روایت سیف از نوسانات ناگهانی ارز

مهر: قیمت‌ها در بازار ارز در یک هفته اخیر نوساناتی را تجربه کرد که در دو سال اخیر بی سابقه بود و نرخ‌ دلار در بازار آزاد برای اولین بار در این مدت به مرز ۳۵۰۰ تومان رسید؛ اگرچه در پایان هفته به دلیل ورود بانک مرکزی به عنوان بازیگر اصلی بازار و افزایش عرضه، قیمت این نوع ارز با اندکی کاهش به ۳۴۲۰ تومان رسید اما نکته قابل تامل سخنان وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی بود.

علی طیب نیا در اولین روزهایی که قیمت‌ها در بازار ارز روند صعودی خود را در پیش گرفت در جمع خبرنگاران حاضر شد و اعلام کرد که نوسانات بازار ارز کوتاه‌مدت است. البته ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی دیروز در جمع خبرنگاران نوسانات بازار ارز را ناشی از افزایش تقاضای فصلی ذکر کرد. به هر حال به نظر می رسد این دو مقامی اقتصادی و مالی کشور می‌دانستند که چه اتفاقی در حال وقوع است.

این همان نکته ای است که برخی اقتصاددانان از آن به عنوان کسری بودجه دولت یاد و مطرح می کنند که دولت خود نرخ ارز را دستکاری کرد و آن را افزایش داد اما این موضوع توسط طیب نیا به صراحت رد شد و اعلام کرد که دولت کسری بودجه ندارد!

حال رئیس کل بانک مرکزی پس از چند روز اعلام کرد که نوسان بازار ارز کنترل شده و هم اکنون بازار به شرایط تعادلی و باثبات گذشته خود رسیده است و بانک مرکزی به دقت هرگونه تحرکی را در بازار زیرنظر دارد و با دقت کنترل می‌کند.

در این میان، وزیر اقتصاد با تاکید بر اینکه نوسانات روزهای اخیر در بازار ارز و رسیدن قیمت دلار به ۳۵۰۰ تومان، نگران کننده نیست، نوسانات روزهای اخیر در بازار ارز را عادی دانسته و گفته است: نوساناتی که در دو سال اخیر در بازار ارز وجود داشته، نوسانات محدود بوده است و نوسانات قیمت ارز در هر اقتصادی در حد محدود وجود دارد و این امری طبیعی است.

این صحبت‌ها در حالی مطرح می شود که برخی فعالان بازار ارز در روزهای افزایش قیمت، یکی از دلایل اصلی افزایش نرخ‌های ارزها در بازار آزاد را افزایش تقاضا و مراجعه عده ای از افراد خاص به بازار برای دریافت برخی از ارزها عنوان می کردند اما با عبور از این نوسنات مشخص شد که این موضوع هم چندان صحت نداشت و اگر چنین بود، همچنان در بازار تقاضا بود.

نرخ ارز دلار که در روزهای اوج افزایش قیمت در هفته جاری به ۳۵۰۰ تومان رسید؛ در آخرین معاملات روز گذشته در بازار ارز به ۳۴۲۰ تومان تقلیل یافت و به ناگهان نرخ‌ها فروکش کرد؛ گویی بازیگران اصلی بازار ارز به ناگهان توقف روند افزایشی را رقم زدند.

با این روند با هم این سئوال را پیش کشید که دولت و بانک مرکزی نرخ ارز را دستکاری می‌کنند؟ در اصل این بازار ارز نیست که نرخ‌ها را تعیین می کند، این بازیگران آن هستند که نرخ‌ها را مشخص می کنند و عرضه و تقاضا در مراحل بعدی بر این بازار تاثیرگذارند و با کنترلی که بانک مرکزی بر روی نرخ های بازار دارد، اجازه تاثیرگذاری سایر عوامل را به هیچ وجه نمی دهد.

دقیقا این همان مصداق سخنان سیف است که مطرح کرد که بازار کشش افزایش نرخ را ندارد. به عبارتی با دستکاری‌های که توسط بانک مرکزی در بازار صورت گرفت، نرخ ارز اصلی دلار در بازار به شدت افزایش و مجددا کاهش یافت.

رئیس کل بانک مرکزی ضمن اشاره به این نکته که در چهار ماه نخست سال ١٣٩٤ نسبت به دوره مشابه سال قبل، دامنه نوسان نرخ ارز ٧٠ درصد کاهش یافته است، سیر افزایش قیمت دلار را انکار کرد و گفت که به دلیل تخلیه حباب‌های قبلی موجود در نرخ ارز، بازار کشش افزایش نرخ را ندارد.

رئیس شورای پول و اعتبار در‌ عین‌ حال به صورت ضمنی وجود هرگونه دستکاری در قیمت‌ها را منکر و مدعی شد که این نرخ امروز را ما تعیین نکرده‌ایم و در بازار و حسب نیروهای طبیعی و درونی فعال در عرضه و تقاضای ارز شکل گرفته است.

گرچه این اقدام بانک مرکزی را نمی توان انحراف نرخ ارز دانست اما این بانک به عنوان مقام پولی و ناظر بازار ارز به راحتی در این بازار مداخله و نرخ‌ها را دستکاری می کند؛ موضوعی که توسط فعالان اقتصادی مورد تایید قرار گرفته است.