چه نسخه‌ای برای “زنان خیابانی” باید پیچید؟
عصر خبر: دادستان تهران می گوید: “زنان خیابانی جمع‌آوری شوند.” جعفری دولت‌آبادی چندروز پیش و در اولین جلسه میان دادستان عمومی و انقلاب تهران و برخی سرپرستان دادسراها با رئیس و مدیران بهزیستی از سازمان بهزیستی خواست براي جمع‌آوري زنان تن‌فروش، با يک طرح برنامه‌ريزي شده اقدام کند و آنان را تحت پوشش قرار دهد.
به گزارش فرارو، با گذشت چندروز از صحبت‌های دادستان تهران، شهیندخت مولاوردی –معاون رییس‌جمهور در امور زنان- درباره این مسئله واکنش نشان داد. او با تاکید بر اینکه جمع‌آوری زنان خیابانی به تنهایی کافی نیست، گفت: پیشنهاد ما توامندسازی این زنان است. مولاوردی همچنین تصریح کرد “در گذشته امتحان شده که این افراد تنها برای مدتی جمع‌آوری شده و پس از آنکه تعدادشان زیاد شد، دوباره در جامعه رها شدند. باید برنامه‌ای داشته باشیم که این خانم‌ها از این وضعیت خارج شده و توانمند شوند.”
وضعیت زنان خیابانی در ایران همچنان درابهام قرار دارد. در میان حجم زیاد اخبار و مطالب اجتماعی کمتر می‌شنویم که صراحتا و به‌طور مستقیم درباره این زنان و مسئله خیابانی‌شدن آن‌ها سخن به‌میان بیاید. هرچند نمی‌توان منکر آن شد که در سال‌های اخیر درباره آن‌ها بیشتر حرف زده و شنیده شد. با این‌حال آمار دقیقی از این زنان در دست نیست. حبیب‌الله مسعودی فرید –معاون امور اجتماعی بهزیستی می‌گوید در حال حاضر ۷۹۰ زن خیابانی در مراکز بازپروری بهزیستی نگهداری می‌شوند. او اما آماری درباره تعداد کلی این زنان ارائه نداده است.
گفته می‌شود به‌طور کلی ۲۴ مرکز در کشور و ۲ مرکز در تهران به بازپروری این زنان اختصاص دارد. مسعودی فرید گفته هرچند بسیاری از این زنان کار خود را از ۱۹ سالگی آغاز می‌کنند، اما بیشتر آن‌ها ۲۵ تا ۳۰ سال سن دارند و و ۵۰ درصدشان نیز مهاجر هستند.
نیره توکلی –جامعه‌شناس و عضو انجمن جامعه‌شناسی ایران- در گفتگو با فرارو در درباره مسئله “زنان خیابانی” اظهار کرد “ما درباره زنان خیابانی با دو موضوع درگیریم، اولین آن پیشگیری و دومین نحوه برخورد با این افراد است، که متاسفانه در سال‌های اخیر در هر دوی این‌ها با مشکل روبرو بوده‌ایم”.
پیشگیری نکرده‌ایم
دکتر توکلی گفت: پدیده زنان خیابانی در همه جای دنیا وجود دارد، اما نحوه پیشگیری، دلایل به وجود آمدن و برخوردِ با آن است که اهمیت زیادی دارد. بحران‌های اقتصادی می‌تواند پدیده زنان خیابانی را تشدید کند و از آن‌جایی که این بحران در سال‌های اخیر در کشور ما شدت یافت، پدیده روسپیگری نیز زیاد شد.
وی در ادامه اظهار کرد: در سطح پیشگیری از مسئله زنان خیابانی در کشور کارهای مفیدی تا به‌حال صرت نگرفته است. پیشگیری در این زمینه به وضعیت کلی زنان در جامعه پیوند دارد. برای مثال همین‌که زنان ما هرچند در تحصیل و مهارت خوب بوده‌اند، اما به بازار کار جذب نشده‌اند از عوامل ایجاد فقر اقتصادی در میان زنان است. این امر البته به محدودیت‌های موجود در خانواده و قانون نیز بازمی‌گردد. با وجود محدودیت‌های موجود، ما شاهد تبعیضی مثبت برای زنان نیز در جامعه نبوده‌ایم. ما در سطوح پایین و بالای شغلی امکانات را از لحاظ سیاست‌های اقتصادی و فرهنگی از زن‌ها سلب کرده‌ایم.
