آيا عمر برجام ۲۴ آذر به پايان مي رسد؟

عصرخبر به نقل از رجانیوز:   در حالي که رهبر معظم انقلاب در نامه خود به رييس جمهور درباره اجراي مشروط برجام، صراحتا بازطراحي راکتور اراک و مبادله اورانيوم را منوط به مختومه شدن موضوع PMD  کردند ، برخي مقامات آمريکايي همچنين معاون حقوقي سابق آژانس انرژي اتمي اعلام کردند که آمانو در گزارش خود تاکيد مي کند برخي از ابهامات درباره ابعاد احتمالي نظامي برنامه هسته اي ايران همچنان وجود دارد . مارک فيتز پاتريک ، معاون سابق وزير امور خارجه آمريکا در گفتگو با راديو فردا درباره گزارش آمانو درباره  PMD که قرار است ۲۴ آذر منتشر شود، گفت: پيش بيني من اين است كه آژانس دراين دو ماه سوالات بيشتري از ايران داشته باشد . تصور اينكه ايران به يكباره به همه ۱۲ مورد باقي مانده كه سال ها معلق مانده بود- به صورت كامل پاسخ داده باشد- سخت است  . اما فيتز پاتريک در ادامه نقل قولي از معاون پيشين مشاور حقوقي آژانس انرژي اتمي مطرح کرد که بيانگر آن است آمانو علي رغم ارائه دسترسي ها بي نظير از سوي ايران قصد ندارد گزارش خود را به گونه اي تنظيم کند که منجر به مختومه شدن موضوع PMD بشود. پاتريک گفت: به نظرم  بهترين پيش بيني درباره گزارش آمانو را در پنل پاياني   نشست عدم اشاعه سلاح هاي کشتار جمعي شنيديم . معاون پيشين مشاور حقوقي آژانس  لارا راك وود- در پاسخ به اين پرسش گفت او انتظار دارد كه آژانس خواهد توانست كه ايران به همه ۱۲ پرسش – پاسخ دهد اما به نظر او سوالاتي باقي خواهد ماند  پرونده همه اين ۱۲ سوال بسته نخواهد شد.فيتز پاتريک ادامه داد: من هم همين طور فكر مي كنم   اگر ايران نتوانسته در همه اين سال ها به سوالات به طور كامل پاسخ دهد- چگونه در پنج ماه مي تواند.اين كار را انجام دهد  اگر هم پرونده به صورت كلي بسته نشود- رهبر ايران گفته است كه اقدامات ايران بر مبناي برجام انجام نخواهد شد.اشاره فيتز پاتريک به شرط رهبر انقلاب براي اجراي برجام اشاره دارد. مقام معظم رهبري در نامه خود به رئيس جمهور يکي از شروط اجراي برجام را منوط شدن مبادله اورانيوم و بازطراحي راکتور اراک را به مختومه اعلام شدن موضوع PMD اعلام کردند:‌« ثالثاً: اقدامات مربوط به آنچه در دو بند بعدي آمده است، تنها هنگامي آغاز خواهد شد که آژانس، پايان پرونده‌ي موضوعات حال و گذشته (PMD) را اعلام نمايد. رابعاً: اقدام در مورد نوسازي کارخانه‌ي اراک با حفظ هويت سنگين آن، تنها در صورتي آغاز خواهد شد که قرارداد قطعي و مطمئن درباره‌ي طرح جايگزين و تضمين کافي براي اجراي آن منعقد شده باشد.خامساً: معامله‌ي اورانيوم غني‌‌شده‌ي موجود در برابر کيک زرد با دولت خارجي در صورتي آغاز خواهد شد که قرارداد مطمئن دراين‌‌باره همراه با تضمين کافي منعقد شده باشد. معامله و تبادل مزبور، بايد بتدريج و در دفعات متعدّد باشد.» البته مختومه شدن موضوع PMD يکي از اهداف مذاکرات هسته اي براي تيم مذاکره کننده به حساب مي آمد چه آنکه تيم ايراني حاضر شد در ازاي بسته شدن موضوع PMD ارارئه برخي امتيازات به طرف غربي و همچنين برخي محدوديت ها را بپذيرد. عباس عراقچي ۲۹ مهرماه سال جاري با حضور در برنامه گفتگوي ويژه خبري در اين باره گفته بود: «يکي از کارهاي بزرگي که در طي مذاکرات هسته‌اي صورت گرفت اين بود که مذاکرات ما با آژانس براي حل PMD به طور موازي صورت گرفت و همزمان با برجام نقشه راه محقق شد. در چارچوب مطالعات ادعايي پرونده سنگيني از اتهامات و ادعاها عليه ايران مطرح شده است و ما در چارچوب نقشه راه به راه حل‌هايي رسيديم تا به اين ادعاها پايان دهيم. اين خواست ما بود که دو موضوع يعني برجام و نقشه راه با يکديگر هماهنگ شوند به شکلي که قبل از تکميل اقدامات ما در چارچوب برجام و تا قبل از روز اجراي برجام پرونده PMD بايد حل و بسته شود و بر همين اساس هماهنگ کرديم که تاريخ‌هاي اقدامات ما در نقشه راه عقب‌تر از روز اجراي برجام باشد، بنابراين تا PMD حل نشود به اراک دست نمي‌زنيم و تبادل سوخت صورت نمي‌گيرد.» خلف وعده احتمالي آمانو و کشورهاي ۱+۵ درباره گزارش PMD و مفتوح ماندن اين پرونده ، در حالي است که ايران تمام دسترسي هاي مورد نظر آژانس حتي دسترسي به سايت پارچين را براي بازرسان آژانس فراهم آورده بود. علاوه بر اين در صورت مختومه نشدن PMD ، چرايي دلواپسي منتقدان درباره عدم اعتماد به آژانس و کشورهاي ۱+۵ بيش از گذشته مشخص مي شود. با اين حال با توجه به سابقه مقامات دولتي در بي تفاوتي به عدم انجام تعهدات طرف مقابل (بر اساس توافق ژنو و برجام)  بيم اين مي رود حتي در صورت مختومه نشدن PMD ، تعهداتي چون مبادله اورانيوم و بازطراحي راکتور اراک اجرايي شود هر چند که با توجه به صراحت شرط مطرح شده از سوي رهبر انقلاب اين اقدام با واکنش مردم ، منتقدان و نمايندگان مجلس مواجه خواهد شد.