نباید منتظربرجام شد، بورس باید مدیریت شود

چند ماهی به پایان سال باقی نمانده است و با وجود امیدواری هایی که در ابتدای امسال برای رونق بورس پس از توافقات ایجاد شده بود اما در عمل جزء چند بار روند صعودی هیجانی ،اتفاق خاصی در این بازار نیفتاد وعوامل داخلی و خارجی همه دست به دست هم داد تا بورس کشوراز وضعیت رکودی خارج نشود. کارشناسان بورس بر این باورند که برجام اثرات روانی مثبت از نظر کاهش ریسک‌های سیستماتیک خود را تا کنون بر بورس نشان داده است اما آنچه بیشترین تاثیر را دارد بحث مدیریتی و مسائل درونی است.

به گزارش عصرخبر، بازار سرمایه درحالیکه روزهای پایانی سال گذشته را در یک وضعیت نامساعد به انتها رساند اما با آغاز سال 94 کار خود را با روند صعودی آغاز کرد و با امضاء تفاهمنامه لوزان هیجان شدید به بورس وارد شد و در اواسط فروردین‌ماه رقم شاخص به حدود 70 هزار واحد رسید، اما این روند رو به رشد کوتاه ‌مدت بود و پس از 5 روز بلافاصله شاخص‌کل بورس ریزش کرد و این جریان کاهشی ادامه داشت تا اینکه شاخص وارد کانال 62 هزارواحد شد . با نزدیک شدن به زمان مذاکرات درتیرماه شاخص بورس روند صعودی به خود گرفت تا اینکه در 21 تیربا اعلام خبر توافق هسته ای شاخص بورس از 67 هزار و 646 واحد به 69 هزار و 194 واحد رسید که رشد قابل توجهی در یک روز محسوب می شد اما پس از این تاریخ شاخص با روند نزولی مواجه شد و در اواخر شهریور به کانال 61 هزار واحد وارد شد و در آن درجا زد و مجددا دراواخر مهر وارد کانال 63 هزار واحد شد اما این وضعیت دوام نیاورد و بعد از چند بار نوسانات مختلف از اواخر آبان وارد کانال 62 هزارواحدی شد و با وجود گزارش نهایی آژانس بین المللی انرژی اتمی در روز چهارشنبه درمورد برنامه هسته ای ایران ، هرچند شاخص در روز اول هفته با نوساناتی حرکت صعودی خود را آغاز کرد اما به نظر می رسد تاثیر روانی اینگونه اخبار بر بازاری که درآن بسیاری از شرکت ها ی دولتی و شبه دولتی حضور دارند قابل توجه نباشد .هم اکنون برخی از سهامداران در حالت انتظار به سر می برند تا ببینند برجام چه زمان اجرایی می شود اما به گفته برخی از صاحبنظران متکی کردن رونق بورس به عوامل بیرونی وبحث برجام و نادیده گرفتن عوامل درونزا منطقی نیست .

نباید مشکلات را به عوامل بیرونی گره زد

احمد مصطفوی از جمله کارشناسان بورسی است که اظهار می کند بخشی ازمشکلات بازار سرمایه با اعمال مدیریت توسط سازمان بورس و ناظر و همچنین صاحبان نمادها قابل حل است و نباید همه مشکلات بازاربورس را به عوامل بیرونی گره زد ، وی در این باره به جام جم آنلاین می گوید : وقتی وضعیت بورس مورد تحلیل قرار می گیرد همه از تاثیر رکود و مذاکرات برآن صحبت می کنند و همه باورشان شده است که همه مشکلاتمان بیرونی است امابر این باورم که به طور میانگین کمتر از 40 درصد شرایط فعلی بورس و افت شاخص ناشی از عوامل بیرونی است و باقی مدیریتی است .

بازارسرمایه ما به دلیل وابستگی های بسیار به شرایط بیرونی مثل بحث مذاکرات خیلی ضعیف شده است و در شرایط انتظاری به سر می برد در حالیکه اینهمه وابستگی به شرایط بیرونی منطقی نیست چرا که اگر کانال و روش اقتصادی به نام بورس طراحی شده یعنی اینکه باید مستقل باشد ، وقتی بورس شرکتی را می پذیرد باید با مکانیزم وسازو کار خودش آن را ارزیابی و عرضه کند. متاسفانه این خوداتکایی از بین رفته و همه اش به عوامل متفرقه وابسته شده و نوعی حالت انتظار را ایجاد کرده است و این موضوع غیر طبیعی است .

