اردوغان دومين شانس خود را امتحان مي‌كند
ترك‌ها در كمتر از ٤ ماه، بار ديگر به پاي صندوق‌هاي راي مي‌روند تا نشان دهند كه آيا راي‌شان در انتخابات ٧ ژوئن به پايان حاكميت مطلق حزب عدالت و توسعه تصميمي جدي بوده يا بر اساس شرايط تركيه از آن صرف‌نظر كرده‌اند.
عصرخبر به نقل از اعتماد: ترك‌ها در كمتر از ٤ ماه، بار ديگر به پاي صندوق‌هاي راي مي‌روند تا نشان دهند كه آيا راي‌شان در انتخابات ٧ ژوئن به پايان حاكميت مطلق حزب عدالت و توسعه تصميمي جدي بوده يا بر اساس شرايط تركيه از آن صرف‌نظر كرده‌اند. اين انتخابات همان‌گونه كه براي رجب‌طيب اردوغان رييس‌جمهوري تركيه سرنوشت‌ساز است، براي احزاب ديگر تركيه، راي‌دهندگان و حتي ناظران بين‌المللي حايز اهميت است. در انتخابات ژوئن كه حزب عدالت و توسعه نتوانست به مانند ١٣ سال گذشته اكثريت آرا را از آن خود كند، به مذاكره با احزاب رقيب روي آورد تا رضايت آنها را براي تشكيل دولت حداقل كسب كند، اما تفاوت ديدگاه‌هاي سياسي حزب عدالت و توسعه با سه حزب جمهوريخواه خلق، حركت ملي و دموكراتيك خلق‌ها موجب شكست مذاكرات تشكيل دولت حداقلي يا ائتلافي شد و بدين‌ترتيب اردوغان راي به تكرار انتخابات داد.
رويارويي سه حزب با يك حزب
در انتخابات پارلماني تركيه حدود ٣٠ حزب سياسي مجوز حضور در رقابت‌ها را از شوراي عالي انتخابات دريافت كرده‌اند، اما در اين بين احزاب عدالت و توسعه، جمهوريخواه خلق، حركت ملي، دموكراتيك خلق‌ها از مطرح‌ترين احزابي هستند كه براي كسب بيشترين كرسي نمايندگي از ٥٥٠ كرسي نمايندگي در مجلس تلاش مي‌كنند.
تغيير و اصلاح قانون اساسي و تغيير نظام پارلماني به رياستي، سازش يا ادامه جنگ با كردها از مهم‌ترين مباحث داخلي و تنش‌هاي سياسي با همسايگان از جمله سوريه و پيامدهاي آن از مهم‌ترين محورهاي رقابت‌هاي انتخابات پارلماني تركيه هستند كه در اين ميان سه حزب جمهوريخواه خلق، حركت ملي و دموكراتيك خلق‌ها از اين موضوعات براي حمله به حزب عدالت و توسعه استفاده مي‌كنند.
آخرين مواضع
احمد داود اوغلو، نخست وزير و رهبر حزب حاكم عدالت و توسعه كه در انتخابات قبلي نتوانست اكثريت آرا را به دست آورد پس از دياربكر خود را به قونيه رساند و به هواداران عدالت و توسعه وعده داد كه: «در اين انتخابات ركورد خواهيم زد. بله ما جمهوري مردمي خود را مي‌سازيم.»
كمال قليچداراوغلو، رهبر حزب جمهوريخواه خلق كه از مخالفان اصلي دولت اردوغان است نيز در جمع هوادارانش در شهر ازمير گفت: «در اول نوامبر، همه ما به پاي صندوق‌هاي راي مي‌رويم. بايد سرنوشت تركيه را تغيير دهيم. تركيه نبايد ترسي از سياستمداران چپ‌گرا داشته باشد.»
صلاح‌الدين دميرتاش، رهبر حزب دموكراتيك خلق‌ها نيز خود را به دياربكر رساند و در جمع هواداران كرد اين حزب هشدار داد: «ما بر سر يك دو راهي قرار داريم. يا در نهايت كشور توسط يك نفر و با يك رژيم ديكتاتوري و سركوبگر هدايت مي‌شود يا اينكه كشور توسط گروه‌هاي متفاوت اداره مي‌شود و راه‌حلي دموكراتيك براي مشكلات موجود خواهيم يافت.»
آخرين نظرسنجي‌ها
نتايج به دست آمده از نظرسنجي‌هاي اخير نيز نشان مي‌دهد حزب عدالت و توسعه بيشترين آرا را به دست خواهد آورد اما در اين ميان برخي نظرسنجي‌ها مدعي‌اند اين حزب هنوز فاصله زيادي با تشكيل دولت تك حزبي دارد، و برخي نظرسنجي‌ها نيز از موفقيت عدالت و توسعه براي كسب اكثريت قاطع حكايت دارند.
گفتني است در حالي كه تشكيل حكومت تك‌حزبي در تركيه منوط به كسب ٢٧٦ كرسي در مجلس است، برپايه يك نظرسنجي از سوي موسسه متروپل، در انتخابات پيشرو حزب عدالت و توسعه مي‌تواند ٢٦١ كرسي، حزب جمهوريخواه ١٣٥ كرسي، حزب حركت ملي و حركت دموكراتيك هر كدام ٧٧ كرسي در پارلمان آينده تركيه كسب كند. يعني حزب عدالت و توسعه ٤٢ و نيم درصد، جمهوريخواه خلق ٢٦ مميز سه‌دهم درصد، حزب حركت ملي‌گرا ١٦ مميز سه‌دهم درصد و حزب حركت ملي ١٣ درصد آراي مردمي را از آن خود مي‌كند و يك و نه‌دهم درصد آرا همچنان سرگردان هستند يا به احزاب ديگر راي خواهند داد.
