عراقچی: شاهد جدیت اروپا درحفظ برجام هستیم

سید عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه گفت: تاکنون جدیت اروپا در حفظ برجام را شاهد بوده ایم، اما تواناییشان را مطمئن نیستیم.
به گزارش یکشنبه شب ایرنا، معاون سیاسی وزارت امور خارجه در گفت وگویی تلویزیونی تاکید کرد که جدیت اروپا در پیشبرد مذاکره با ایران را شاهد بوده ولی هنوز به توانایی آنها در زمینه تحقق خواسته های ایران اطمینان ندارد.
رئیس تیم کارشناسی مذاکره ایران و اروپا روند مذاکرات و نحوه تحقق شروط مقام معظم رهبری را تشریح کرد و گفت: درحال حاضر دو کار باید صورت گیرد. نخست این که اروپایی ها نحوه تامین خواسته های ایران را برای ما روشن کنند.
وی افزود: همان طور که در اظهارات سران سه کشور اروپایی ها هم دیدید، ذکر شده که در حوزه اقتصادی بسته پیشنهادی برای ایران آماده خواهند کرد. این بسته اقتصادی در حقیقت راه حل هایی عملی است. یکسری تحریم ها باید برداشته شود و آثاری اقتصادی داشته باشد.
عراقچی گفت: اروپایی ها باید یکسری راه حل های عملیاتی را تعیین کنند. ما الان در این مرحله هستیم. به عنوان مثال راه حل ها در زمینه فروش نفت و گاز و مسائل بانکی که دو حوزه کلیدی در برجام است و گشایش های زیادی تاکنون داشته ایم را مشخص کنند و یا در حوزه تجارت و حمایت از شرکت هایشان باید بسته پیشنهادی بدهند و به طور عملیاتی و عینی و ملموس بگویند این حوزه ها را چطور تامین می کنند.
رئیس تیم کارشناسی مذاکرات ایران و اروپا افزود: مرحله دوم این است که بگویند چگونه می خواهند، تضمین کنند. اینجاست که شروط مقام معظم رهبری کاملا مصداق پیدا می کند. باید تضمین هایی بدهند که چگونه می خواهند این عملیاتی شود و ما شاهد بدعهدی و تعلل نباشیم.
وی تاکید کرد: این دو مسیر ماست که باید در چند هفته به آن برسیم.

