«تنش‌زدایی» ایران و عربستان، گره کور «برجام» را باز می‌کند؟ / فلاحت‌پیشه بررسی کرد
دیده‌بان ایران نوشت: رئیس سابق کمیسیون امنیت ملی مجلس گفت: تنش‌زایی در ایران باید جرم انگاری شود. بدان معنا که کسانی که تنش ایجاد می‌کنند، خودشان مسئولیتش را قبول کنند. تنشی که در روابط ایران و عربستان شکل گرفت حاصل حاکمیت افراطیون بر مصالح ایران و عربستان بود که دود آن هم به چشم منافع ملی طرفین، کل منطقه و دنیای اسلام رفت
قفل روابط میان ایران و عربستان پس از هفت سال شکسته و به یکباره اعلام شد که با وساطت پکن، به منظور از سر گیری روابط کامل دیپلماتیک، این توافق حاصل شده است.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، تحلیلگر سیاست خارجی در گفت و گو با دیده‌بان ایران در تحلیل خود از توافق صورت گرفته میان ایران و عربستان، بیان کرد: «توافقی که صورت گرفته، اقدام بسیار خوبی است و باید در درجه اول از حاکم شدن عقلانیت در سیاست خارجی دو کشور استقبال کنیم. برخی از این موضوع تحت عنوان اینکه تاکتیکی این کار را انجام داده‌اند استقبال می‌کنند اما معتقدم که باید حتی از تدبیر و پرهیز از افراط گرایی، چه در ایران و چه در عربستان استقبال کنیم.»
نماینده ادوار مجلس خاطرنشان کرد: «البته باورم بر این است که تنش‌زایی در ایران باید جرم انگاری شود. بدان معنا که کسانی که تنش ایجاد می‌کنند، خودشان مسئولیتش را قبول کنند. تنشی که در روابط ایران و عربستان شکل گرفت حاصل حاکمیت افراطیون بر مصالح ایران و عربستان بود که دود آن هم به چشم منافع ملی طرفین، کل منطقه و دنیای اسلام رفت. در واقع بسیاری از تنش‌ها قابل مدیریت بود اما منطقه تاوان آن را داد. بنابراین در درجه اول باید این درس را گرفت که یک رابطه‌ای که بر اثر چند اقدام احساسی و در عرض چند دقیقه ویران می‌شود، بازسازی و اصلاح آن هفت سال، زمان می‌برد. کمتر رابطه‌ای بین کشورها بوده است که تا این حد برای منافع دوجانبه و منافع منطقه، آسیب‌زا باشد.»
فلاحت‌پیشه در خصوص پیامدهایی که این توافق به همراه خواهد داشت گفت: «البته مواردی که پیشتر عنوان کردم، یک خوش‌بینی سیاسی است چراکه تحلیل منطقی زمانی می‌تواند صورت گیرد که ببینیم توافق کلی در چه زمینه‌هایی عملیاتی می‌شود. به صورت کلی گام اول برداشته شده که به نوعی آتش بس است.»
رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس دهم درمورد گام‌های بعدی که باید برداشته شود، عنوان کرد: «گام دوم این است که به سمت تنش‌زدایی پیش رویم و گام سوم هم این است که طرفین به سمت همکاری‌های دو جانبه پیش بروند. باید دقت داشت که گام سوم منوط به تنش‌زدایی سازنده بین دو طرف است؛ به گونه‌ای که دغدغه‌های متقابل و دغدغه‌های منطقه‌ای در نظر گرفته شود.»
وی ادامه داد: «تجربه‌ای که بعد از بهار عربی شکل گرفت این بود که کل کشورهای منطقه به این نتیجه رسیدند که “ثبات”، دغدغه مشترک همه کشورهای منطقه است. وقتی ثبات در منطقه ازبین برود، بی‌ثباتی حاکم می‌شود. به همین دلیل معتقدم که تجربیات منفی یک دهه گذشته در منطقه، باعث شد که کشورهایی مثل ایران و عربستان حد تعاملات متقابل را بدانند.»
ایفای نقش چین به معنای شکست سیاست کلان آمریکاست
فلاحت‌پیشه همچنین درمورد نقش چین در توافق میان ایران و عربستان نیز گفت: «ایفای نقش چین از این نظر یک تحول اساسی است که به معنای شکست سیاست کلان آمریکاست. آمریکایی‌ها در تنش‌های منطقه‌ای ید طولایی دارند. تجربه نشان داده است که وقتی تنش‌های منطقه‌ای کهنه شود، حتی متحدان منطقه‌ای امریکا هم عملا بی‌عمل می‌شوند و یک زمانی ما می‌بینیم که عربستانی‌ها راه دیگری را در پیش گرفتند و حاضر بودند میانجگری چین را بپذیرند؛ آن هم چینی که رقیب آمریکا در هژمونی جهانی است.»
این استاد دانشگاه ادامه داد: «به عبارتی برای اولین بار، عربستانی‌ها توافق عمده‌ای را بستند که خارج از قلمرو سیاست‌های امریکا شکل گرفته است. به بیانی دیگر سیاست نرمی که از سال ۱۹۱۱ به سیاستگذاران آمریکایی توصیه می‌شد، توسط کشوری مثل چین در پیش گرفته شده است.»
آمریکایی‌ها در موضوع هسته‌ای از توافق ایران و عربستان درس می‌گیرند
فلاحت‌پیشه همچنین درباره تاثیر این توافق بر احیای برجام گفت: «باورم بر این است که آمریکایی‌ها در موضوع هسته‌ای از این توافق درس می‌گیرند. اگر موضوع هسته‌ای ایران بیش از حد طولانی شود، شاید آرای دیگری در آنجا شکل گیرد. توافق ایران و عربستان مهم‌ترین اثر در مقابله ایران با تحریم‌ها را خواهد داشت چراکه ایران و عربستان مهم‌ترین عمق استراتژیک را در منطقه امروز را دارند. عمق استراتژیک ایران در حوزه فرهنگی و دفاعی و عربستان هم در حوزه ایدئولوژیک و اقتصادی است. معتقدم اگر این دو به سمت تنش‌زدایی پیش بروند امکان اینکه ایران الگوی همسایگی خود را به کشورهای دیگر تسری دهد وجود دارد. این یک موقعیتی است که شکل گرفته و من باورم بر این است که توافق ایران و عربستان با وساطت چین، می‌تواند عملگرایی امریکا را به این نتیجه برساند که در کاهش تنش با ایران، به گونه جدی‌تر عمل کند.»
