دو سال با ولادیمیر پوتین

حمیدرضا عزیزی در سایت «ایراس» نوشت:

سه شنبه ای که گذشت، دومین سالگرد فعالیت ولادیمیر پوتین به عنوان رئیس جمهور روسیه بود. سالگردی که در میانه بحران اوکراین، افزایش فشار بر روسیه از سوی غرب و البته افزایش محبوبیت پوتین در داخل برگزار شد. خبرگزاری “ریانووستی” به همین مناسبت گزارشی مختصر را از عملکرد دو ساله پوتین منتشر کرده که مطالعه محورهای اصلی آن خالی از لطف نیست.

► المپیک، کریمه و سیلاب ها

در نخستین روز فعالیت خود در دوره جدید ریاست جمهوری، پوتین مجموعه ای از فرامین ریاست جمهوری را به امضا رساند که از آن ها با عنوان “فرامین ماه مِی” یاد می شود و در آن، اهداف بلندمدت اقتصادی روسیه تعیین و تبیین شده بود.

فرامین مِی به طور کلی خلاصه ای از مانیفست پوتین بودند که در دوره تبلیغات انتخاباتی منتشر شده بود؛ از جمله تأکید بر اصلاحات بلندمدت در صنایع دفاعی، ارتش، آموزش، مسکن، سلامت، علوم و مدیریت جمعیت. این فرامین به عنوان اولویت های اصلی دولت پوتین و کابینه جدید طبقه بندی شد و میزان انطباق آن ها با وعده های پوتین، به عنوان معیاری برای سنجش میزان موفقیت آن ها مدنظر قرار گرفت.

دومین سال ریاست جمهوری پوتین در دوره سوم، با مجموعه ای از تغییرات و استعفاهای مهم در کابینه همراه بود. از جمله مهمترین انتصاب ها می توان به انتصاب رئیس بانک مرکزی روسیه، رئیس دیوان محاسبات، یکی از معاونین نخست وزیر، رئیس امور توسعه منطقه ای و نیز وزیر امور خاور دور اشاره کرد. این تغییرات شماری از دیگر اعضای کابینه، از جمله مشاوران و نمایندگان ویژه را نیز در بر گرفت.

در سال ۲۰۱۲، توانایی پوتین برای اتخاذ تصمیمات اضطراری نیز به بوته آزمایش گذاشته شد؛ زیرا در این سال وقوع سیل در منطقه کراسنودار به کشته شدن ۱۷۰ تن منجر شد و پس از آن نیز یک سیلاب دیگر در منطقه خاور دور روسیه، زندگی ۱۸۰ هزار نفر را با اخلال مواجه کرد.

اما در این میان، بازی های المپیک ۲۰۱۴ سوچی، بی تردید یک واقعه به یاد ماندنی در تاریخ ورزش روسیه بود. با وجود نگرانی از احتمال انجام حملات تروریستی – که وقوع دو انفجار در ولگاگراد در اواخر سال ۲۰۱۳ به آن دامن زده بود – بازی های المپیک بدون مشکل خاصی برگزار شد و کمیته بین المللی المپیک نیز  از آن با عنوان بهترین المپیک یاد کرد. روسیه توانست بیشترین مدال های طلا و نیز بیشترین مجموع مدال ها را به خود اختصاص دهد. پیروزی که البته به سرعت در سایه بحران اوکراین قرار گرفت.

جرقه تشدید بحران، زمانی زده شد که در ماه مارس سال جاری، مجموعه ای از وقایع سبب گردید که اکثریت جمعیت روس تبار شبه جزیره کریمه با شرکت در یک همه پرسی به جدایی از اوکراین و الحاق به روسیه رأی دادند. این اقدام سبب خشم شدید غرب شد که از دولت جدید در اوکراین حمایت می کرد.

► افزایش محبوبیت

الحاق کریمه به روسیه – یا به قول خود روس ها، “اتحاد مجدد” آن با روسیه – سبب شد محبوبیت پوتین در داخل به حد بی سابقه ای افزایش پیدا کند. بر اساس آمارهای منتشره، محبوبیت پوتین در ماه مارس، به رقم ۷۰ درصد رسید که این میزان با توجه به تقابل روسیه با غرب و آغاز تحریم های آمریکا، قابل توجه به شمار می رود. این روند سبب شد شماری از تحلیلگران روس، از موفقیت های پوتین در عرصه سیاست خارجی دم زده و آن ها به عنوان مبنای محبوبیت وی در نظر بگیرند.

► چالش های پیش رو

به عقیده “میخائیل رمزوف” مدیر موسسه راهبرد ملی در مسکو، دومین سالگرد ریاست جمهوری پوتین، با دوره ای دشوار – هم از نظر داخلی و هم از لحاظ خارجی – همزمان شده است. رمزوف می گوید روسیه برای رها کردن خود از چنگال تحریم ها، باید تغییر و تحولات زیادی را انجام دهد. به عقیده وی، تحریم ها می تواند سبب بازنگری روسیه در راهبرد اقتصادی خود و تلاش برای کاهش اتکا بر واردات شود.

از سوی دیگر، به عقیده ولادیمیر اسلاتینوف، مسئله اصلی این است که آیا روسیه خواهد توانست به رشد پایدار دست پیدا کرده و تحولی اساسی را در عرصه اقتصاد خود انجام دهد یا خیر. از دیدگاه وی، روسیه نخواهد توانست اهداف داخلی و خارجی خود را به نحو موثری پیگیری کند، مگر اینکه اقتصادش با روند سریع تری رشد کرده و زیرساخت هایش دستخوش تحول اساسی شود. به عبارت دیگر، روسیه باید به “رشد پایدار” دست پیدا کند.