** مذاکره موشکی خط قرمز ماست
معاون سیاسی وزیر امور خارجه مذاکره در زمینه موشکی را ‘خط قرمز تیم مذاکره کننده ایران’ خواند و گفت: چنین مذاکره ای انجام نخواهد شد.
وی در زمینه منطقه ای نیز افزود : فقط در یک مورد آن هم در مورد یمن تصمیم گرفته شد که با چهار کشور اروپایی گفت وگوهایی انجام شود که این هم به دلایل انسانی و مشکلات و رنج هایی بود که مردم یمن تحمل می کنند.
معاون وزیر امور خارجه تیم مذاکره منطقه ای با اروپا را متفاوت از تیم مذاکره برجام ذکر کرد و گفت که هدایت ان مذاکرات از طرف ایران با حسین جابری انصاری است.
** سردرگمی اروپا
عراقچی در ابتدای این گفت وگو تاکید کرد: موضع ما همیشه این بوده که تا زمانی در برجام خواهیم ماند که منافع ما از توافق تامین شود و گشایش هایی که در تحریم ها پس از برجام ایجاد شده؛ ادامه یابد.
وی به 16 ماه تلاش ترامپ برای خروج از برجام اشاره کرد و گفت: او تلاش کرد ابتدا فضا را آماده کند که هزینه این کار به گردن جمهوری اسلامی بیفتد. ما در این تله نیفتادیم. گفتیم اگر ترامپ می خواهد از برجام خارج شود خودش باید هزینه اش را بپردازد. سپس توپ را در زمین اروپایی ها و کنگره انداخت که نشد.
معاون وزیر امور خارجه افزود: موضع ما این بود که تصور نمی کنیم با خروج آمریکا منافع ما تامین شود. به اروپا هم همواره بی اعتماد بودیم لذا خیلی روشن بود که بگوییم اگر آمریکا از برجام خارج شود ما فکر نمی کنیم که منافعمان در برجام تامین شود. طبیعی است که ما هم به دنبال آن خارج خواهیم شد.
عراقچی اضافه کرد: وقتی خروج آمریکا از برجام قطعی شد و مشخص شد ترامپ قصد دارد از برجام خارج شود اروپایی ها از ما خواستند به آنها فرصتی بدهیم که تلا ششان را بکنند بلکه بتوانند خواسته های ایران را تامین کنند.
وی ادامه داد: این پیام در سطوح عالی منتقل شد و رئیس جمهوری محترم تصمیم گرفتند این فرصت را در حد چند هفته در اختیار اروپا قرار بدهند و به همین خاطر است که ما الان مشغول مذاکره هستیم.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه افزود: بعد از آنکه ترامپ اعلام کرد از برجام خارج می شود یک آشفتگی را در مواضع اروپایی ها شاهد بودیم. علت آن این بود که اروپایی ها سه چهار ماه با آمریکا مذاکره کرده بودند و تصورشان این بود که در این مذاکرات به نقطه ای می رسند که آمریکا در برجام باقی بماند. حتی در آخرین لحظه هم تصور می کردند آمریکا اگر هم اسقاطی ها را تمدید نکند ولی به طور مستقیم از برجام خارج نمی شود و مهلتی به دیپلماسی خواهد داد ولی این طور صریح و مستقیم خارج شدن از برجام برای آنها غیر منتظره بود و لذا تعبیراتی که ما از اروپایی ها شنیدیم، بسیار ضد و نقیض بود.
وی در پاسخ به این پرسش که عده ای می گویند حتی اگر دولت های اروپایی حاضر به حفظ برجام باشند بازهم نمی توانند شرکت های خصوصی را مجاب به معامله با ایران کنند، گفت: به هر حال روشن شد که در طول دو سال و نیم از اجرای برجام بسیاری از کمپانی های بزرگ وارد ایران شده اند، دفاتر تاسیس کرده و یادداشت تفاهم امضا کرده اند و قرارداد بسته اند. الان که سرو صدای خروج برخی از آنها درآمده و یا تردیدشان مشخص شده و نمود بیشتری پیدا کرده، اثرات برجام در ایران مشخص می شود.
معاون وزیر امور خارجه ادامه داد: شرکت های زیادی در این مدت وارد فضای کسب و کار ایران شدند و محیطی ایجاد شده بود که آمریکایی ها را ترغیب به خروج کرد. باید بحث کرد که چرا آمریکا خارج شد؟ عراقچی افزود: در مورد اروپایی ها باید درک کرد که برای همکاری با ایران در برجام بدون آمریکا با دو مشکل اساسی مواجه هستند. مشکل اول آنها سیاسی است. اروپا و آمریکا شراکت راهبردی دارند، این شراکت به آن معنا نیست که در همه امور عین هم فکر می کنند. بخصوص در مدت اخیر شکافی بین آنها به دلیل مواضع ترامپ ایجاد شده است. با این حال میان آنها اتحاد استراتژیک وجود دارد.
وی اظهار داشت: اروپا و آمریکا نهایتا در یک جبهه در کنار هم هستند. اگر اروپا بخواهد در این فضا از شریک راهبردی خود فاصله بگیرد و در کنار ایران برای حفظ برجام بایستد و در کنار روسیه و چین، به لحاظ سیاسی برایشان ثقیل است و کار را برایشان سخت کرده است.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه گفت: مواضع ضد و نقیض از اروپا هم به همین دلیل است. هم تحت فشار آمریکا هستند. اتحاد جدیدی هم پمپئو اعلام کرد که می خواهد علیه ایران همراه با اروپا ایجاد کند، ولی این درخواست را اروپا رد کرده است.
عراقچی افزود: از طرف دیگر فشار و مهلت ایران هم هست. این فضای سیاسی سختی است. از طرفی مشکل فنی هم هست. در اروپا به دلیل سیستم سرمایه داری شرکت ها بر اساس تصمیم هیات های مدیره خود کار می کنند. سود اقتصادی برایشان مهم است. خیلی از این شرکت های بزرگ بازارهای وسیعی در آمریکا دارند که نمی خواهند از دست بدهند.
وی در پاسخ به مجری که مثال توتال و ایرباس را زد، گفت: 49 درصد سهام توتال متعلق به آمریکایی هاست. بازار آمریکا و سهامداران این کشور برایشان مهم است. این ها دچار تردید می شوند. همین یکی از چالش های ماندن اروپا در برجام است. البته از نظر ما این اروپایی ها هستند که باید تصمیم بگیرند. اگر می خواهند ایران در برجام بماند باید این مسائل را حل کنند. باید ببینیم آیا می توانند چالش های بزرگ ناشی از عدم حضور آمریکا در برجام را حل کنند؟ آیا می توانند سازوکار یورویی ایجاد کنند برای کار با ایران؟ ما تاکنون جدیت اروپا در حفظ برجام را شاهدیم ولی تواناییشان را مطمئن نیستیم.

