کاهش انتقال کرونا با دُز استنشاقی واکسن رازی/اثربخشی «کووپارس»، ۳ برابر سینوفارم

دکتر سید رضا بنی‌هاشمی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره واکسن رازی کووپارس، گفت: واکسن رازی کووپارس، واکسنی است که به دو صورت تزریقی و استنشاقی استفاده می‌شود. به طوری که با تزریق دو دز از واکسن و بعد از ۱۴ روز از تزریق دز دوم، ایمنی کامل ایجاد می‌شود. این ایمنی کامل، فرد را در برابر بیماری حاد محافظت می‌کند.
کاهش انتقال کرونا با دز استنشاقی واکسن کووپارس
وی افزود: موضوع مهمی که بسیاری از واکسن‌سازها به آن توجه نکردند، این بود که وقتی واکسن را تزریق می‌کنید، احتمال دارد که دچار بیماری حاد نشوید، اما می‌توانید آلودگی را پخش کنید.  یعنی فرد به عنوان یک ناقل خاموش می‌تواند بیماری را انتقال دهد. بر همین اساس باتوجه به واکسن‌هایی که قبلا هم به صورت استنشاقی برای آنفلوآنزا و … ایجاد شده بود، ایده‌ای به ذهن‌مان آمد مبنی بر اینکه روشی را ابداع کنیم که بعد از تزریق دو دز واکسن کرونا که احتمال بیماری حاد و بستری شدن را از بین می‌برد، کاری کنیم که در صورت ابتلای بدون علامت فرد به بیماری، کمترین مقدار ویروس از طریق فرد انتقال پیدا کند.
بنی‌هاشمی ادامه داد: بر همین اساس یک دز استنشاقی ایجاد شد که به صورت تزریق داخل بینی به صورت اسپری استفاده می‌شود. بر این اساس فازهای مطالعاتی واکسن رازی کووپارس با همین متد پیش رفت. به طوری که بعد از تزریق دو دز تزریقی واکسن، یک دز استنشاقی استفاده می‌شود تا ویروس کمتر منتقل شود.
وی گفت: حُسن این اقدام این است که از نظر اپیدمیولوژی با استفاده از این دز استنشاقی می‌توان از چرخه ویروس هم جلوگیری کرد. در ابتدای پاندمی کرونا با سویه ووهان که واکسن‌ها بر پایه سویه ووهان ایجاد شدند، نتایج کارآزمایی واکسن کووپارس نشان داد که استفاده از دز استنشاقی میزان انتقال ویروس کرونا را با سویه ووهان از فردی که این واکسن را تزریق کرده و بعدها به کرونای بدون علامت مبتلا شده، نزدیک به صفر می‌کرد. با ظهور دلتا و اُمیکرون این میزان از صفر مقداری بالاتر رفت، اما باز هم حداقل میزان انتقال را دارد و باتوجه به مطالعاتی که انجام دادیم، مشاهده کردیم که استفاده از دز استنشاقی میزان آنتی‌بادی را در قسمت بالای دستگاه تنفسی، بیشتر می‌کند و بر این اساس احتمال انتقال ویروس از سوی فرد مبتلا بسیار کمتر می‌شود.
بنی‌هاشمی با بیان اینکه اولین بار بود که واکسن کرونا در جهان به دو صورت تزریقی و استنشاقی استفاده می‌شد، گفت: این واکسن در این زمینه پیشرو بود و در حال حاضر در جهان هم تنها یکی دو شرکت با این سیستم پیش می‌روند. بنابراین در واکسن رازی کووپارس، افراد دو دز اول را به صورت تزریقی دریافت می‌کنند و بعد از یک ماه از دز دوم، دز سوم که به صورت استنشاقی است تزریق می‌شود. ۱۴ روز بعد از دز استنشاقی مقدار آنتی بادی در قسمت‌های بینی و مخاطی بالاتر رفته و ترشح این آنتی‌بادی باعث می‌شود که هم ورود ویروس به قسمت فوقانی دستگاه تنفسی کمتر شود و هم لوکالیزاسیون ویروس در قسمت بینی کمتر و در نتیجه انتقال کمتر اتفاق افتد.
