مصوبه‌ای که امنیت غذایی مردم را نشانه گرفت!
* وظایف غذا و دارو وزارت بهداشت به سازمان استاندارد منتقل می‌شود؟
* برخی نمایندگان پس از اطلاع از جزئیات، به مخالفان مصوبه پیوستند
* مسعود پزشکیان وزیر اسبق بهداشت: سازمان استاندارد از بخش غذا چه می داند؟
*رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس: طرحی که تصویب آن به ضرر مردم است
* ردپای عوامل قدرت و ثروت در این ماجرا
* از تجربیات سایر کشورها استفاده کنیم
مجلس شورای اسلامی مصوبه‌ای را از تصویب گذرانده که فوق‌العاده خبرساز شده
است. خبر این است: «وظایف غذا و دارو به سازمان استاندارد منتقل می‌شود.» مصوبه‌ای
که اکثریت نمایندگان مجلس وقتی از جزئیات آن مطلع می‌شوند، به مخالفان آن می‌پیوندند.
ماجرا از این قرار است که در لابه‌لای قانون جدید و در حال تصویب استاندارد در
پارلمان، انتقال وظایف غذا و دارو به سازمان استاندارد پیش بینی شده؛ مصوبه‌ای که
برخی نمایندگان را هم شوکه کرده و حتی امنیت غذایی مردم را نشانه گرفته است.
در این میان، برخی نمایندگان مجلس، ردپای عوامل قدرت و ثروت را در این ماجرا
دخیل می‌دانند اما برخی دیگر، از غیرکارشناسی بودن انتقال وظایف غذا و دارو از
وزارت بهداشت به سازمان استاندارد سخن به میان می‌آورند.
البته کارشناسان معتقدند، با توجه به اینکه وزارت بهداشت صفر تا صد حوزه مواد
غذایی را تحت کنترل خود دارد، نمی‌توان به یکباره این مسئولیت را به سازمانی سپرد
که نه امکانات کافی دارد و نه اعتبارات لازم.
شاید شدیدترین انتقاد درباره انتقال وظایف غذا و دارو از وزارت بهداشت به
سازمان استاندارد را مسعود پزشکیان عضو کمیسیون بهداشت که روزگاری تکیه بر مسند
وزارت بهداشت داشت، عنوان کرده است. او می‌گوید: سازمان استاندارد از بخش غذا چه
می داند؟ در کجای دنیا بخش غذا زیر نظر استاندارد قرار دارد؟ بخش غذا و دارو(food and drug) در سایر کشورهای در حوزه بهداشت و درمان قرار دارد و یا
بخش مجزایی همچون سازمان غذا و دارو متولی آن است. اگر بگوییم بخش غذا را
استاندارد زیر نظر بگیرد، پس سلامت آن را چه بخشی تامین می کند؟ سازمان
استاندارد ربطی به غذا ندارد! سازمان استاندارد لطف کند وظیفه خود را به درستی
انجام دهد و تولید زیر نظر داشته باشد، کافی است. برهمین اساس، طرحی که می‌خواهد مصوب
شود، حداقل باید مبنای علمی داشته باشد.
تعدادی از نمایندگان مجلس در گفتگو با خبرنگار «راه مردم» نگرانی‌های خود را
از موضوع انتقال وظایف غذا و دارو از وزارت بهداشت به سازمان استاندارد اعلام
کردند.
سازمان استاندارد توان مدیریت بخش غذا را ندارد
عبدالرحمان رستمیان نائب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان در این خصوص گفت: سازمان
استاندارد، سازمان غذا و دارو و سازمان دامپزشکی کشور هر کدام وظایف خاص خود را
دارند.
او خاطرنشان کرد: سازمان استاندارد مسئول تایید استانداردهاست و سازمان غذا و
دارو نمی تواند به تنهایی برای خود استاندارد تهیه کند. سازمان استاندارد سازمانی
است که استانداردهای مخصوص را تهیه می کند تا سازمان‌های مجری آن را اجرایی
کنند.
رستمیان تاکید داشت: اگر سازمان دیگری این کار را انجام دهد امکان اینکه
استانداردها پایین بیاییند وجود دارد. بنابراین تنها وظیفه سازمان استاندارد، تهیه
استانداردهاست. همچنین سازمان دارو و غذا وظیفه دارد آن استانداردی را که
سازمان استاندارد تایید کرده را به اجرا درآورده و بر آن نظارت داشته باشد. به طور
مثال برای یک آزمایشگاه باید مسئول فنی تعیین شود و بر آن نظارتی وجود داشته
باشد.
