روحانی می‌تواند سرپرست وزارت علوم باشد؟
مجلس شورای اسلامی به سومین گزینه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری هم رای
اعتماد نداد تا کرسی این وزارتخانه در کابینه همچنان خالی بماند.در حال
حاظر موضوع این است که آیا سرپرست کنونی – محمد علی نجفی – ابقا می شود یا
رییس جمهوری فرد دیگری را برای سرپرستی در نظر می گیرد یا فورا وزیر دیگری
را معرفی می کند؟
به گزارش تابناک، به نظر می رسد قانون در این
زمینه ساکت است. چرا که مشخص نیست با توجه به انقضای مهلت سه ماهه در 29
آبان، رییس جمهوری تا چه زمانی می تواند وزارت علوم را با سرپرست اداره کند
هر چند که سابقه سرپرستی طولانی یک وزارتخانه در دولت شهید رجایی در تاریخ
معاصر ثبت شده تا جایی که مادام که اولین رییس جمهوری ایران بر سر کار بود
دولت رجایی وزیر خارجه نداشت و با سرپرست اداره می شد ولی در آنجا مشکل نه
میان دولت و مجلس که بین
اصل یکصد و سی و پنجم: وزراء تا زمانی که عزل نشده اند و یا بر اثر
استیضاح یا درخواست رای اعتماد، مجلس به آنها رای عدم اعتماد
نداده است در سمت خود باقی می مانند. استعفای هیأت وزیران یا هر
یک از آنان به رئیس جمهور تسلیم می شود و هیأت وزیران تا تعیین
دولت جدید به وظایف خود ادامه خواهند داد. رئیس جمهور می تواند برای
وزارتخانه هایی که وزیر ندارند حداکثر برای مدت سه ماه سرپرست
تعیین نماید.
نخست وزیر و رییس جمهور بود و اساسا چون نخست وزیر با توافق مجلس
قدرت را در دست می گرفت مشکل چندانی با پارلمان نداشت و اختلاف میان نخست
وزیر و رییس جمهوری در می گرفت و به همین خاطر در بازنگری عنوان نخست وزیر
حذف و ریاست دولت به رییس جمهوری سپرده شد.
البته در این زمینه
نظرات متفاوت است و اغلب نمایندگان مجلس بر این اعتقاد هستند که یا دولت
باید فرد جدید را پیشنهاد دهد و یا از رهبری مجوز سرپرستی بگیرد، اما در
این میان برخی از حقوقدانان هستند که عقیده دیگری دارند و معتقد هستند،
زمانی که وزارت خانه ای بی سرپرست باشد به صورت خود کار رئیس جمهور سرپرست و
مسئول نهاد زیر دست خود می شود.
نعمت احمدی یکی از حقوقدان است که
در در گفت‌و‌گو با با یکی از خبرگزاری ها این گونه عنوان می کند:: برابر
اصل 134 قانون اساسی مسئولیت و ریاست هیأت وزیران بر عهده رئیس‌جمهور است.
طبق اصل 135 قانون اساسی نیز رئیس‌جمهور می‌تواند برای مدت سه ماه برای
وزارتخانه‌های بدون وزیر، سرپرست تعیین کند.
وی ادامه داد: بعد از
مدت سه ماه امکان تعیین سرپرست وجود ندارد، ولی چون مسئولیت هیأت وزیران به
عهده رئیس‌جمهور است با استنباط از اصول 134 و 135 قانون اساسی رئیس‌جمهور
تا هر زمانی که بخواهد اداره امور این وزارتخانه را به عهده می‌گیرد.
این
حقوقدان گفت: این مسئله در تمام کشورها وجود دارد و در قانون اساسی مجلس
سابق ایران نیز وجود داشت. به‌طور مثال در ادوار مختلفی نخست‌وزیر اداره
بعضی از وزارتخانه‌ها را به عهده می‌گرفت و الان نیز چون مسئولیت هیات
وزیران به عهده رئیس‌جمهور است و از روزی که مسئولیت دکتر نجفی به عنوان
سرپرست پایان می‌یابد، عملاً و سیستماتیک مسئولیت اداره وزارت علوم به عهده
رئیس‌جمهور قرار می‌گیرد.
احدی حق دخل و تصرف در امور آنجا را ندارد
اما
الیاس نادران نماینده مردم تهران روز دوشنبه در حاشیه جلسه علنی مجلس
شورای اسلامی در جمع خبرنگاران در پاسخ به این سوال که در صورت مخالفت مجلس
با گزینه پیشنهادی دولت برای وزارت علوم، این وزارتخانه چه سرنوشتی پیدا
می‌کند، اظهار کرده بود: مطابق نظریه تفسیری شورای نگهبان وقتی مهلت سه
ماهه سرپرستی یک وزارتخانه به اتمام می‌رسد احدی حق دخل و تصرف در امور
آنجا را ندارد و هیچ فردی به عنوان سرپرست نمی‌تواند آنجا را اداره کند؛
به همین دلیل با توجه به اینکه مهلت سرپرستی وزارت علوم در حال اتمام است
علی‌القاعده برای اداره مدیریت آنجا هر کس می‌خواهد سرپرستی وزارت علوم را
بر عهده بگیرد باید از حکم حکومتی استفاده کند.
