‌آور حضور نظامی در افغانستان برای نیروهای نظامی خارجی است که روزنامه انگلیسی معادل یک تریلیون دلار تخمین زده است که این رقم بیشتر از حضور نظامی دو دهه آمریکا در عراق است. از آن طرف چالش دیگری که جامعه جهانی در معاهده های صلح افغانستان با آن روبروست موضوع احیا زیرساختارها و بازسازی شهرهای افغانستان است که این یکی هم از تمام پروژه های مشابه مثل بازسازی کل اروپا بعد از جنگ جهانی دوم بیشتر نمی شود.
اگر رقمی معادل یک تریلیون دلار بین ۳۰ میلیون شهروند افغانستانی به طور مساوی هم تقسیم شود به هر نفر ۳۳ هزار دلار می رسد که در طول چهارده سال جنگ داخلی در این کشور ۲۳۰۰ دلار برای هر شهروند باقی می ماند. البته بیشترین سهم از تخصیص اعتبارات به افغانستان در دوران باراک اوباما بوده است. این رقم در حالی از سوی سازمان های بین المللی اعلام شده که در سال ۲۰۱۴ درآمد سرانه هر افغان تنها ۶۷۰ دلار بود.
مسئله نگران کننده دیگر به گفته SIGAR (هیئت ویژه نظارت بر بازسازی افغانستان) این است که آمریکا در حال حاضر هیچ اطلاعات دقیقی از میزان خسارات و بودجه لازم برای بازسازی نیروهای نظامی افغانستان، بیمارستانها یا مدارس ندارد. هزینه های بین المللی در افغانستان به نیروهای نظامی داده می شود که تا قبل از این هیچگاه در ارتش نبوده اند. حقیقت ساده در افغانستان این است که جامعه جهانی بعد از این همه سال هنوز نگرش صحیحی از جامعه افغان ندارد چون تا کنون همه برنامه ریزی های آمریکا و متحدانش و حتی رسانه هایشان روی تجربه و مهارت نظامیان خارجی در افغانستان بوده است. اگر از هر رسانه ای در کشورهای غربی بپرسید که نظر شما درباره تراژدی افغانستان چیست به طور حتم به خانواده ها و کودکان کشورهای غربی اشاره می کنند که پدران نظامی خود را در جنگ با طالبان از دست داده اند.
بر اساس آمارهای سایت icasualties.org از سال ۲۰۰۱ تا کنون ۳۴۹۵ نیروی نظامی ناتو و ۲۳۶۴ نیروی نظامی آمریکا، ۴۳۵ بریتانیایی و ۶۷۵ نیروی نظامی از کشورهای دیگر در افغانستان کشته شده اند. طبق برآوردهای تخمینی از سوی دانشگاه براون آمریکا در این میان ۹۲هزار شهروند افغان نیز در این مدت کشته شده اند که در آمارهای جهانی توجهی به این قسمت از کشته ها نمی شود.
در افغانستان امید اینگونه تعریف می شود که نیروهای خارجی طالبان را شکست می دهند و قدرت را به شهروندان افغان بازمی گردانند ولی یاس و افسردگی به نظر می رسد همچنان در این کشور باقی خواهد ماند چون همه در این کشور می دانند که طالبان هرگز به طور کامل نابود نخواهد شد و واقعیت تلخ برای شهروندان افغان این است که نیروهای خارجی بالاخره باید از این کشور خارج شوند. هر روز زمزمه های حضور نیروهای افراطی دیگر مثل داعش در افغانستان بلندتر می شود و آنطوری که مقامات افغان می گویند پایگاه های داعش نسبت به سالهای قبل در این کشور بیشتر شده است.
همه این تحلیل های رویترز در حالی بود که اگر تمام یاس و امیدهای مردم افغانستان را کنار یکدیگر بچینیم باید واقعیت تلخ تری را یادآوری کنیم که از نظر شهروندان افغانستان جنگ داخلی هیچ وقت قرار نیست در این کشور تمام شود و بهتر است ریشه واقعی این مشکل را در جایی دور از مرزهای این کشور جستجو کنیم. شاید در بیابانهای نفت خیز حاشیه خلیج فارس  و شاید در میان خانواده های سلطنتی سعودی و شاید … .
نکته ای که در خصوص امنیت افغانستان باید بدان توجه داشت پارادوکس ناشی از حضور نیروهای خارجی در افغانستان برای تأمین امنیت این کشور است. از سوی حضور نیروهای خارجی به بهانه تأمین امنیت افغانستان است و از سوی دیگر این حضور دستاویزی برای نیروهایی چون طالبان برای حمالات تروریستی است. تأکید بر امنیت با استفاده از نیروهای بومی و خروج نیروهای خارجی از افغانستان اولین گام در تحقق امنیت افغانستان می تواند باشد.