ترامپ یا کلینتون؛ ایران کدام یک را می‌پسندد؟
«حال که انتخاب مردم آمریکا از بین هیلاری کلینتون و دونالد ترامپ به قطعیت نزدیک شده است، این پرسش کلیدی مطرح می‌شود که ایران به کدام یکی از این دو نفر تمایل بیشتری دارد؟»
روزنامه وقایع اتفاقیه نوشت: «بدون هیچ‌گونه تردیدی باید انتخابات ریاست‌جمهوری در آمریکا را به عنوان مهم‌ترین انتخابات در جهان در ماه‌های آینده دانست؛ چرا که این کشور از یک طرف با داشتن منابع عظیم ثروت و قدرت توانسته است از یک طرف بیشترین تأثیرگذاری را بر دیگر کشورها بگذارد و از طرف دیگر با اعمال سیاست‌های سلطه‌طلبانه‌ای نظیر دخالت در امور داخلی کشورهای دیگر و تعیین کردن استانداردهای دوگانه در حوزه‌هایی نظیر تروریسم و حقوق بشر تلاش کرده است به نوعی بر نظام بین‌الملل حکمرانی کند.
آمریکا که بعد از جنگ جهانی دوم و به مدد ضعف اروپا توانسته بود در نیمکره غربی اعمال سلطه کند، بعد از فروپاشی شوروی نیز تلاش کرد اعمال سیاست‌های خود را به کل دنیا تعمیم دهد که این امر تاکنون موجبات بی‌نظمی‌های سیستمی متعددی را فراهم کرده است.
بی‌شک سران زیادی از کشورهای جهان از مدت‌ها پیش تاکنون مراحل مختلف انتخابات در ایالات متحده را رصد کرده و منتظرند ببینند سرانجام کدام شخص و شاید مهم‌تر کدام حزب به کاخ سفید راه خواهد یافت. ایران نیز که تلاش کرده نظم مورد نظر آمریکا را با چالش جدی مواجه کند مستثنی از کشورهای دیگر نیست و مقامات و حتی شهروندان ایرانی نیز به صورت دقیقی مسائل انتخابات آمریکا را رصد می‌کنند.
اگر نگاهی به آخرین نتایج به دست آمده در انتخابات مقدماتی آمریکا بیندازیم متوجه می‌شویم که نامزدی دونالد ترامپ از حزب جمهوریخواه و هیلاری کلینتون از حزب دموکرات برای رقابت‌های نهایی رسیدن به پست ریاست جمهوری قطعی شده است. به نظر می‌رسد ترامپ با وجود همه جنجال‌هایی که به پا کرده و مخالفت‌های صورت گرفته، توانسته است خود را به حزب متبوع و بخشی از جامعه آمریکایی بقبولاند و حزب جمهوریخواه نیز در مقطع کنونی چاره‌ای جز حمایت از وی ندارد.
هرچند در ماه‌های قبل فاصله کلینتون و ترامپ در نظرسنجی‌ها زیاد و کلینتون از برتری قابل ملاحظه‌ای برخوردار بود اما هم‌اکنون پس از پیروزی ترامپ و حمایت بخشی از طرفداران دیگر کاندیداهای جمهوریخواه از وی، موقعیتش در نظرسنجی‌ها برای رقابت با کلینتون بهتر شده است.
حال که انتخاب مردم آمریکا از بین هیلاری کلینتون و دونالد ترامپ به قطعیت نزدیک شده است، این پرسش کلیدی مطرح می‌شود که ایران به کدام یکی از این دو نفر تمایل بیشتری دارد؟ پرسش دیگر این است که در صورت انتخاب هر کدام از این دو نامزد، ایالات متحده چه سیاست‌هایی را در قبال ایران به مرحله اجرا درخواهد آورد.
هر چند ایران و آمریکا همواره یکی از چالش‌های طرفین در نظام بین‌الملل بوده‌اند اما همگان این موضوع را باور دارند که در مقطع آتی و به دلیل منعقد شدن توافق برجام، تأثیرگذاری و تأثیرپذیری ایران و آمریکا از یکدیگر بسیار حساس‌تر از مقاطع سابق خواهد بود.
بر اساس گزارش نشریه هافینگتن پست، برنی سندرز می‌توانست بهترین انتخاب برای ایران برای دور بعد ریاست‌جمهوری آمریکا باشد. سخنرانی‌های او در انتقاد از شرکت‌های بزرگ، شکاف فزاینده بین فقیر و غنی در آمریکا، وسعت عملیات نظامی آمریکا و مداخله‌اش در سراسر جهان حتی از شبکه تلویزیونی دولتی ایران پخش شد. با این حال بعید است که دیگر وی برای رسیدن به نامزد نهایی دموکرات‌ها شانسی داشته باشد.
مهم‌ترین موضوعی که ایران را به پیگیری سیاست داخلی آمریکا و انتخابات این کشور کشانده است، بحث هسته‌ای و قرارداد جهانی برجام است. این که کلینتون و ترامپ در صورت انتخاب شدن هر کدام چه مواضعی در قبال این توافق مهم بین‌المللی از خود نشان خواهند داد، مسئله کلیدی است که در حال حاضر مطرح می‌شود.
ادامه اجرای توافق هسته‌ای منجر به واریز میلیاردها دلار به خزانه ایران، افزایش فروش نفت، پیوستن مجدد به جامعه بین‌المللی و اتصال به سیستم مالی جهانی برای ایران شده است، مزایایی که قطعا مقامات جمهوری اسلامی امیدوارند در سال‌های آتی نیز تداوم داشته باشد.