اما برخي نظرسنجي‌ها هم مدعي‌اند حزب عدالت و توسعه قادر خواهد بود به تنهايي دولت تشكيل دهد. اين نظرسنجي‌ها حاكي از اين هستند كه حزب عدالت و توسعه ۴۷ درصد آرا را به دست خواهد آورد؛ يعني بين ۲۸۵ تا ۲۹۰ كرسي از مجموع ۵۵۰ كرسي پارلمان.
نتيجه انتخابات ژوئن
در انتخابات ژوئن، مشاركت مردم تركيه ٩٢/٨٣ درصد بود و از اين درصد از واجدان شرايط راي دادن در تركيه، حدود ٤١درصد به حزب عدالت و توسعه، و حدود ٢٥درصد به حزب جمهوريخواه خلق، حدود ١٦درصد به حزب حركت ملي و حدود ١٣ درصد به دموكراتيك خلق‌ها راي دادند.
بر اين اساس حزب عدالت و توسعه كه از سال ٢٠٠٢ بدين سو به تنهايي دولت اين كشور را در اختيار داشت پس از انتخابات پارلماني ژوئن نتوانست اكثريت كرسي‌هاي مجلس را حفظ كند و به تنهايي دولت را تشكيل دهد.
واجدين شرايط راي
در اين انتخابات بيش از ٥٤ ميليون شهروند تركيه حق راي دارند. مطابق مصوبه شوراي عالي انتخابات تركيه به هر ٣٨٠ شهروند واجد شرايط راي دهي يك صندوق راي تعلق مي‌گيرد. گفتني است كار راي‌گيري از حدود ٣ ميليون شهروند تركيه واجد شرايط مقيم خارج از كشور در حوزه‌هاي راي‌گيري مستقر در نمايندگي‌هاي تركيه در خارج از كشور از دو هفته انجام شده است. مطابق قوانين انتخاباتي تركيه، شركت افراد واجد شرايط در انتخابات الزامي است و خاطيان جريمه مي‌شوند.
حوادث پس از انتخابات ژوئن
در فاصله دو انتخابات شرايط تركيه به لحاظ سياسي، اقتصادي و امنيتي بي‌ثبات شده است. در اواسط جولاي بمبي در سوروچ نزديك مرز سوريه منفجر شد كه منجر به از سرگيري درگيري ميان پكك و ارتش تركيه شد. اين هم روند شكننده‌اي را كه از اواخر سال ۲۰۱۲ و به نام روند صلح آغاز شده بود به بن‌بست كشانيد و تركيه بار ديگر صحنه حملات پكك و ناامني شد. بعد از آن در روز ۱۰ اكتبر در آنكارا حادثه‌اي بهت‌برانگيز رخ داد و در حمله‌اي تروريستي كه مرگبارترين حمله تروريستي در طول تاريخ تركيه بود، بيش از صد نفر از فعالان صلح كشته شدند.
حزب دموكراتيك خلق‌ها
حزب دموكراتيك خلق‌ها را مي‌توان كليدي‌ترين حزب در اين انتخابات دانست. اين حزب در حال حاضر چهارمين حزب سياسي در مجلس ملي تركيه است. حزب دموكراتيك خلق‌ها كه بخش عمده پايگاه مردمي آن در مناطق كردنشين، روشنفكران منتقد شهرهاي بزرگ و كردهاي ساكن شهرهاي بزرگ تركيه است داراي مواضعي نزديك به پكك است.
حزب حركت ملي
حزب حركت ملي با گرايشات ملي‌گرا و اسلامي به رهبري دولت باغچه‌لي سومين حزب سياسي بزرگ تركيه در مجلس ملي اين كشور است. اين حزب در سال‌هاي گذشته در مقاطعي، از اقدام‌هاي مختلف حزب عدالت و توسعه حمايت كرد. اما بعد از افشاي موارد فساد مالي در سه سال قبل و اعلام مذاكرات با پكك حزب عدالت و توسعه را متهم به خيانت به تركيه كرد.
حزب جمهوريخواه خلق
حزب جمهوريخواه خلق حزبي با گرايشات لاييك از قديمي‌ترين احزاب سياسي تركيه به شمار مي‌آيد. اين حزب بعد از دهه ١٩٤٠ و گذر تركيه به سيستم چندحزبي در دهه ١٩٥٠ ميلادي بدين طرف تنها در مواردي محدود به تنهايي زمام امور تركيه را عهده‌دار بوده است. اين حزب در دهه ١٩٧٠ و در دوران رهبري بلنداجويت زمام امور تركيه را به تنهايي عهده‌دار بود.
حزب عدالت و توسعه
حزب عدالت و توسعه كه از سال ٢٠٠٢ ميلادي تاكنون سكاندار اداره امور تركيه است در انتخابات از بالاترين شانس براي انتخاب مجدد مردم برخوردار است. به گزارش ايرنا، اين حزب علاوه بر تشكيلات گسترده و حاميان خود در سطح تركيه به ادعاي احزاب مخالف، با استفاده گسترده از امكانات دولتي در اين انتخابات شركت مي‌كند.
