سایه وحشت بر ترکیه

عصرخبر به نقل از وطن امروز: انتخابات پارلمانی تکراری روز یکشنبه در ترکیه، به تکرار نتایج انتخابات خردادماه گذشته منجر نشد و با دست ‌یافتن حزب حاکم عدالت و توسعه به اکثریت مطلق کرسی‌های مجلس، حال این کشور بیش از پیش به سمت دیکتاتوری ریاستی رجب طیب اردوغان  پیش می‌رود. با آنکه مشارکت 2/46 میلیون نفری در انتخابات اول نوامبر دست کم به میزان 2 درصد نسبت به مشارکت 5/47میلیونی انتخابات سراسری 5 ماه پیش کاهش یافت اما در کمال تعجب احزاب مخالف دولت، حزب عدالت و توسعه در این دوره 5/4 میلیون رأی بیشتر از دور قبل کسب کرد تا با کسب نزدیک به نیمی از مجموع آرا صاحب ۳۱۶ کرسی از ۵۵۰ کرسی پارلمانی شود و قادر به تشکیل دولت تک‌حزبی خود بدون نیاز به ائتلاف با 3 حزب بزرگ دیگر باشد. آمارها نشان از آن دارند که طبق آنچه مخالفان نگرانش بودند، افزایش آرای حزب اردوغان تحت تاثیر بحرانی شدن کشور و درگرفتن شبه‌جنگ داخلی در 5 ماه گذشته با دست‌های پشت‌پرده رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر بوده است، چرا که با دوقطبی شدن جامعه، ترک‌های ملی‌گرای متعصب و همچنین ساکنان غیر کرد مناطق بحرانی کردنشین عمدتا در شرق و جنوب کشور همراه با کردتبارهای این مناطق که دارای منافع در ارتباط با دولت مرکزی هستند، رای خود را از احزاب رقیب دریغ کرده و به آک‌پارتی داده‌اند. بدون تردید رجب طیب ‌اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه و احمد داوود اوغلو، نخست‌وزیر با همه اتهاماتی که مبنی بر راه‌انداختن جنگ خودساخته داخلی با کردها و حمایت از جنایت‌های داعش در این کشور به آنها وارد می‌شود خود را پیروز اصلی تحولات خطرناک 5 ماه گذشته  می‌دانند. البته اگرچه حزب آنها با گذراندن گردنه روز اول نوامبر ظاهرا دوباره بر مرکب مراد سوار شده و تا سال 2019 نهاد ریاست جمهوری و تا 2020 دولت را در کنترل خود خواهد داشت اما نباید این را نادیده گرفت که ترکیه امروز دیگر ترکیه پویای سال‌های اخیر و حتی همان کشور نسبتا آرام 5 ماه پیش نیست. اردوغان یک روز پس از انتخابات پارلمانی و پیروزی حزبی که علنا در جایگاه ریاست‌جمهوری نیز از آن حمایت می‌کند بر لزوم اتحاد در کشور تاکید کرد و در جمع گروهی از هوادارانش در استانبول گفت: «اراده مردم نشان داد انتخابی به جز ثبات وجود ندارد و من هم امیدوارم این بهترین انتخاب برای کشور باشد. از مردم می‌خواهم با هم یکی باشند. همگی همچون برادر و خواهر و بگذارند ترکیه با هم یکپارچه شود.» اما مخالفان اردوغان بویژه کردها تلقی او از برادری را درک نمی‌کنند و او را به چشم دیکتاتور جدید کشورشان می‌نگرند چنانکه حرف‌های یارغار رئیس‌جمهور، احمد داوود اوغلو پس از پیروزی اخیر نیز ثابت کرد حزب عدالت و توسعه چه اشتیاقی برای تبدیل نظام قدرت حزبی موجود به نظام قدرت متمرکز ریاستی دارد. ممکن است بخش مهمی از جامعه ترکیه تجربه خوبی از دولت‌های ائتلافی یا بی‌ثبات گذشته نداشته باشند و از تاثیر یک دولت تک‌حزبی  بر رشد اقتصاد  بگویند اما این درباره شرایط ناامن فعلی ترکیه صدق نمی‌کند. مساله اینجاست که در جامعه بشدت قطبی شده امروز آناتولی، همین دولت ائتلافی می‌توانست مانع پیشرفت روند تجزیه ترکیه شود. شهرهای کردنشین ترکیه از جمله دیاربکر از شامگاه یکشنبه با اعلام نتایج اولیه انتخابات، بار دیگر صحنه درگیری میان پلیس و جوانان کرد بود. این درگیری‌ها در اعتراض به نتایج اعلام شده مبنی بر کسب اکثریت توسط حزب حاکم یعنی حزب عدالت و توسعه و کاهش کرسی‌های حزب دموکراتیک خلق‌ها در این شهر در گرفته است.  