او افزود: سازمان غذا و دارو داخل شبکه بهداشت و درمان قرار گرفته و از پایتخت
تا کوچیکترین روستا را تحت نظارت خود دارد. نمی توان سازمان دیگری را موازی با
سازمان غذا و دارو ایجاد کرد.سازمان استاندارد اگر با سایر سازمان ها اینگونه
موازی کاری داشته باشد به یک کشور تبدیل خواهد شد و حوزه فعالیت های آن رشد می‌کند
و این قابل قبول نخواهد بود، زیرا در میان این مسئولیت ها، از وظیفه اصلی خود باز
می‌ماند و نمی تواند نقش خود را به خوبی ایفا کند.
نائب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان می گوید: تنها وظیفه سازمان استاندارد تهیه
استانداردها است و باید آنها را در اختیار دیگر سازمان‌ها قرار دهد تا استانداردها
را به اجرا درآورده و بر آنها نظارت داشته باشند. به این سازمان ها، سازمان‌های
متولی می گویند.
او ادامه داد: ممکن است سازمان استاندارد آزمایشگاه مرکزی داشته باشد و نظارت
هایی بر استاندارد داشته باشد اما نباید بر وظایف سازمان‌های دیگر دخالت کند هر
سازمان باید وظیفه خود را انجام دهد. خصوصا در مواد‌غذایی که بسیار حائز اهمیت
است. در این میان هم سازمان غذا و دارو باید بر روی وظایف خود اعمال نظارت کند و
هم سازمان دامپزشکی. این مسئولیت‌ها کاملا جدا از یکدیگر است. به هیچ وجه
امکان ندارد که بخش غذای سازمان دارو از این سازمان جدا شود. مجلس و کمیسیون
بهداشت و درمان قطعا مخالفت می‌کنند. سازمان استاندارد توان این مدیریت را ندارد،
زیرا سازمان غذا و دارو تشکیلاتی در وزارتخانه دارد و اگر مسئولیت های ویژه آن
گرفته شود، اوضاع به هم می‌ریزد و تداخل و موازی کاری پیش می آید. او در پایان
تاکید کرد: سازمان استاندارد تنها وظیفه تهیه استانداردها و ابلاغ آنها را
دارد.
تصمیمی احساسی و بدون کارشناسی
احمد آریایی نژاد عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس گفت: گاهی اوقات با وجود
جدا بودن دو سازمان از یکدیگر تداخل وظایف به وجود می آورد. در برخی موارد که
اینگونه هم پوشانی دارند، جای بحث کارشناسی احساس می شود. او اذعان داشت: باید
شورایی باشد که با اطلاعات کارشناسی نظر بدهند. نباید تشتت آرا به وجود آید.
مواد غذایی باید با صحت و سلامت در اختیار مردم قرار گیرد. این نظارت را باید هم
سازمان غذا و دارو و سازمان استاندارد انجام دهند. احساس می‌شود برخی اوقات نظرات
غیر کارشناسی ارائه می شود. اگر همه این سازمان‌ها
دغدغه این را دارند که درد مردم دوا شود، بنابراین کنار آمدن با هم کار سختی نیست.
او در پاسخ به این پرسش که آیا انتقال وظایف غذا و دارو به سازمان استاندارد
مشکلاتی را به وجود نمی آورد، گفت: 100 درصد این موجب موازی کاری شود. شاید سیاسی
کاری‌ها و عوامل قدرت و ثروت در آن دخیل می شوند. اگر بنا بر این است که با کار
غلط برخورد شود، باید کار اشتباه را مشخص کرد و از آن تعریفی داد.
این عضو کمیسیون بهداشت و درمان گفت: متاسفانه شاخص‌های سلامت مواد غذایی در
اختیار مردم قرار نمی دهند. این درست نیست که بخش غذای سازمان دارو به سازمان
استاندارد داده شود. نباید جدل ادامه پیدا کند. هر دو سازمان باید وظایف مشخص خود
را به درستی انجام دهند.
او ادامه داد: همچنان در مجلس بر روی این مسائل بحث می شود. قبل از اینکه بحث
ها در جامعه داغ شود ما به یکسری افراد اندیشمند احتیاج داریم تا تصمیمات درسی
گرفته شود. نتیجه این بحث ها باید به نفع مردم تمام شود نه به ضرر آنها. صحبت هایی
که در این باره می شود باید منطقی و به دور از غرض ورزی باشد تا مسئله را به نتیجه
خوبی برساند. باید کار کارشناسی صورت گیرد. گاهی اوقات از این مدار خارج می شویم.
