یک میلیارد دلار در راه بورس
به دنبال رفع تحریم‌های مالی علیه ایران، خارجی‌ها می‌توانند در بورس تهران که به اندازه بورس استانبول شرکت ثبت شده دارد سرمایه‌گذاری کنند.
یکی از بازارهای سهام ایزوله دنیا، به‌تازگی آمادگی لازم را برای ورود سرمایه‌گذاران خارجی پیدا کرده است. به دنبال رفع تحریم‌های مالی علیه ایران، خارجی‌ها می‌توانند در بورس تهران که به اندازه بورس استانبول شرکت ثبت شده دارد سرمایه‌گذاری کنند. رضا سلطان‌نژاد، یکی از بنیان‌گذاران شرکت مدیریت دارایی ACL که به‌صورت تخصصی روی سرمایه‌گذاری در ایران فعالیت دارند معتقد است در مدت 6 تا 8 ماه حدود یک میلیارد دلار سرمایه خارجی وارد بورس تهران خواهد شد.
تسهیل تجاری با «توافق»
با ارزش بازار 90 میلیارد دلاری، بورس تهران پنجمین بازار سهام بزرگ در خاور میانه است. بر این اساس، با لغو تحریم‌ها می‌تواند برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی با عربستان که بزرگ‌ترین بورس منطقه را دارد رقابت کند. گرچه در گذشته نیز سرمایه‌گذاری در بورس تهران برای سرمایه‌گذاران خارجی محدودیت نداشت، اما تحریم‌های نظام بانکی مانع نقل و انتقال پول می‌شد. به این ترتیب، با اتصال بانک‌های ایرانی به شبکه سوئیفت این مراحل تسهیل خواهد شد. با این حال، سرمایه‌گذاران اروپایی در برخی صنایع خاص، مثل انرژی، همچنان محدودیت‌هایی دارند.
چه کسانی وارد بورس تهران می‌شوند؟
به‌دنبال برجام بسیاری از تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران برداشته شده، اما برخی تحریم‌ها در حوزه‌های دیگر که توسط آمریکا اعمال شده باقی مانده است. بنابراین، اغلب مردم و شرکت‌های آمریکایی برای تجارت در ایران ممنوعیت دارند و همچنین، مبادلات دلاری از طریق سیستم آمریکا امکان‌پذیر نخواهد بود. با این حال، بسیاری از اروپایی‌ها و آمریکایی‌هایی که در اروپا زندگی می‌کنند طی یک سال اخیر، سفرهای منظمی به ایران داشتند تا علاوه بر ارزیابی فضای سرمایه‌گذاری با برخی تولید‌کنندگان بزرگ نیز دیدار کنند. در این میان، بسیاری از آنها کدها و مدارک لازم را برای سرمایه‌گذاری پس از تحریم‌ها دریافت کرده‌اند.
سلطان‌نژاد در این خصوص می‌گوید: در ابتدا، افراد و مدیران سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیرتر به ایران وارد می‌شوند که عموما در مکان‌های با ریسک بالا سرمایه‌گذاری کرده‌اند و عدم قطعیت‌های ورود سرمایه به ایران را نیز پذیرا هستند. پرهام گوهری، یکی از بنیان‌گذاران شرکت آمریکایی Frontier Partners که خدمات حرفه‌ای بین‌المللی برای ورود به ایران می‌دهد، ورود سرمایه‌گذاران به بازار سهام ایران را به دو صورت، سرمایه‌گذاری مستقیم یا سرمایه‌گذاری از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری امکان‌پذیر می‌داند. سرمایه‌گذاری مستقیم نیاز به استفاده از یک کارگزار در تهران، گواهی‌نامه معاملات خارجی و کد سهامداری بورس اوراق بهادار تهران دارد. اما در روش دوم، در یک صندوق سرمایه‌گذاری که برخی موارد آن هم اکنون برای جذب سرمایه‌گذار خارجی وجود دارد سرمایه‌گذاری می‌شود.
بر اساس این گزارش، همچنان تحریم‌هایی علیه 200 بنگاه و شخص ایرانی باقی مانده است که برخی از آنها در شرکت‌های موجود در بورس تهران نیز سهیم هستند. صندوق پوشش ریسک Sturgeon Capital که در لندن فعالیت می‌کند، حدود 50 شرکت بورسی را شناسایی کرده که برای سرمایه‌گذاری کاملا مجاز است، یعنی حدود 10 درصد شرکت‌های قابل معامله در بازار سهام ایران. باقی ماندن تحریم‌های غیرهسته‌ای باعث می‌شود که شرکت‌های بزرگ، حتی آنهایی که آمریکایی نیستند نیز با احتیاط بیشتری رفتار کنند. دنفورث نیوکامب، وکیل یک شرکت آمریکایی می‌گوید: طی سال‌های اخیر، موسسات مالی معتبر اروپایی، به دلیل تحریم‌های آمریکا علیه ایران با مشکلات زیادی مواجه شدند. بنابراین، عملکرد خود را به‌صورتی که با قوانین آمریکا همخوانی داشته باشد تنظیم کردند؛ موضوعی که محدودیت‌هایی را برای تجارت با ایران برای آنها ایجاد می‌کند.
همچنین، ریسک امکان بازگشت تحریم‌ها در صورت عدم وفای به عهد طرفین به مدت 10 سال نیز وجود دارد که ممکن است بسیاری از شرکت‌های بزرگ، آمادگی لازم را برای پذیرش این ریسک نداشته باشند. موارد مزبور، ریسک‌هایی است که پیش از بحث گزارش‌های استاندارد مالی (مطابق با استاندارد‌های بین‌المللی حسابرسی IFRS) و قوانین بازار سهام ایران که بعضا با معیارهای بین‌المللی مغایرت دارد مطرح می‌شوند. با این وجود، جذابیت زیادی برای ورود به بورس تهران وجود دارد که در این میان می‌توان به نسبت قیمت به درآمد (P/ E) این بازار اشاره کرد. بر اساس آخرین اطلاعات، این نسبت کمتر از 6 مرتبه است؛ این در حالی است که برای سهام بورس‌های در حال توسعه، این نسبت به‌طور متوسط بیش از 12 مرتبه است. موضوعی که می‌تواند سرمایه‌گذاران خطرپذیر را به بازار سهام جذب کند و سودهای قابل توجهی را عاید آنها کند.