وی درباره میزان تاثیر گذاری رکود اقتصادی برروی وضعیت بورس اظهار می کند : هر چند رکود اقتصادی بربورس تاثیر داشته است اما نباید فراموش کرد که نخبگان اقتصادی ما در این بورس هستند ، فرض کنید شرکت های سیمانی یا هلدینگ آنها باید مکانیزم ها ی داخلی وتدافعی خودشان را داشته باشند نه اینکه رها شوند تا دیگران بیایند اعمال مدیریت کنند . چند روز پیش اطلاعیه ای در مورد یکی ازشرکت ها صادرشد که100 قطعه زمین درمنطقه ای خریداری کرده است این مورد ازآن مواردی است که شرکت ها دردوران خوشی توجهی به آن نمی کنند و هزینه و قیمت تمام شده را بالا می برند ، در حالیکه اگر اعمال مدیریت شود می تواند حداقل در شرایط رکود بیرونی خودش را حفظ و تطبیق دهد . دراین میان شرکت هایی بودند که در همین وضعیت رکود توانستند اعمال مدیریت کرده و سیاست تقسیم سود ،کاهش هزینه ها و گسترش خود را با تحلیل پیش ببرند و موفق عمل کنند.

این کارشناس بورس تا کید می کند که باید به سازو کارهای طبیعی بازار برگردیم . وی این سازو کار را به دو بخش تقسیم کرده و می افزاید :یک سری وظایف به عهده ناظرو سازمان بورس است و یکسری از وظایف به عهده صاحبان نماد ،هیات مدیره و منتشرکنند گان سهام است.

به گفته مصطفوی اینها وظایفی دارند و نباید منتظر باشند تا بازاری بیاید و وضعیت آنها را تغییر دهد . چرا که یک روز بحث برجام مطرح می شود و یک روز بحث نرخ سود بانکی یا موارد دیگر، هم اینک نیز که بودجه 95 در راه است نباید منتظر بمانیم تا ببینیم مفاد لایحه چه هست اینها بهانه است باید در درون شرکت ها آنهایی که متکی به این موارد بودند تغییراتی را ایجاد کنند و با مدیریت صحیح بحران را رد کنند کما اینکه ما شرکت های موفقی را هم در بورس می بینیم که با اعمال مدیریت توانستند وضعیت خود را بهبود بخشند .

این کارشناس بورس می گوید :ما مواردی را که می توانست تاثیرات خوبی بر بورس داشته باشد نیمه کاره رها کرده ایم مثل بحث اعتبار سنجی که اگر این موضوع صورت می گرفت مدیران در داخل شرکت ها با توجه به اعتبارشان تصمیم گیری می کردند نه بی ضابطه ، درواقع ساختار و ترکیب مالی اشان را باید با نگرش به استقراض و استفاده از منابع و تسهیلات طراحی کنند نه با افزایش سرمایه . افزایش سرمایه هر چند ساختار مالی را درست می کند اماسود هرسهم را پایین می آورد و فراموش می کنیم که ساختار مالی 40 درصدش باید روی سرمایه باشد و 60 درصد آن حداقل باید از تسهیلات استفاده شود.

مصطفوی با اشاره به اینکه اعتبار سنجی قرار بود به عنوان یک ابزار جانبی به منظور شفاف سازی اقتصاد و بورس مورد استفاده قرار گیرد می افزاید :وقتی شرکت ها ریت بندی شوند سرمایه گذار می تواند تصمیم بگیرد شرکتی که دارای رتبه بالاتری هست را برای سرمایه گذاری انتخاب کند .