کلینتون به عنوان وزیر امور خارجه سابق ایالات متحده هر چند همحزبی رئیس‌جمهوری کنونی است و قطعا موافق ادامه برجام خواهد بود اما قطعا دیدگاه‌های متفاوت‌تری نسبت به اوباما در قبال پرونده هسته‌ای ایران خواهد داشت.
از طرف دیگر ترامپی وجود دارد که به زبان پسرش، موضوع برجام عامل اصلی نامزدی وی برای ریاست‌جمهوری شده است. از دید ترامپ برجام، توافقی اشتباه بوده و وی در صورت رسیدن به مقام ریاست‌جمهوری آمریکا آن را پاره خواهد کرد. در نتیجه کلینتون می‌تواند انتخاب بهتری برای ایران در رابطه با توافق هسته‌ای باشد.
هرچند ممکن است کلینتون به مثابه دیگر رؤسای‌جمهوری دموکرات ایرادهای بیشتری به موضوعاتی نظیر حقوق بشر در ایران بگیرد اما در زمینه‌های دیگری نظیر تحولات خاورمیانه، قابل پیش‌بینی بودن کلینتون نسبت به ترامپ و مسائلی از این قبیل باعث شده است برخی‌ها در ایران رئیس جمهور شدن وزیر خارجه سابق را به میلیاردر جنجالی ترجیح دهند.
نامزدهای ریاست جمهوری آمریکا و برجام
علی خرم، نماینده پیشین ایران در سازمان ملل می‌گوید: با تحولات رخ داده در آمریکا به نظر می‌رسد انتخاب نهایی مردم این کشور برای رسیدن به کاخ سفید بین هیلاری کلینتون از حزب دموکرات و دونالد ترامپ از حزب جمهوریخواه باشد. بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران از هم اکنون این مسئله را مورد بررسی قرار می‌دهند که در صورت روی کار آمدن هر کدام از این دو نفر، شاهد چه تغییراتی در سیاست خارجی ایالات متحده خواهیم بود.
این پرسش کلیدی در ایران بسیار کلیدی‌تر از دیگر کشورها مطرح می‌شود، بدین دلیل که جمهوری اسلامی توافق برجام را با جامعه بین‌المللی منعقد کرده است و نحوه نگاه و عملکرد هر کدام از رؤسای جمهوری بعدی آمریکا به این توافق بسیار موضوع حائز اهمیتی خواهد بود.
اکنون سؤال اصلی که باید به آن پاسخ داد این است که موضوع کلینتون و ترامپ در قبال پرونده هسته‌ای ایران و به بیان صحیح‌تر برجام چه خواهد بود. در پاسخ باید گفت که طبیعتا هر کدام از این دو نفر از یک طرف دارای مواضع حزبی هستند و از طرف دیگر دیدگاه‌های شخصی متفاوتی نیز دارا هستند.
حزب جمهوریخواه عمدتا نشان داده است که بر خلاف جهت‌گیری‌های ایران عمل می‌کند که این موضوع را در دوران ریگان، جورج بوش پدر و پسر به وضوح مشاهده کرده‌ایم که این افراد به طور معمول با جمهوری اسلامی تعارضات سطح بالایی را داشته‌اند. با این حال حزب دموکرات برخلاف جمهوریخواهان تلاش کرده‌اند تا با تعامل با ایران مسائل را حل و فصل کنند. این امر را می‌توان در دوران بیل کلینتون و باراک اوباما شاهد بوده‌ایم.
با این حال باید این نکته را مورد توجه قرار داد که هم ایران از جایگاه مهم منطقه‌ای برخوردار است و هم شرایط منطقه‌ای ایجاب می‌کند تا سیاستمداران ایالات متحده تصمیمات صحیحی اتخاذ کنند.
مواضع خانم کلینتون نشان از این امر دارد که وی نسبت به ایران در موضوعاتی نظیر کودکان، حقوق بشر و زنان موضع دارد و از این نظر با اوباما فرق دارد. با این حال در زمینه توافق هسته‌ای وی رویکردی نزدیک به اوباما را دنبال خواهد کرد؛ چرا که از یک طرف همحزبی وی است و از طرف دیگر در دوران وزرات خارجه خود از توافق هسته‌ای با ایران پشتیبانی کرده بود اما نباید انتظار داشته باشیم که کلینتون دقیقا رویکرد اوباما را داشته باشد.
ممکن است وی در نحوه تعامل با ایران مواضع سفت و سخت‌تری را اتخاذ کند که این مسئله باعث شکل‌گیری چالشی تبلیغاتی بین ایران و آمریکا خواهد شد.
در رابطه با ترامپ نیز باید گفت که وی از سیاست خارجی اطلاع خاصی ندارد و در دوران تبلیغات انتخاباتی خود نیز اشتباهات فراوانی در این زمینه انجام داده و اظهاراتی مطرح کرده است که نباید از سوی وی بیان می‌شد. برای مثال وی در موضعی نزدیک به محمود احمدی‌نژاد عنوان کرده است که توافق هسته‌ای را پاره خواهد کرد.
با این حال بعید به نظر می‌رسد که وی حتی در صورت رسیدن به رأس کاخ سفید، توانایی انجام این کار را داشته باشد؛ چرا که برجام در شورای امنیت مطرح و مورد موافقت قرار گرفته است و قطعا توافقی دوجانبه بین ایران و آمریکا نیست که بتوان یک‌جانبه آن را لغو کرد اما ممکن است ترامپ اظهاراتی مطرح کند یا رویکردهای عملی از خود نشان دهد که خوشایند ایران نباشد که این امر باعث ایجاد چالش در راه ادامه برجام خواهد شد.»