اثربخشی ۳ برابری کووپارس نسبت به سینوفارم
وی درباره میزان اثربخشی واکسن کووپارس بر روی اُمیکرون، گفت: باید این موارد را از طریق مطالعه مشخص کرد، اما موضوع مسلم این است که مطالعه بالینی ما در اوج دلتا در حال انجام بود. در عین حال فاز سوم مطالعه واکسن کووپارس در مقابل واکسن سینوفارم انجام شد؛ به طوری که برای یک گروه سینوفارم تزریق می‌شد و برای یک گروه واکسن کووپارس که نتایج این مطالعه نشان داد اثربخشی واکسن کووپارس ۲.۵ تا سه برابر بیش از سینوفارم بوده است. همچنین در فاز سوم، ۱۰۰ نفر از افرادی که واکسن رازی تزریق کرده بودند، دز استنشاقی دریافت کردند و به ۱۰۰ نفر از افرادی هم که واکسن سینوفارم را دریافت کرده بودند، ماده دیگری به عنوان واکسن استنشاقی تزریق شد. مقایسه این دو گروه نشان داد که افرادی که واکسن رازی را به عنوان دز استنشاقی دریافت کردند مقدار آنتی‌بادی قسمت بالای دستگاه تنفسی‌شان یعنی قسمت‌های بینی و مخاطی شش تا هفت برابر بیش از گروهی که سینوفارم تزریق کرده بودند، بوده است. این نتیجه نشان داد که استفاده از دز استنشاقی، مقدار ورود ویروس و همچنین انتقال آن را کمتر می‌کند.
قابلیت تولید ۱۰۰ میلیون دز کووپارس تا شهریور ۱۴۰۱
وی درباره آخرین وضعیت تولید واکسن رازی کووپارس، گفت: ما قابلیت تولید تا ۱۰۰ میلیون دز واکسن را تا شهریور سال آینده داریم. در تولید واکسن اینگونه است که وزارت بهداشت از کمپانی واکسن‌سازی تعهد گرفته و اعلام می‌کند مثلا ما تا پایان سال از شما ۲۰ میلیون واکسن می‌خواهیم. حال قابلیت ما تا شهریور ماه ۱۴۰۱، تولید ۱۰۰ میلیون دز است. وزارت بهداشت هم تاکنون ۵ میلیون دز واکسن از ما خواسته که این ۵ میلیون دز را تحویل داده‌ایم. حالا هم اعلام کرده که ۵ میلیون دز دیگر هم می‌خواهیم که مقدماتش را فراهم کردیم و در حال انجام تست‌های مربوطه است و تا اسفند ماه این ۵ میلیون دز دیگر را هم به وزارت بهداشت تحویل می‌دهیم. باز هم اگر وزارت بهداشت درخواست داشته باشد، تا ۸۰ تا ۹۰ میلیون دیگر آمادگی داریم که تولید کنیم، اما به شرط اینکه سه ماه قبل به ما درخواست دهند. زیرا انجام کنترل‌های واکسن حدود سه ماه تولید می‌کشد.
برنامه‌ریزی برای دریافت مجوز جهانی
بنی‌هاشمی درباره دریافت مجوز سازمان جهانی بهداشت برای واکسن رازی کووپارس، گفت: برای اینکه واکسن رازی در سازمان جهالنی بهداشت ثبت شود، سلسه مراتبی وجود دارد که باید مدارک و مطالعات‌مان را ترجمه کرده و ارائه دهیم. تاکنون دو جلسه با سازمان جهانی بهداشت داشته‌ایم و داریم مقدمات را آماده می‌کنیم. این فرآیند زمان‌بر است و با توجه به تحریم‌های ظالمانه علیه کشورمان، شرایط خاصی داریم. ما داریم مدارک مورد نیاز را آماده می‌کنیم تا برای اخذ مجوز سازمان جهانی بهداشت مدارک را به آن‌ها تحویل دهیم.
چند کشور خارجی خواهان واکسن کووپارس
وی درباره امکان صادرات واکسن رازی کووپارس نیز گفت: تاکنون دو سه کشور از ما درخواست واکسن داشته‌اند، اما از آنجایی که سازمان غذا و دارو اعلام کرده که ابتدا باید نیاز داخلی را تامین کنیم و بعد خارج از کشور را، فعلا برای صادرات واکسن‌مان به خارج از کشور تعهدی ندادیم. با این حال دو کشور تا ۱۰ تا ۲۰ میلیون دز واکسن از ما خوسته‌اند که داریم اقدامات لازم را برای این کار مهیا می‌کنیم. اگر ۱۰۰ میلیون واکسن را در داخل کشور درخواست نداشه باشند، این میزان را برای صادرات آماده خواهیم کرد.