می توان مطالعاتی که در کشورهای موفق شده را بررسی کرده و با بومی
سازی آنها را اجرایی کنیم.
استاندارد نه امکانات لازم را دارد و نه تجربه کافی
سید عنایت اله هاشمی عضو کمیسیون صنایع و معادن گفت: این بحث در مجلس مطرح
است. سازمان استاندارد برای اینکه می خواهد بر موارد مختلف نظارت داشته باشد و
آنها را کنترل کند برخی ها معتقدند که نظارت با استاندارد باشد اما عده ای معتقدند
که نظارت باید بر عهده وزارت بهداشت و درمان باشد.
او خاطرنشان کرد: کارشناسان وزارت بهداشت و درمان وسیع تر می باشند و شناخت
آنها به مسئله بهتر است و به اعتقاد بنده، بخش غذا باید در اختیار وزارت بهداشت
باشد تا نظارت ها دقیق تر صورت گیرد. علاوه بر آن، وزارت بهداشت در تمام روستاها و
شهرها عوامل و نیروهایی دارد که می تواند این کنترل را به خوبی انجام دهند.
هاشمی تاکید داشت: اگر مسئولیت رسیدگی به مواد غذایی در اختیار وزارت
بهداشت و درمان و حوزه تخصصی غذا و دارو قرار بگیرد بسیار عاقلانه تر است. این
سازمان نیرو و امکانات بیشتری در اختیار دارد و نهایتا در خروجی کالاها و مواد
غذایی تولید شده با آزمایشگاهایی که در گوشه و کنار کشور دارند نظارت
بیشتری را اعمال می‌کنند. این موضوع خیال مصرف کنندگان را نیز آسوده تر می‌کند.
او افزود: با توجه به اینکه سازمان استاندارد بخش صوری این موضوع را در اختیار
دارد. به طور مثال کارخانه مواد غذایی که می‌خواهد احداث شود باید موارد استاندارد
را رعایت کند. بنابراین استاندارد در زمان تولید و ساخت واحد تولیدی حضور دارد نه
پس از آن. این جریان نظارت باید پس از تولید در اختیار وزارت بهداشت و درمان
(خصوصا سازمان غذا و دارو) قرار گیرد زیرا ماموران بهداشت تجربه و دقت نظر بالاتری
دارند و این کار نتیجه بهتری خواهد داد.
او در پاسخ به این پرسش که آیا با این طرح وضعیت بحرانی تر نخواهد شد، گفت:
اگر مسئولیت غذا به طور کلی در اختیار سازمان استاندارد قرار گیرد، خروجی کامل نمی
شود و مشکلات بیشتر می شود.
هاشمی معتقد است: کارکرد وزارت بهداشت و درمان نسبت به سازمان استاندارد بیشتر
است. با توجه به اینکه کمیسیون صنایع نظر مثبتی نسبت به این طرح دارد اما بنده و
برخی دیگر از نمایندگان به شخصه موافق چنین طرحی نیستیم (که بخش غذا در اختیار
استاندارد باشد)، زیرا سازمان استاندارد در خروجی کالا کنترلی ندارند. او ادامه
داد: سال‌ها پیش در بحث کیفیت مواد غذایی صحبت‌هایی می شد. سازمان استاندارد تاکید
داشت که ما به خروجی کالا کاری نداریم و تنها موارد استاندارد را در زمان تولید
بررسی می کنیم. بنابراین این سازمان عملا در حوزه غذا نمی تواند
مثمر ثمر باشد.
هاشمی می گوید: بهداشت می تواند محل فروش مواد غذایی را کنترل کند و با نیرو
امکاناتی که دارد کالایی را که تولید شده مورد بررسی و نظارت قرار دهد.
سازمان غذا و دارو آزمایشاتی را انجام می دهد و بر مواد غذایی نظارت دارد تا
به این نتیجه برسد که آیا یک محصول اصول بهداشتی را رعایت کرده
یا خیر.بنابراین اگر بخش غذا بر عهده وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو باشد وضعیت
بهتر خواهد بود. او در پایان با اشاره به اینکه سازمان استاندارد برای
پذیرفتن این مسئولیت نه امکانات لازم را دارد و نه تجربه کافی، گفت: استاندارد بخش
پایانی تولید را می بیند. زمانی که یک کالا وارد بازار می شود وزارت بهداشت و
درمان با دانشی که دارد باید نظارت کند زیرا سازمان استاندارد قادر به انجام چنین
کاری نیست.