دیدگاه بلند مدت سرمایه گذاری در بورس را حاکم کنیم

شهریار شهمیری کارشناس بورس اوراق بهادار نیز درگفت و گو با جام جم آنلاین قائل به تاثیر گذاری دو ریسک سیستماتیک داخلی و خارجی بربورس است و دراین باره می افزاید : درمورد ریسک سیستماتیک خارجی با توجه به اتفاقات برجام و نزدیک شدن به آغاز اجرای آن احساس می کنیم باید به سمت شرایط مثبت حرکت کند اما یکسری ابهامات در مسائل داخلی وجود دارد که باید حل شود .

وی می افزاید : ما یکسری صنایع مهم مثل خودرو ،پتروشیمی ، کانی فلزی و بانکی داریم که اگر اینها را جمع بزنیم 70 تا 80 درصد صنعت برترکشوررا تشکیل می دهند اما با این وجود می بینیم که صنعت پتروشیمی همچنان با نرخ خوراک گاز، صنعت خودرو با بحث قیمت گذاری ،بخش کانی فلزی هنوزبا بحث بهره مالکانه و عوارض دست و پنجه نرم می کنند . بنابراین ما باید در تبیین شرایط داخلی یک مقدارقوانین را به سمت افق های بلند مدت ترویج دهیم یعنی تصمیم گیری هایی که انجام می شود برای یک چشم انداز بلند مدت حداقل 5 تا 10 ساله تعریف شود تا سرمایه گذار اطمینان حاصل کند .

این کارشناس بورس با اشاره به سرمایه گذاری کوتاه مدت و سفته بازانه دربازار سرمایه می گوید :درست است که سفته بازی و فعالیت کوتاه مدت بخشی از بازار است اما همه بازار نیست متاسفانه با شرایط چند ساله انتظاری در کشوردید گاهها به سمت کوتاه مدت رفته است اما امید می رود با کاهش ریسک های خارجی مثل رفع تحریم و همچنین تصویب قوانین بلند مدت دیدگاه سرمایه گذاری بلند مدت را دوباره در بورس حاکم کنیم .

وی با انتقاد از بالا بودن نرخ سود بانکی خاطر نشان می کند : نرخ ها ی بالای سود بانکی سرمایه گذاران را نیز تنبل کرده است ومردم به سود بدون ریسک بانک ها عادت کرده اند. این در حالیست که کمبود نقدینگی تولید بیداد می کند وقتی تولید کننده می خواهد از بانک تسهیلات بگیرد نرخ بهره آن 30 درصد است با این شرایط تولید کننده چه چیزی باید تولید کند تا بتواند تا این اندازه سود کند، بنابراین اگر سود بانکی کاهش یابد هزینه تولید کنند گان نیز کاهش می یابد .

شهمیری می گوید :غیر از بحث ریسک سیستماتیک بحث سود آوری شرکت ها نیز مطرح است اینگونه نیست که تنها بحث برجام در سود آوری شرکت ها تاثیر گذارد بلکه با رفع موانع ، شرکت ها فرصت بیشتری درمقایسه با سالهای قبل پیدا خواهند کرد اما مسلما اینگونه نیست که با این اتفا ق شرکتها به سود آوری درکوتاه مدت برسند و این مسئله زمانبر خواهد بود که چشم اندازرا مثبت می کند البته در بورس شرکت های موفق و غیرموفق زیادی وجود دارند ولی مسلما خیلی ازشرکت ها می توانند ازاین فرصت استفاده کنند.

محمد رضا حبیبی یکی ازسهامداران بورس نیز به جام جم آنلاین می گوید : اکثر سهامداران در حالت انتظار بسر می برند و اطمینان نداشتن از بازدهی مناسب در بازار سرمایه موجب شده که نقدینگی مناسبی به طرف سهام روانه نشود و اگر این اطمینان و اعتماد به بازار سرمایه برنگردد، منابع مالی مناسبی برای حرکت دادن بازار سرمایه بوجود نمی آید. امید می رود با مدیریت درست و همچنین بهبود وضعیت اقتصادی و سیاسی کشور شاهد صعودی شدن شاخص ها در بورس شویم . اگر چه باید گفت بورس ایران با بورس کشورهای دیگر فرق بسیاری دارد چرا که اقتصاد دولتی بر روی بورس هم تاثیر گذاشته است و همین مدیریت دولتی نمی گذارد که بورس عملکرد شفافی داشته باشد.