**حرکت اروپا در شورای امنیت
معاون وزیر امور خارجه در پاسخ به این پرسش که آمریکا با خروج از برجام قطعنامه 2231 را نقض کرده و باید از او شکایت شود، گفت: این موضوع در مذاکرات کمیسیون مشترک در جمعه گذشته بود. یکی از موضوعات در دستور کار ما است. اروپایی ها باید اقدامی در شورای امنیت انجام دهند.وی تاکید کرد: این یکی از شروط مقام معظم رهبری هم هست. البته آمریکا یکی از اعضای دائم شورای امنیت است و می تواند هر تصمیمی را وتو کند. این که اروپایی ها به شورای امنیت مراجعه و حرکتی کنند از شروط ماست. شکل کار و چگونگی آن که مثلا به وتوی آمریکا برخورد نکند و یا اگر برخورد کرد عکس العمل چه باید باشد، این ها را باید بحث کنیم و به یک راه حل برسیم. در هر صورت این موضوع جزو شروط مقام معظم رهبری است و اروپا باید در شورای امنیت حرکتی را انجام دهد.
عراقچی اضافه کرد: برای ما برجام فقط در دوره زمانی خود ملاک و قابل قبول است. اروپایی ها باید برجام را به همین شکل که هست اجرا کنند. ما فراتر از تعهدات برجامی خود نخواهیم رفت و آنها هم باید تعهداتی که در برجام به آن پایبند شده اند را اجرا کنند. تعهداتی همچون رفع تمامی تحریم های هسته ای، برخورداری ایران از نتایج این رفع تحریم ها، تضمین فروش نفت ایران و رفع موانع بانکی.
وی افزود: به هیچ چیز دیگر نه در منطقه، نه موشک و نه بعد از سال 2025 میلادی ربطی ندارد. ممکن است علاقه مند به مذاکرات در موضوعات دیگر هم باشند، باید علاقمندی ما را هم جلب کنند. هنوز چنین علاقه ای نداریم مگر آنکه منافعمان اقتضا کند.

** مکانیزم ماشه
وی در پاسخ به پرسشی درباره بندهای 36 و 37 برجام و راه هایی برای فعال نشدن مکانیزم ماشه گفت: بند 36 مکانیزم حل اختلاف برجام است که برای ما هم هست. می توانیم فعال و در نهایت از برجام خارج شویم. ممکن است در پایان همین دور گفت وگوها با اروپا اگر به نتیجه نرسیم به موجب این بند از برجام خارج شویم.
عراقچی افزود: بند 37 مهم است که به آمریکا اجازه می داد تحریم های شورای امنیت را برگرداند. شیوه ای که آمریکا از برجام خارج شد خود را محروم از استفاده از این بند کرد. آمریکا مستقیم از برجام خارج شد و مشارکتش را خاتمه داد. پس دیگر نمی تواند از مکانیزم برجام استفاده کند.
معاون وزیر امور خارجه در این باره که اگر ایران بخواهد از برجام خارج شود، اروپا نمی تواند از این مکانیزم استفاده کند، گفت: بله، اما اگر ما از برجام خارج شویم همه چیز به حالت اول برمی گردد. می توانیم فعالیت هایمان را احیا کنیم و اروپا هم تحریم ها را برگرداند.

