حد و مرز آشنايي پيش از ازدواج
تا چندي پيش، روال بر اين بود. دختر و پسري كه به اصطلاح دم‌بخت بودند و قصد واقعي آنها ازدواج و تشكيل خانواده بود از طريق والدين، اقوام، آشنايان يا همسايگان به يكديگر معرفي مي‌شدند. پس از تماسي تلفني با خانواده دختر و طرح چند سوال كليدي در مورد سن، تحصيلات، طبقه فرهنگي، عقايد و… قرار جلسه اول گذاشته مي‌شد.
طي جلسه اول آشنايي كه خواستگاري نام مي‌گرفت، دختر و پسر يكديگر را مي‌ديدند و پس از توافق اوليه با نظارت والدين مراحل آشنايي با ضوابط خاصي انجام مي‌گرفت، اما در جامعه كنوني ما تعدادي از ازدواج‌هاي نسل جوان بر پايه آشنايي قبل از خواستگاري شكل مي‌گيرد و خيلي‌ها اين نوع آشنايي را ملاكي براي انتخاب همسر ايده‌آل خود مي‌دانند، اما سوال اينجاست آشنايي قبل از ازدواج تا چه حد تضمين‌كننده يك زندگي مشترك موفق خواهد بود و چه حد و مرزهايي بايد در آن رعايت شود؟.
حسين بهشتي، كارشناس ديني به اين پرسش پاسخ مي‌دهد. ازدواج در سه مرحله شكل مي‌گيرد: آشنايي، نامزدي و عقد. به طور معمول و سنتي آشنايي از طريق خواستگاري آغاز مي‌شود. در اين روش پدر، مادر يا خواهر پسري كه قصد ازدواج دارد با توجه به خصوصيات خانوادگي، اخلاقي، فرهنگي، مذهبي و… دختري را انتخاب مي‌كنند. البته اين انتخاب با نظر و موافقت پسر همراه است و اغلب اين نوع خواستگاري‌ها به ازدواجي موفق ختم مي‌شود.
آشنايي بي‌ضابطه، رابطه‌اي بي‌سمت و سو
حسين بهشتي ادامه مي‌دهد: حال اگر اين آشنايي از طريق خود پسر يا دختر، قبل از مراسم خواستگاري صورت گيرد نه‌تنها صحيح و پسنديده نيست، بلكه در اغلب موارد مفيد و موفق هم نخواهد بود.
او با اشاره به اين كه آشنايي قبل از خواستگاري رابطه‌اي بدون تعهد، سطحي، ظاهري و بدون سمت و سو است، مي‌افزايد: روابط حاكم در اين نوع آشنايي‌ها اغلب رويايي، فانتزي و براساس احساسات و هيجانات عاطفي دختر و پسر شكل مي‌گيرد و هرچند كه براي دو جنس مخالف دلنشين و شيرين است، اما مبتني بر واقعيت نبوده و كاذب است. در اين روابط، عشقي مجازي حكمفرماست كه واقعيت خارجي ندارد.
اين كارشناس ديني توضيح مي‌دهد در اين نوع آشنايي‌ها اغلب پسرها قصد ازدواج نداشته و معمولا از دادن تعهد ازدواج طفره مي‌روند. اين افراد بيشتر به فكر كامروايي خود هستند و براي رسيدن به آن آشنايي را طولاني كرده و نمي‌گذارند رابطه از آشنايي فراتر رود.
او تاكيد مي‌كند: اگر اين نوع آشنايي‌ها به ازدواج ختم شود اغلب ناموفق بوده و با طلاق به شكست منتهي مي‌شود.
آشنايي با ضابطه، دوران شناخت اوليه
پس از خواستگاري، دوران آشنايي شروع مي‌شود. اين دوران بنا به گفته بهشتي، نبايد از سه يا چهار جلسه بيشتر به طول انجامد. او مي‌گويد: طي اين جلسات دختر و پسر و خانواده‌هايشان تا حدودي با لايه‌هاي سطحي شخصيت يكديگر آشنا مي‌شوند.
اين آشنايي نوعي شناخت اوليه و پيش‌زمينه دوران نامزدي است. اين دوران اگرچه به قصد ازدواج شروع مي‌شود اما به اين معني نيست كه الزاما به وعده ازدواج و نامزدي ختم شود.
چراكه گاهي در همين چند جلسه خانواده‌ها پي به حقايقي برده و حاضر به ادامه اين رابطه نيستند بنابراين آشنايي بين دختر و پسر بايد ارتباطي هدفدار و با اطلاع خانواده‌ها باشد.
به گفته بهشتي طبق احكام شرعي دختر و پسر در اين دوران مي‌توانند براي يكبار بدون حجاب ضروري به مشاهده اندام و ظواهر يكديگر پرداخته تا نداشتن آگاهي در اين مورد، منجر به نارضايتي زوجين در آينده نشود .
نامزدي، آشنايي را عميق‌تر مي‌كند
زماني كه دختر و پسر در چارچوب خانواده قدري باهم آشنا و مصمم به ازدواج شدند دوران نامزدي شروع مي‌شود. دوران نامزدي با وعده ازدواج شروع و با عقد به پايان مي‌رسد و حداقل خانواده دختر و پسر از آن آگاه هستند. در اين دوران تعهد افراد به يكديگر زيادتر، ارتباطات بيشتر و شناخت‌ها عميق‌تر شده و افراد خانواده، فاميل و دوستان در اين رابطه وارد مي‌شوند.