وی ادامه داد: اذن
ولی فقیه برای دخل و تصرف در امور وزارت علوم پس از پایان مهلت سرپرستی
باید وجود داشته باشد و در کنار آن دولت باید برای معرفی گزینه پیشنهادی
بعدی تلاش کند که امیدواریم این مساله با تفاهم حل شود.
تعیین سرپرست برای بیش از یک سه ماه امکان‌پذیر نیست
همچنین
عباسعلی کدخدایی در مورد مشابهی در دولت گذشته در کسوت سخنگویی شورای
نگهبان درباره موضوع مهلت قانونی معرفی و تعیین وزیر اقتصاد و اظهارنظرهای
مختلفی که در این زمینه مطرح شد، گفته بود که در مورد اصل 135 قانون اساسی
که ناظر به همین مساله است پیش از این در زمان مجلس هفتم رییس مجلس سوالاتی
را داشت و شورا پس از بررسی پاسخ داد که ” متعاقب اصل135، تعیین سرپرست
برای بیش از یک سه ماه امکان‌پذیر نیست لیکن در مدت سه ماه مذکور
رییس‌جمهور می‌تواند به دفعات سرپرست تعیین کند.”
در همان زمان
خبرنگاری از کدخدایی خواسته بود که به عنوان مشاور رییس مجلس شورای اسلامی
در این رابطه اظهار نظر کند که وی پاسخ داد: بنده اکنون در مقام سخنگوی
شورای نگهبان هستم. اگر درخواست تفسیر شود شورا سعی می‌کند آن را در دستور
کار قرار دهد. ما وظیفه تفسیری داریم که همچنان‌که گفته شد در زمان مجلس
هفتم پس از بحث و بررسی شورا نظر خود را داد و بیشتر از این نیز به نتیجه
نرسید.
ادامه سرپرستی وزارت علوم نیازمند حکم حکومتی است
بهروز
نعمتی عضو هیات رئیسه نیز نظر مشابه با افراد فوق را دارد و با اشاره به
مخالفت نمایندگان مجلس برای تصدی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری توسط
فخرالدین احمدی دانش آشتیانی گفت: براساس قانون و با توجه به عدم موافقت
نمایندگان مجلس با سه وزیر پیشنهادی، تمدید مهلت سرپرستی نیازمند حکم
حکومتی از سوی رهبر معظم انقلاب است.
نماینده مردم اسدآباد در مجلس
شورای اسلامی ادامه داد: با توجه به اینکه تا 29 آبان دوران سرپرستی وزارت
علوم برقرار است نجفی باید سرپرستی این وزارتخانه را بر عهده گیرد تا حکم
حکومتی صادر شود.
ادامه سرپرستی نیاز به حکم حکومتی دارد
سید
شریف حسینی نماینده مردم اهواز و عضو هیات رئیسه نیز در مورد ادامه وضعیت
سرپرستی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با عدم موفقیت وزیر پیشنهادی علوم در
کسب رأی اعتماد نمایندگان مجلس در جلسه علنی امروز گفت: طبق تفسیر شورای
نگهبان مهلت سرپرستی این وزارتخانه تا روز پنجشنبه 29 آبان خواهد بود.
وی
ادامه داد: آقای دانش‌آشتیانی امروز نتوانست از مجلس رأی اعتماد بگیرد به
همین دلیل سرپرستی وزارتخانه پس از 29 آبان برعهده شخص رئیس‌جمهور قرار
خواهد گرفت.
حسینی خاطرنشان کرد: با توجه به سابقه قبلی در دولت
سابق در مورد تمدید مهلت سرپرستی وزارت اقتصاد برای ادامه سرپرستی وزارت
علوم نیاز به حکم حکومتی از سوی مقام معظم رهبری خواهد بود.
سخنگوی هیأت رئیسه مجلس ادامه داد: شخص رئیس جمهور هم می تواند سرپرستی وزارتخانه را بر عهده بگیرد.
حال
باید دید رییس جمهور روحانی برای گشودن این گره چه تدبیری اتخاذ می کند؟
این روند را ادامه می دهد یا در فرجام به گزینه هایی چون دکتر «سورنا
ستاری» و دکتر «علی اکبر صالحی» تن خواهد داد؟