جلوگیری از موازی‌ها
ناصر عاشوری عضو کمیسیون اقتصادی در این باره می گوید: غذا و
دارو دو مقوله به هم پیوسته اند و واقعیت این است که کنترل آن و استاندارد
سازی آن جزو ضرورت های جامعه ماست، بنابراین آنچه که مسلم است، باید سازمانی متولی
این امر باشد که در تخصص و تجربه لازم صلاحیت داشته باشد.
او تصریح کرد: از صفر تا 100 بخش غذا به دلیل ویژگی ها و حساسیت هایی که دارد
متولی آن حوزه بهداشت و درمان است که مجموعه سلامت این بخش را تضمین می کند،
بنابراین اگر بنا بر این است که بخشی از وظایف این بخش گرفته شود و به موسسه
استاندارد داده شود، قطعا باید کار کارشناسی صورت گیرد و از موازی کاری جلوگیری
شود.
عضو کمیسیون اقتصادی در ادامه گفت: ضمنا علاوه بر انتقال وظیفه، بخش تخصصی و
وظایف اداری با امکانات آن نیز باید منتقل شود(که این کار ساده ای نیست) وگرنه با
مشکل مواجه می شود. زمانی که قانون بخش غذا و دارو را استثنا کرده و به بهداشت و
درمان محول کرده حتما جهاتی را مد نظر داشته است که آن را جزو وظایف بهداشت و
درمان دانسته بنابراین بدون کار کارشناسی و احساسی برخورد کردن طبیعتا این تصمیم
را با شکست رو به رو می کند.
عاشوری خاطرنشان کرد: اظهار نظرها باید براساس عقل و منطق باشد. این دو مقوله
حساسیت های خاص خودش را دارد. با توجه به اینکه از وزارت بهداشت صفر تا 100
حوزه مواد غذایی را تحت کنترل خود دارد، نمی توان به یکباره آن را به
سازمانی سپرد که نه امکانات کافی و نه اعتبارات لازم را دارد. با این
اتفاق نباید انتظار داشت وضعیت بهتر از آن چیزی که هست، باشد. او می گوید: اگر این
مشکلات برطرف نشود باید این لایحه را رد کرد و یا با اصلاحات اساسی ایرادات آن را
برطرف کرد.
او افزود: این لایحه باید بحث‌ها را پایان بدهد و اختلاف نظر و اختلاف رای بین
سازمان استاندارد و غذا و دارو تمام شود. موازی کاری در بسیاری از سازمان های
خدماتی و امدادی و غیره وجود دارد که باید در خصوص آنها نیز کار کارشناسی
صورت گیرد و بر آن اساس اظهار نظر کرد.
عاشوری در پایان گفت: سئوالات در خصوص جزئیات این موضوع را باید با مطالعه
پاسخ داد. برای اینکه موازی کاری صورت نگیرد نباید دو سازمان متولی یه امر باشند
این لایجه می تواند تعیین و تکلیف کند.
از تجربیات سایر کشورها استفاده کنیم
موید حسینی صدر، عضو کمیسیون صنایع و معادن گفت: استدلال‌هایی وجود دارد مبنی
بر اینکه بخش غذا امر بسیار پیچیده و تخصصی است و باید زیر نظر وزارت بهداشت قرار
گیرد و سازمان استاندارد نمی تواند به آن تسلط کامل به آن داشته باشد . او تصریح
کرد: با تصویب شدن این طرح به نوعی موازی کاری ها افزایش می‌یابد.
صدر خاطرنشان کرد: به نظر می رسد این دلایل قابل تاملی است و باید بر روی آن
مطالعه شود. باید دید که سایر کشورهای پیشرفته چه روشی را مد نظر گرفتند و
چند کشور به عنوان الگو مورد بررسی داد تا تصمیم درستی گرفته شود. او معتقد است:
برخی حوزه ها روز به روز در حال پیشرفت و تخصصی شدن هستند به این معنا که به
مرور زمان رشدپیدا کردند و نباید به یکباره جلوی آنها را گرفت. حسینی صدر در پایان
گفت: سازمان استاندارد نمی تواند تمام حوزه‌ها را به صورت دقیق و علمی
زیر نظر داشته باشد.