حزب دموکراتیک خلق‌ها که عمدتا حمایت کردها را پشت سر خود دارد 5 ماه پیش توانست نزدیک به 13 درصد آرا و حدود 80 کرسی پارلمانی را کسب کند تا برای نخستین‌بار یک حزب اقلیت قومیتی در مجلس ترکیه صاحب کرسی شود. اما در فاصله 4 ماه گذشته این حزب نه تنها متحمل خسارات و تلفات  در تقابل با آنکارا و تروریست‌های داعش شد بلکه حالا یک میلیون رأی از دست داده است. بخش کوچکی از این آرای ریزش کرده  متعلق به چپ‌هایی بود که به سمت  حزب جمهوری‌خواه خلق(چپ میانه) تغییر جهت دادند اما زمانی که به شهرهای کردنشین می‌نگریم بخش اعظمی از این یک میلیون رأی به جیب حزب عدالت و توسعه سرازیر شده است. به عبارت دیگر کردهای مسالمت‌جو و نگران از جنگ با حکومت مرکزی دومین منبع افزایش آرای حزب حاکم هستند. با این وجود حزب دموکراتیک خلق‌ها کماکان با کسب بیش از 10 درصد مجموع آرا در پارلمان حضور داشته و 59 کرسی را در اختیار دارد. صلاح‌الدین دمیرتاش، رهبر این حزب نیز پس از اعلام نتایج، پیروزی حزب حاکم را زیر سوال برد و گفت: «مردم ترکیه نتایج این انتخابات را جشن نخواهند گرفت حتی اگر یک حزب سیاسی ۵۰ درصد آرا را به‌دست آورده باشد. این نتیجه یک معنای دیگر می‌دهد و آن اینکه شمار زیادی از مردم در ترس و وحشت زندگی می‌کنند. همه این امر را که حزب حاکم تا کجا می‌تواند پیش برود مضطربانه دنبال می‌کنند». در حقیقت می‌توان از سخنان دمیرتاش چنین نتیجه گرفت که حزب اردوغان پس از شکست نسبی در انتخابات خرداد‌ماه گذشته، به جای احزاب رقیب با رعب و وحشت ائتلاف کرده و حالا به اتفاق هم بر جامعه مسلط شده‌اند. این روند کاملا در سخنرانی پیروزی احمد داوود اوغلو، نخست‌وزیر ترکیه و رهبر عدالت و توسعه در پایان روز یکشنبه در جمع هوادارانش در شهر آنکارا مشهود بود: «سیستم کنونی پاسخگوی نیازهای ترکیه نیست. واضح است که این پیراهن برای این کشور خیلی تنگ شده است. اجازه دهید از قانون اساسی که طرفدار کودتاست، فاصله بگیریم و با همدیگر برای یک قانون اساسی مدنی و لیبرال کار کنیم.» اما فاصله گرفتن از قانون اساسی طرفدار تقسیم قوای حزبی که به زعم نخست‌وزیر بوی کودتا می‌دهد خود نیازمند کودتایی است که به دنبال آن اردوغان با تصویب  قانون افزایش فوق‌العاده اختیاراتش تبدیل به یک رئیس‌جمهور دیکتاتور خواهد شد.
تغییرات آرای احزاب
در حقیقت  بخشی مهم از دلیل گشایش بن‌بست اکثریتی حزب حاکم، چرخش بخشی از مردم مناطق کردنشین ترکیه به سمت آن بوده است که بر خلاف جریان تقابل اکثریت کردها با حکومت مرکزی آنکارا به وقوع پیوسته است. همچنین ریزش  رأی‌دهندگان حزب  حرکت ملی‌گرا (پان ترک‌ها) و عدم ائتلاف بین 2 حزب سعادت و اتحاد بزرگ نیز در رشد 4 میلیون و 430 هزارتایی آرای آک‌پارتی موثر بود. در حالی که آرای حزب جمهوری‌خواه خلق، بزرگ‌ترین حزب مخالف، تقریبا تغییری نکرده، هر آنچه حرکت ملی‌گرا از دست داده به حساب عدالت و توسعه واریز شده است. حزب حرکت ملی‌گرا در فاصله بین 17 خرداد تا 10 آبان تقریبا یک میلیون و 900 هزار رأی از دست داد. حزب سعادت و بویوک بیرلیک (اتحاد بزرگ) در انتخابات خردادماه با یکدیگر ائتلاف کرده و توانستند 950 هزار رأی کسب کنند. در انتخابات 10 آبان این دو حزب به صورت جداگانه وارد انتخابات شده و در مجموع 587 هزار رأی جمع کردند. به غیر از حزب عدالت و توسعه آرای تمام احزاب دست راستی دیگر کاهش یافته و بنابراین می‌توان نتیجه گرفت تمام این 363 هزار رأی نیز توسط حزب عدالت و توسعه جمع شده است.
گروه‌های تروریستی در سوریه پیروزی اردوغان را تبریک گفتند
چند گروه بارز تروریستی در سوریه، با صدور بیانیه‌ای، پیروزی حزب عدالت و توسعه در انتخابات پارلمانی ترکیه را به رجب طیب‌اردوغان، رئیس‌جمهوری این کشور تبریک گفتند. در بیانیه مشترک گروه‌های معارض دولت سوریه که بارزترین آنها «احرارالشام» و «جیش‌الاسلام» است، آمده: دولت و مردم ترکیه نقش بزرگی در پذیرش مردم سوریه و حمایت از «انقلاب»(!) آنها داشته‌اند. در ادامه این بیانیه آمده است: ترکیه با وجود فشارهای داخلی و خارجی به حمایت خود از معارضان ادامه داده است و ما آینده روشنی را پس از سقوط «بشار اسد» بین سوریه و ترکیه مشاهده می‌کنیم. گروهک تروریستی موسوم به «ارتش آزاد سوریه» نیز بیانیه جداگانه‌ای صادر کرده و نتیجه انتخابات ترکیه را به دولت آنکارا تبریک گفته است.