آیا حمله به جنگنده روسیه از قبل طراحی شده بود؟

عصرخبر به نقل از تسنیم:   روزنامه السفیر در مطلبی با عنوان « پوتین و اردوغان ، نخستین رویارویی در آسمان!»، نوشت: همه در انتظار پاسخ طبیعی روسیه به سقوط جنگنده سوخوی 24 خود هستند که رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه در لحظه پرتنش منطقه آن را سرنگون کرد به ویژه اینکه این سوال مطرح است که آیا او در آینده نیز دست به اقداماتی مشابه خواهد زد.
در این میان بسیار سخت است که ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه از این توهین ترکیه در این لحظه های رویارویی منطقه ای و بین المللی بگذرد به ویژه این که این اقدام هم بر روند جنگ روسیه علیه تروریسم در سوریه و هم بر ورود قدرتمندانه کرملین به منطقه از دروازه های سوریه، عراق و مصر تاثیر منفی خواهد گذاشت.
در این شرایط آقای کرملین در برابر گزینه های تلخی قرار خواهد گرفت که بر اساس آن می‌کوشد بین حق واکنش از یک طرف و حفظ رویارویی سرد به شیوه روسیه وچه بسا با شدت و قاطعیت و نیز توصیه رهبر ایران مبنی بر حفظ هوشیاری توازن برقرار کند.
به هر حال با فروپاشی قواعد درگیری در صحنه سوریه درگیری بین پوتین و اردوغان حتمی شده است، قوانینی که پوتین با آغاز عملیات توفان سوخوی در خاک سوریه آن را تعدیل کرد واکنون باید پرسید: آیا قواعد درگیری به طور کامل از بین رفته است؟ چه طرفی مسئولیت این اقدام هوایی را آن هم در جریان جنگ در خاک سوریه  برعهده می گیرد؟ آیا ناتو پیامدهای سرنگونی جنگنده روس را خواهد پذیرفت؟
سوال دیگر اینکه «خطوط قرمز جدید» را چه طرفی مشخص خواهد کرد؟
اگرچه کرملین روز گذشته تلاش کرد اعلام کند اظهارات پوتین به معنی پاسخگویی مستقیم به ترکیه نیست» که چه بسا این نیز حاکی از خودداری روسیه از برخورد نظامی مستقیم با ترکیه باشد اما ارزیابی ها حاکی از این است که  نیروهای مسلح روسیه دست کم با تقویت ارتش سوریه در جبهه های شمالی به ویژه جبال الترکمان در لاذقیه واکنش نشان خواهند داد  زیرا این منطقه یکی از نقاط نفوذ مستقیم ترکیه در سوریه به شمار می آید.
در حالی که دو روز پیش پوتین در دیدار با رهبر ایران اطمینان داد که روسیه به دوستانش از پشت سر خنجر نمی زند، خود روز گذشته از اردوغان خنجر خورد.
ترکیه با سرنگون کردن جنگنده روس بر فراز خاک سوریه از پشت به روسیه خنجر زد و چه این جنگنده حریم هوایی ترکیه را نقض کرده باشد یا نه پوتین به وضوح گفت: هرچه که بود این جنگنده تهدیدی برای ترکیه نبود بلکه در ماموریت مبارزه با تروریسم فعالیت داشت.
ترکیه نه تنها با یک روسیه خشمگین مواجه است بلکه باید به شرکای خود در پیمان آتلانتیک شمالی هم که نگران فعال شدن آتشفشان سوریه هستند، پاسخگو باشد و دلیل نگرانی ناتو نیز سبکسری  ترکیه در برخورد با موضع بسیار حساس و پیچیده روز گذشته است.
اما شاخصی که به خوبی از حتمی بودن رویارویی با مسکو حکایت دارد اینکه اردوغان پس از نشست با فرماندهان بلندپایه نظامی و امنیتی و سیاسی بر خلاف تمام پیش بینی ها اعلام کرد در صدد مهار تنش برخواهد آمد و به این ترتیب بمب سیاسی را به میان آورد که خطر آن از سرنگون کردن جنگنده سوخوی کمتر نیست.
بر خلاف اظهارات بدیهی مبنی بر حق ترکیه در دفاع از مرزهای خود اردوغان به صراحت گفت که آنکارا با همکاری متحدان خود تلاش خواهد کرد منطقه حائل در داخل خاک سوریه را از جرابلس تا دریای مدیترانه ایجاد کند.
وی بار دیگر از نقش خود در حمایت از مخالفان سوریه علیه «نظام بشار اسد» سخن گفته و به گونه ای از سوری های ترکمن سخن گفت که گویا آنان اتباع ترک بوده و وظیفه اوست که از آنان دفاع کند.
به هر حال روسیه به سرعت به سرنگون شدن جنگنده خود واکنش نشان داد و در همین ارتباط وزارت دفاع این کشور با اعلام قطع روابط نظامی با آنکارا دستور داد تا سامانه موشکی اس 300 برای دفاع هوایی در شمال سوریه مستقر شود.
روشن است که ترکیه در تحمیل آزمونی دشوار برابر روس ها موفق عمل کرد آن هم در شرایطی که فقط چند هفته از اینکه داعش مسئولیت جنایت انفجار هواپیمای مسافربری روسیه در آسمان سینا را بر عهده گرفت.
آیا حمله به جنگنده روسیه از قبل طراحی شده بود؟
معلوم نیست که چطور ترکها در فاصله 9 ثانیه که سوخوی 24 از نزدیکی مرز ترکیه عبور کرد و پس از آن تماس هشدار آمیز مستقیم با دو خلبان روس تصمیم گرفتند این هواپیما را سرنگون کنند و حتی اگر داستان ترکیه در مورد ده هشدار به خلبانان روسی در فاصله پنج دقیقه درست باشد چگونه آنکارا می‌تواند سرنگون کردن هواپیمایی که ماموریت نظامی در شمال سوریه و در حریم هوایی این کشور را بر عهده داشت، توجیه کند؟
هراتفاقی که افتاده باشد اما اقدام غیرمنتظره ترکیه نشانه های زیادی را در دل خود جا داده است زیرا در کمتر از 24 ساعت پس از دیدار استثنایی بین پوتین و رهبر ایران که پیام های متعددی داشت، صورت گرفت و بی تردید این دیدار موجب ناراحتی طرفهای زیادی شد به ویژه اینکه در جریان آن راه حل های بحران سوریه و موضع دو طرف در قبال ریاست جمهوری روسیه اعلام شد.
علاوه بر این ماجراجویی ترکیه پس از پایان نشست گاز به میزبانی تهران می تواند به معنی کاهش دستاوردهای منطقه ای آن در بخش انرژی و خطوط انتقال نفت و گاز باشد.
اکنون باید پرسید آیا روسیه در واکنش به این اقدام به مسلح کردن کُردها و حزب کارگران کردستان اقدام خواهد کرد؟
در این میان سکوت اسرائیل در برابر رخدادهای جاری قابل توجه است و این سوال مطرح است که ماهیت نقش پنهانی آن چیست؟
در مورد ناتو و ماده پنجم که ترک ها تهدید کرده بودند آن را اجرایی می کنند چطور؟ بر اساس این ماده هرگونه حمله و تجاوز مسلحانه به هر یک از کشورهای عضو ناتو به مثابه تجاوز به همه اعضا است و در این صورت ناتو باید سامانه دفاع مشترک خود را به اجرا در آورد.