عضو انجمن جامعه‌شناسی تصریح کرد: درنتیجه در بخش پیشگیری از مسئله زنان خیابانی، به هرمیزان که توانایی از زنان سلب شود و آن‌ها پس از تحصیل یا کسب مهارت و یا رسیدن به سن اشتغال و فعالیت کنار گذاشته شوند، احتمال افزایش روسپیگری به‌وجود خواهد آمد.
این جامعه‌شناسی همچنین به ضعف در ایجاد فضاهایی همچون خانه‌های امن در کشور اشاره کرده و ادامه داد: چندماه پیش دولت از ایجاد خانه‌های امن برای زنان و دختران آسیب‌دیده خبر داد. اما با این‌وجود چنان‌که باید و شاید ما خانه‌های امنی برای زنان و دخترانمان نداشته‌ایم. این امر از این جهت به روسپیگری مربوط می‌شد که، بنابر تحقیقات دختران و زنان زیادی به‌دلیل سرپرستی بد با مشکلاتی مواجه شده و به بیرون از خانه کشیده می‌شوند که یکی از چیزهایی که انتظارشان را می‌کشد همین روسپیگری است. مشکل در سرپرستی زنان و یا بدسرپرستی آن‌ها علاوه بر روسپیگری به آسیب‌های دیگری نظیر تن‌فروشی، تکدی‌گری و دست‌فروشی نیز می‌انجامد.
نیره توکلی همچنین گفت: در برخی تحقیقات مشخص شده که روسپیگری می‌تواند در نتیجه تجربه‌ای تلخ در دوران کودکی، همچون تجاوز جنسی، رخ دهد. بنابراین لزوم ایجاد خانه‌های امن برای زن در سطح پیشگیری از روسپیگری زنان موثر است؛ اگر خانه امن نباشد، باید محیط‌های امنی خارج از خانه وجود داشته باشد تا یک دختر یا زن محیط خانه را به سمت آن‌جا ترک کند.
اما و اگرهای توانمندسازی زنان خیابانی
این جامعه‌شناس با تاکید به اظهار نظر شهیندخت مولاوردی مبنی بر اینکه جمع‌آوری این زنان به تنهایی کافی نیست، اظهار کرد: همانگونه که خانم مولاوردی نیز گفته‌اند، جمع‌آوری این زنان به تنهایی بی‌فایده است و یا حتی بازداشت، جریمه و برخوردهای سلبی نیز نمی‌تواند پاسخ‌گو باشد. اگر تلاش داریم زنان را از خیابانی‌شدن و روسپیگری دور نگه داریم، باید پس از آوردن آن‌ها به مراکز بازپروی، به آن‌ها خدمات مشاوره‌ای و روان‌شناختی ارائه دهیم. از همه مهم‌تر آنکه تا زمانی که دید مردم نسبت به این زنان تغییر نکند، آن‌ها نمی‌توانند به جامعه بازگردند و توانمند شوند. باید این آگاهی به جامعه داده شود که زنان خیابانی تنها مقصر این داستان نبوده و عوامل زیادی مسئله روسپیگری را به وجود آورده‌اند.
نیره توکلی در انتها تصریح کرد: در مورد زنان خیابانی باید این مسئله را نیز نادیده نگرفت که در آن‌سوی ماجرا مردانی وجود دارند که به‌واسطه تمرکز قدرتی که جامعه به آن‌ها داده و بخش زیاد آن در ثروت است، به سراغ زنان روسپی می‌روند و به این عرضه و تقاضای روسپیگری دامن می‌زنند، اما آیا آن‌ها نیز همچون زنان خیابانی به چشم مجرم و یا فرد مسئله‌دار از سمت جامعه نگاه می‌شوند؟ باید گفت که وضعیت این زنان بسیار بدتر است. چنانچه اگر زنی به اعتیاد دچار باشد و بخواهد به جامعه بازگردد، بسیار شرایط بهتری دارد، تا زنی که روسپی بوده و بخواهد در جامعه توانمند شده و از پس مسائل اقتصادی خودش بربیاید.