** سقف زمانی مذاکراتوی در جواب به این پرسش که برخی بیم دارند

مذاکرات فرسایشی شود، گفت: سقف زمانی مذاکرات همان چند هفته ای است که رئیس جمهوری تعیین کرد. اینکه مذاکرات تمدید شود یا نشود بستگی به تصمیم مقامات عالی نظام و میزان پیشرفت مذاکرات دارد.
عراقچی افزود: دراین دو هفته به نظر من پیشرفت های خوبی داشتیم ولی هنوز در نقطه ای نیستیم که بتوانیم بگوییم می توانیم به نتیجه برسیم. دو دور رایزنی داشتیم. یک دور سفر وزیر امور خارجه کشورمان به چین، روسیه و بروکسل بود. در پایان هم اروپا بیانیه محکمی داد و تقبل کرد عادی سازی تجارت با ایران شرط اساسی در بقای برجام است. مقرر شد، گروه کاری با ایران تشکیل دهند تا به راه حل عملی برسند. روز جمعه بیانیه ای صادر شد که یک قدم از بیانیه موگرینی جلوتر است.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه گفت: در این دو هفته حرکت خوبی کردیم. موضوعاتی که باید حل و فصل شود، تعیین شد. خواسته های ما به طرف مقابل تبیین شده و شروط ما برای تضمین تعهداتشان داده شده است. اکنون باید مذاکرات کارشناسی شود تا راه حل ها ارائه شود. این بسته را باید قدم به قدم باهم تهیه کنیم.
وی اضافه کرد: پیشرفت در مذاکرات به این معنی است که به ما چشم انداز مذاکرات را داده است. به این نتیجه رسیده ایم که چه می خواهیم. چشم انداز برای توافق روشن تر است. اما نمی دانیم به آن می رسیم یا نه. فعلا نمی شود قضاوت کرد.
عراقچی در پاسخ به پرسشی درباره سخنان رئیس جمهوری فرانسه برای مکمل برجام و مذاکره موشکی گفت: ممکن است مکرون و دیگران بخواهند با ایران درباره موشک و مسائل دیگر مذاکره کنند ولی مذاکره دو طرف دارد. تا وقتی ایران اراده نداشته باشد، مذاکره شکل نمی گیرد. بارها گفته ایم برجام به هیچ موضوع دیگر ربطی ندارد. نه راجع به موشک و نه منطقه بجز یمن وارد هیچ مذاکره ای نخواهیم شد.
معاون وزیر خارجه در این باره که چقدر می توان در مذاکره به اروپا خوش بین بود، گفت: هیچی؛ ما در مذاکرات بر اساس خوش بینی و بد بینی کار نمی کنیم. بر اساس واقعیات در صحنه کار می کنیم. یکی از واقعیات، سابقه بد اروپایی ها در تعامل با ایران است. تجربیات تلخ تاریخی بین ما وجود دارد. ما بر اساس اعتماد با کسی مذاکره نمی کنیم. با توجه به تجربه تاریخی و واقعیات سعی می کنیم به نتیجه برسیم.
وی افزود: اگر آنها قادر باشند بسته مطلوب پیشنهادی ما را ارائه دهند خواهیم توانست تضمین های لازم را هم برایش بگیریم و در عمل ببینیم چه کار می کنیم. اگر نشد تصمیم عملیاتی در مورد آن می گیریم. مشابه بند 36 در مورد اروپایی ها هم خواهیم داشت.معاون سیاسی وزیر امور خارجه اظهار داشت: ما با 4 کشوری که علیه ما جبهه گیری کرده اند، سعی می کنیم به جایی برسیم. ما کماکان در جبهه انقلاب و آنها در جبهه مقابل هستند. در این تقابل سعی می کنیم منافع خود را تامین کنیم. باید بحث کنیم چرا آمریکا از توافقی که چند سال برایش وقت گذاشتند خارج شد. آنها دنبال چه بودند؟

** منافعمان تامین نشود از برجام خارج می شویم
عراقچی گفت: اگر منافعمان بدون آمریکا تامین شود، در این معاهده می مانیم و اگر تامین نشود از برجام خارج خواهیم شد. اگر برجام از بین برود تحریم ها برمی گردد و هزینه هایی برای ما خواهد داشت ولی این طور نیست که دیگران هم خسارتی نبینند. برجام اصلا توافق اقتصادی نیست. توافقی سیاسی و امنیتی در حوزه عدم اشاعه سلاح های هسته ای است که از دید جهان بحران هسته ای را از طریق دیپلماسی حل کرده است. از دست رفتن آن، کل نظام عدم اشاعه را سست می کند و تبعاتی برای منطقه خواهد داشت.
معاون وزیر امور خارجه افزود: بحران هسته ای شرایط منطقه ما را پیچیده تر خواهد کرد. بدون برجام منطقه ما امن تر نخواهد بود. اولویت اول اروپا از برجام امنیت و حیثیتی است. میزان سخنان علیه ترامپ در اروپا تاکنون بی سابقه بوده است. این که رئیس جمهوری آمریکا صحبت کند و یک دقیقه بعد موگرینی بگوید ما مخالفیم و تا وقتی ایران در برجام بماند ما هم می مانیم؛ این یعنی بین آنها شکافی بوجود آمده که باید از آن استفاده کنیم.
وی گفت: قبل از برجام همه جهان علیه ایران بودند الان ایران و همه جهان علیه آمریکا هستند، البته هدف ما این است که تحریم ها باید برداشته شود وگرنه دلیلی ندارد در برجام بمانیم.
عراقچی تاکید کرد: ما در دو سال گذشته بسیاری از هزینه های کشور ناشی از تحریم های آمریکا را کم کرده ایم. تحریم ها هزینه سیاست اصولی جمهوری اسلامی درمقابل آمریکا و رژیم صهیونیستی است. برجام موفق شد بسیاری از هزینه ها را مدتی کنترل و مهار کند.