خائنان به صنعت خودرو برگشتند!

سرویس اقتصادی فردا؛ رونامه وطن امروز نوشت: راه بازگشت 2 خودروسازی پژو و رنو که خیانت‌های بسیاری به صنعت خودروسازی ایران کردند با سفر روحانی به فرانسه هموارتر شد.   بازگشت پژو به ایران در شرایطی است که حضور ۲۳ ساله این شرکت فرانسوی در ایران با سنگ‌اندازی برای داخلی‌سازی قطعات، وابستگی به واردات ساده‌ترین قطعات و حتی مواد اولیه برای تولید پیچ و مهره، ثبت طراحی ایرانی به نام فرانسوی‌ها و زیان هنگفت صادرات همراه بوده است.  با وجود این خیانت‌ها ایران برای ورود خائنان فرش قرمز پهن کرده و گفته می‌شود حتی قراردادها طوری تنظیم شده که در صورت تحریم دوباره خیانت فرانسوی‌ها به صورت مجدد و قانونا تکرار خواهد شد! 
بررسی رفتار مدیران پژو طی 23 سال حضور این شرکت در ایران نشان می‌دهد، آنها طوری رفتار کردند که همواره بالاترین قیمت را بابت ارائه پَک قطعات محصولات پژو به ایران اعمال می‌کردند، در نتیجه سود زیادی برای خودروساز ایرانی به عنوان شریک این شرکت فرانسوی باقی نمی‌ماند و حتی در برخی موارد نیز این مونتاژکاری برای ایران‌‌خودرو زیان‌آور هم بود.  به اعتقاد کارشناسان صنعت خودرو، سود تولید خودرو در خودکفایی است به طوری که در حال حاضر مشاهده می‌کنیم شرکت ایران‌‌خودرو با محصولاتی مانند سمند، پژو 405 و پژو‌پارس سر پاست و سایپا نیز با محصولی مانند پراید می‌چرخد، نه مونتاژ خودروهای لوکس و وارداتی. در چنین شرایطی کارشناسان پژو مقابل داخلی‌سازی قطعات خودروهای تولیدی‌شان در ایران مقاومت می‌کردند و همواره سنگ‌اندازی بر سر راه کارشناسان ایرانی در طراحی و تولید قطعات را در دستور کار خود داشتند.  طراحی پژو 206 صندوقدار از جمله این موارد است که با وجود اینکه این کار توسط کارشناسان ایرانی و با هزینه ده‌ها میلیون دلاری انجام شد اما در نهایت شرکت پژو حاضر به پرداخت این هزینه طراحی نشد، علاوه بر این، مالکیت معنوی این خودرو نیز در اختیار شرکت پژو قرار داشت.  به این ترتیب ایران‌‌خودرو نتوانست نام ایرانی برای پژو 206 اس‌دی انتخاب کند و حتی آرم ایران‌‌خودرو نیز روی این خودرو نصب نشد. در مجموع عملکرد مدیران پژو طوری بود که با برآورد قیمتی یک خودرو در بازار ایران برای عرضه قطعات آن به ایران‌‌خودرو طوری برنامه‌ریزی می‌کردند که بیشترین سود را کسب کنند، در نتیجه تنها هزینه‌های حمل و نقل و مونتاژ خودرو را به طرف ایرانی پرداخت می‌کردند.
  نمونه این مساله در قیمت‌گذاری پَک قطعات خودرویی با نام M33 مشاهده می‌شد، به طوری که پژو برای قیمت‌گذاری این خودرو از مشتریان ایرانی نظرسنجی حضوری می‌کرد و قیمت نهایی آن براساس بالاترین حاشیه سود بازار ایران تعیین می‌شد که در نهایت به دلیل بالا بودن قیمت قطعات و زیاده‌خواهی پژو، مونتاژ این خودرو در ایران منتفی شد. نمونه دیگری از این مساله را درباره اجباری شدن مصرف روغن موتور فرانسوی در محصولات پژو می‌توان مشاهده کرد.  در ابتدا استفاده از روغن موتور توتال فرانسه در محصولات پژو الزامی بود اما پس از تولید این روغن توسط یک شرکت ایرانی، از این محصول به جای روغن فرانسوی استفاده شد، هرچند باز هم طی 2 سال اخیر روغن توتال جایگزین روغن ایرانی شده است. 