در اين دوره مي‌توانيم با نمونه‌اي از زندگي مشترك و آينده خود روبه‌رو شويم و درستي و نادرستي تصورات و ذهنيات خود را از يكديگر اصلاح كنيم.
بنا به گفته بهشتي به طور ميانگين چهار تا شش ماه فرصت مناسبي است كه دختر و پسر و خانواده‌هايشان باهم آشنا شوند.
او تاكيد مي‌كند: اين دوران نبايد طولاني شود، چراكه يا موجب وابستگي كاذب و غيرمنطقي شده يا اغلب موجب دلزدگي مي‌گردد بنابراين اگر خانواده‌ها در اين مدت شش ماه متوجه شديد نظرها و اعتقاداتشان از هم دور است بايد هرچه زودتر قبل از هرگونه وابستگي عاطفي بين دختر و پسر به اين دوران خاتمه دهند.
برخي افراد بر اين باورند كه شش ماه فرصت بسيار كوتاهي براي شناخت شخصيت واقعي افراد است، اما روان‌شناسان مي‌گويند: چه تضميني وجود دارد كه پس از يك سال يا بيشتر شناخت طرفين از هم كامل شود. گاهي گذر زمان چيزي را عوض نكرده و فقط وابستگي عاطفي كاذب به وجود مي‌آورد. نوعي وابستگي كه موجب ناديده گرفتن تضادها و تفاوت‌هاي شخصيتي دو طرف خواهد شد.
ترس از نامزدي ممنوع
برخي خانواده‌ها با اين عقيده كه چون نامزدي رسميت ندارد و ممكن است پسر، دختر را رها كند يا اسم روي دختر بماند، دوران نامزدي را به بعد از عقد رسمي موكول كرده و اين دوران را درفاصله بين عقد و عروسي قرار مي‌دهند، اما حسين بهشتي با بيان نادرست بودن اين عقيده مي‌گويد: شناختي كه در دوره آشنايي، نامزدي يا عقد به دست مي‌آيد با يكديگر متفاوت بوده و بايد براي داشتن يك ازدواج موفق هركدام از اين مراحل را در مدت زمان توصيه شده طي كرد.
در واقع شناخت‌هاي عميقي كه در دوران نامزدي تجربه مي‌شود براي دختر و پسر اين فرصت و امكان را فراهم مي‌كند كه اگر متوجه نبود تفاهم يا تضادي در يكديگر شدند قبل از وقوع عقد و وارد شدن نام آنها در شناسنامه يكديگر، وعده ازدواج را منتفي كنند. نامزدي يك فرصت است و نبايد از اين فرصت ترسيد. هزينه‌هاي عاطفي، اقتصادي و اجتماعي جدايي در نامزدي بسيار كمتر از جدايي پس از عقد است.
حدود نظارت در دوران نامزدي
دوران نامزدي بايد با نظارت همان افرادي كه از نامزدي باخبرند يعني پدر و مادر دو طرف صورت گيرد. مهم‌ترين حريم نامزدي رابطه جنسي است كه اگر برقرار شود فضاي نامزدي از حالت طبيعي خارج و جدايي سخت مي‌شود.
بهشتي با اشاره به اين كه در اين دوران نبايد هيچ‌گونه ارتباط جسماني و پنهاني برقرار شود، مي‌افزايد: در دوران نامزدي دختر و پسر تحت نظر و با توافق خانواده‌ها با حفظ ادب و مراعات ارزش‌هاي اخلاقي مي‌توانند با خانواده‌هاي يكديگر رفت و آمد كرده و در حد و مرز مشخصي با هم صحبت كنند يا بيرون بروند تا يكديگر را بشناسند.
اين كارشناس ديني مي‌افزايد: در اين دوران به جاي ايجاد روابط احساسي و هيجاني بايد به تحليل ملاك‌هاي اصلي زندگي پرداخت و از نظرات يكديگر باخبر
شد.
از مشاور ازدواج كمك بگيريد
مشاوره با كارشناسان ديني، دختر و پسر را به وظايف شرعي خود در قبال همسر و فرزند در طول زندگي مشترك آگاه مي کند و شركت در كلاس‌هاي آموزشي ازدواج مي‌تواند زوجين را در برقراري يك ارتباط عاطفي و روابط صحيح زناشويي هدايت كند.
به گفته كارشناس صاحب‌نظر گفت‌وگو در مورد سنجش ميزان تمايلات جنسي در دوران نامزدي به منظور جلوگيري از نارضايتي جنسي پس از ازدواج نه‌تنها جايز نيست، بلكه ملاك درستي براي سنجش تمايلات نخواهد بود. دختر و پسري كه هنوز وارد زندگي زناشويي نشده‌اند و تجربه و شناخت كاملي از تمايلات جسمي، جنسي و عاطفي خود ندارند، نمي‌توانند در مورد ميزان يا شدت اين نوع تمايلات تصميم‌گيري كنند. در اين زمينه مراجعه به كلاس‌هاي آموزشي و مشاوران خانواده كارساز خواهد بود.