طرحی که تصویب آن به ضرر مردم است
عبدالرضا عزیزی، رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس گفت: وزارت بهداشت و درمان و آموزش
کشور امکانات لازم، متخصصین و کارشناسان مجرب و همچنین تجربه لازم و
کافی در جهت نظارت بر غذا و دارو را دارد. او با اشاره به اینکه سازمان استاندارد
از نیروی متخصص کافی و امکانات لازم را در جهت نظارت بر حوزه غذا برخوردار نیست،
تصریح کرد: اگر این بخش از وزارت بهداشت و درمان منفک شود سازمان استاندارد دچار
مشکل خواهد شد. بنابراین بنده بر اجرایی شدن این طرح امیدوار نیستم. رئیس کمیسیون
اجتماعی مجلس در پایان اظهار داشت: تصویب شدن این طرح توسط مجلس به ضرر مردم خواهد
بود.
سازمان استاندارد از بخش غذا چه می داند؟
مسعود پزشکیان، عضو کمیسیون بهداشت و درمان و وزیر اسبق بهداشت گفت:
سازمان استاندارد از بخش غذا چه می داند؟ در کجای دنیا بخش غذا زیر نظر استاندارد
قرار دارد؟ بخش غذا و دارو(food and drug) در
سایر کشورهای در حوزه بهداشت و درمان قرار دارد و یا بخش مجزایی همچون
سازمان غذا و دارو متولی آن است. اگر بگوییم بخش غذا را استاندارد زیر نظر بگیرد،
پس سلامت آن را چه بخشی تامین می کند؟
سازمان استاندارد ربطی به غذا ندارد! سازمان استاندارد لطف کند وظیفه
خود را به درستی انجام دهد و تولید زیر نظر داشته باشد کافی است. او اذعان داشت:
اجازه نمی دهیم چنین طرحی در مجلس رای بیاورد. طرحی که می‌خواهد مصوب شود، حداقل
باید مبنای علمی داشته باشد. به طور مثال بگویند چنین تحقیقاتی صورت گرفته و یا
این تجربه را فلان کشور کسب کرده و موفق بوده…. همینطور روی هوا که نمی
توان کاری را انجام داد! از لحاظ علمی چنین چیزی وجود ندارد و بعید می دانم اجرایی
شود و ما آن را بپذیریم. او در پایان تاکید کرد: هر طرحی که به مجلس می آید
و اعلام می شود باید مبنای علمی داشته باشد . چگونه استاندارد می خواهد
بدون داشتن هیچ تجربه ای سلامت غذا را تامین کند؟
پیشنهاد جایگزین یک نماینده
علی کائیدی عضو کمیسیون بهداشت و درمان در این زمینه گفت: به اعتقاد
بنده باید به جای کم یا اضافه کردن مسئولیت ها همکاری درون سازمانی وجود داشته
باشد. بخش غذا باید زیر نظر وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو قرار داشته
باشد. این عملکرد به هر جهت بهتر بود، زیرا بحث غذا با سلامت مردم در ارتباط
است، بنابراین سازمانی که تجربه کافی را دارد به درستی می تواند اعمال کنترل کند.
به اعتقاد بنده، اگر زیر نظر سازمان غذا و دارو باشد بهتر خواهد بود.
او افزود: اما متاسفانه این طرح تصویب شد. تمامی اعضای مجلس همچون کمیسیون
بهداشت و درمان به این موضوع اشراف ندارند و نمی دانند با تصویب چنین طرحی به مشکل
بر می خوریم. به همین خاطر (عدم اطلاع اکثر نمایندگان از عواقب طرح) این طرح
رای آورد. همانطور که می دانید بخش غذا یک بخش تخصصی است و نمی‌توان آن را به حوزه
غیر تخصصی سپرد. اگر بخش تخصصی زیر نظر بهداشت و درمان قرار بگیرد بهتر است. او در
پایان گفت: یکسری جزئیات این طرح به تصویب نرسیده امیدواریم که نمایندگان عاقلانه
و با منطق تصمیم بگیرند.
مخاطرات مصوبه مجلس
مراد هاشم زهی عضو کمیسیون بهداشت و درمان گفت : حوزه بهداشت و درمان به تمام
موضوعات اشراف دارد و متولی سلامت است و بحث غذا جدا از بحث سلامت نیست و
بایدکدیگر مرتبط اند.اینکه از یکدیگر جدا شود ممکن است مسئولیت هایی که وزارت
بهداشت دارد به مخاطره بیفتد. فکر می کنم اگر تمام نمایندگان به این موضوع توجه
داشته باشند از این طرح استقبال نشود.