وابستگی به واردات مواد اولیه پیچ و مهره 
یکی دیگر از نکات جالب توجه در تولید محصولات پژو در ایران، تأمین و واردات مواد اولیه لازم برای تولید پیچ و مهره بود که به‌عنوان یک ماده اولیه بسیار ساده از طریق واردات تأمین می‌شد. پژویی‌ها در کنار سنگ‌اندازی که مقابل داخلی‌سازی قطعات اصلی خودرو داشتند، از انتقال دانش فنی ساخت ساده‌ترین قطعات و مواد اولیه نیز خودداری می‌کردند که یکی از دستاوردهای این مساله، تأمین مواد اولیه لازم برای تولید پیچ و مهره از طریق واردات از کره‌جنوبی بود اما این وابستگی پس از وضع تحریم‌های مستقیم صنعت خودرو از سال 91 کاملاً قطع شد و مواد اولیه لازم برای تولید پیچ و مهره نیز از طریق تولیدکنندگان داخلی تأمین شد. 
 بازگشت خائنان 
با وجود همه سنگ‌اندازی‌ها اما در سفر روحانی به فرانسه قرارداد با پژوسیتروئن نهایی شد و قرارداد با رنو به زمان دیگری موکول شد. در قرارداد با پژو 3 نوع خودروی ۲۰۸، ۲۰۰۸ و ۳۰۱ قرار دارد که قرار است 2 شرکت در ایران شرکتی با نام جدید را با سهم هرکدام 50 درصد تأسیس کنند و 30 درصد محصولات را صادر کنند و بقیه در بازار ایران به فروش برسد.  تولید خودرو براساس این قرارداد از اردیبهشت ۹۶ آغاز می‌شود که این شرکت جدید ۲۰۰هزار خودرو در سال تولید و روانه بازار خواهد کرد. سهم سرمایه‌گذاری هر شرکت در این قرارداد 400 میلیون یورو مشخص و نهایی شده است. جالب اینکه قرارداد ایران برای تولید خودروهایی است که مدت‌هاست در اروپا خودروی روز محسوب نمی‌شود و مشخص نیست این بار فرانسوی‌ها قرار است چه عملکردی داشته باشند. بیشترین ابهام در قراردادها این است که آیا در صورت فشار مجدد آمریکا خیانت فرانسوی‌ها تکرار خواهد شد یا نه.  منابع آگاه می‌گویند قراردادها طوری تنظیم شده که در صورت تحریم مجدد ایران فرانسوی‌ها به راحتی پول‌ها و دارایی‌های ایران را مصادره و بلوکه می‌کنند. به عبارت بهتر کاری که فرانسوی‌ها کردند و به ایران خسارت فراوانی زدند این‌بار می‌خواهند قانونی این کار را بکنند! جالب اینکه حتی رویترز از به سرانجام‌ رسیدن این قراردادها اظهار تردید کرده است. رویترز گزارش داد: اکثر این قراردادها یا هنوز نهایی نشده، یا منوط به شرایط خاصی شده‌اند. بانک‌های معتبر فرانسوی هنوز برای ورود به ایران احتیاط می‌کنند. 
پژو دولت ایران را سر کار گذاشت 
در همین باره عضو هیات علمی دانشگاه علامه گفت: 3 خودروی ۲۰۸، ۲۰۰۸ و ۳۰۱ خودروهای روز اروپا نیستند و متعلق به حدود ۱۰ سال پیش هستند. همچنین قیمت این 3 خودرو در بازار ایران نباید در نهایت بیش از ۳۰ میلیون تومان باشد. 
علی خاکساری، کارشناس صنعت خودرو درباره قراردادهای جدید همکاری خودروسازهای ایرانی با شرکای فرانسوی به نسیم آنلاین گفت: البته جزئیات زیادی از قرارداد با پژو منتشر نشده اما از قرار معلوم مبلغ قرارداد با پژو حدود 400 میلیون دلار است، یعنی این مبلغ، تنها نیمی از آن رقمی است که بانک مرکزی در ارتباط با وام‌های 25 میلیونی به‌عنوان تسهیلات به خودروسازها اختصاص داده است. وی اضافه کرد: در اینجا می‌توان به اهمیت قرارداد با پژو پی برد. توجه کنید که بانک مرکزی برای یک اقدام، خیلی راحت یک میلیارد دلار برای خروج از رکود، در اختیار خودروسازان قرار می‌دهد اما کل قرارداد پژو با ایران‌خودرو که در آن جلسه، هم رئیس‌جمهور ایران حضور داشته و هم رئیس‌جمهور فرانسه، نیمی از آن مبلغ اختصاص داده شده بانک مرکزی هم نیست! 
وی اضافه کرد: با این توصیفات می‌توان به راحتی به این نتیجه رسید که پولی که پژو در قرارداد جدید همکاری، در ایران سرمایه‌گذاری کرده رقم قابل توجهی نیست! عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه با بیان اینکه نوع خودروهایی که قرار است به صورت مشترک میان ایران و فرانسه تولید شود نیز مقداری تامل‌برانگیز است، گفت: توقع داشتیم در این قرارداد، به جای خودروهای قدیمی، خودروهای به روز اروپا تولید شود.  وی تصریح کرد: خودروهای 208، 2008 و 301 متعلق به چند سال پیش کشورهای اروپایی است و زمانی که بخواهد وارد خیابان‌های تهران شود از امروز نیز قدیمی‌تر شده است.  خاکساری با بیان اینکه البته خودروهای یادشده خیلی بهتر از خودروهایی مانند سمند، 405 و 206 است که امروز شهروندان ما از آن استفاده می‌کنند، گفت: اما واقعیت این است که 3 خودروی یادشده که ایران‌خودرو و پژو برای تولید آن قرارداد امضا کرده‌اند، خودروهای روز اروپا نیست و متعلق به حدود 10 سال پیش است. گفتنی است به‌عنوان مثال خودروی 301، 10 ساله است که در بازار جهانی قدیمی حساب می‌شود. وی ادامه داد: انتظار بر این بود که مذاکره‌کنندگان تجاری و صنعتی ایرانی وقتی با فرانسوی‌ها مذاکره می‌کنند درباره خودروهای به‌روزتر و در کلاس بالاتر صحبت کنند.
 خیلی بهتر بود اگر به پژو اجازه داده می‌شد که مستقلاً وارد بازار ایران شود، یعنی اینکه به پژو می‌گفتند «خودت بیا خط تولید خودروهایت را در ایران راه بینداز» و این مساله به مراتب به نفع اقتصاد کشور ما بود، یعنی اشتغال نسبی ایجاد می‌شد و ارزش افزوده نیز بسیار بیشتر از قرارداد امروز نصیب ایران می‌شد. هم پژو مالیاتش را می‌داد و هم خودش قطعاً آن خودروها را به دنیا صادر می‌کرد و در این باره کار ما هم راحت‌تر بود.  این کارشناس صنعت خودرو در ادامه از دیگر ابهامات این قرارداد را زمان تولید و تحویل این خودروها به مردم دانست و تصریح کرد: سوال این است که این خودروها چه زمانی به دست مصرف‌کننده عادی می‌رسد؟! اعتقاد من بر این است که طرف فرانسوی تمایل دارد، خودروهای مذکور در اسرع وقت در ایران ساخته شود و به دست مصرف‌کننده ایرانی برسد اما من به طرف ایرانی خیلی امیدوار نیستم، دلیلش هم این است که طرف ایرانی اکنون تمام نیروی خود را بر خودروهایی که اصطلاحا به آن گاو شیرده می‌گوید متمرکز کرده و به این زودی‌ها قصد ندارد از تولید خودروهایی مانند پژو 405، سمند و… دست بکشد! 
واقعا سوال اساسی این است که آیا مدیران خودروسازی ایران‌خودرو، حاضرند خط تولید خودروهایی را که هم اکنون در حال تولید آن هستند متوقف و به جای آنها، تولید 3 خودروی دیگر را جایگزین کنند. به نظر من چنین اتفاقی نخواهد افتاد، چرا که تولید خودروهای سمند، 405 و 206 آنقدر برای آنها سود دارد که خودروسازان به‌راحتی حاضر نیستند از تولید آنها دست بکشند. لذا تصور من این است که ایران‌خودرو هنوز برنامه دارد که تا چندین سال دیگر تولید 405 و… را ادامه بدهد، دلیلش هم این است که آن را به‌عنوان گاو شیرده می‌داند. 
حتی قطعه‌سازان بزرگی که با ایران‌خودرو و سایپا همکاری دارند نیز تمایل دارند همان خودروهای قدیمی مانند 405 و سمند و… تولید شود، چرا که خط تولیدشان فعلاً براساس قطعات خودروهای قدیمی است.  عضو هیات علمی دانشگاه علامه در پاسخ به این سوال که پرسیده شد قیمت این خودروها که قرار است در ایران تولید شود در اروپا چه میزان است و چه مبلغی باید در بازار ایران به فروش برسد، گفت: به نظر می‌رسد به‌عنوان مثال خودروی 208 که 10 هزار یورو در اروپا به فروش می‌رسد، در بازار ایران خیلی از بازار جهانی ارزان‌تر فروخته شود، به دلیل اینکه هزینه کارگر و تولید در ایران از اروپا پایین‌تر است لذا من فکر می‌کنم قیمت این 3 خودرو در بازار ایران نباید در نهایت بیش از 30 میلیون تومان باشد که البته همین رقم یادشده می‌تواند سود خیلی خوبی هم برای ایران‌خودرو داشته باشد.