رفت‌وآمد در تهران گران‌تر می‌شود؟
پرداخت نشدن سهم دولت برای حمل‌ونقل عمومی، باعث شده تا شورای شهر تهران به فکر افزایش دوباره قیمت بلیت مترو و اتوبوس‌ها بیفتد.
روزنامه جام‌جم نوشت: موضوع گرانی، حداقل در ایران هیچ فرمولی ندارد، نه شرایط نابسامان اقتصادی متاثر از فراگیری کرونا و تحریم‌های اقتصادی که اگر در ثبات اقتصادی هم بودیم همیشه سرچشمه آغاز گرانی‌ها مواردی بوده که کمتر کسی به آن باور داشته، یکی از آن سرچشمه‌ها کرایه حمل‌ونقل عمومی است، این‌که بسیاری از کسب و کارها ملاک گران‌تر شدن اجناس‌شان را افزایش کرایه‌ها می‌دانند، شاید به ظاهر نکته مضحکی باشد، اما همیشه در چرخه موج تازه گرانی‌ها کرایه حمل‌ونقل عمومی در صدر فهرست جاخوش کرده‌است. تا پیش از این هم گرانی کرایه‌ها از نظام مشخصی پیروی می‌کرده‌است، بدیهی‌ترین نکته در این نظام هم این بوده‌است که ابتدای هر سال شهرداری برای افزایش کرایه حمل و نقل عمومی لایحه‌ای به شورای شهر می‌فرستد و در صورت تصویب این لایحه در شورا و هیات تطبیق فرمانداری برای اجرا ابلاغ می‌شود.
هر چند در میانه این رفت و آمدها همیشه بحث بر سر درصد گرانی‌ها داغ بوده‌است، اما حداقل با همه کمبودها و در نظر نگرفتن شرایط سخت معیشتی مردم، این روند در سال یک بار اتفاق می‌افتاده‌است، اما حالا حتی در گران شدن کرایه حمل‌ونقل عمومی شورای‌شهر این بدیهی‌ترین اصل را هم نادیده گرفته و پس از گران شدن کرایه حمل‌ونقل عمومی در اواسط خرداد بازهم قصد دارد کرایه اتوبوس، مینی‌بوس و مترو را افزایش دهد. از قرار، دیروز اعضای پارلمان شهری فوریت لایحه نرخ جدید و افزوده شده بلیت مترو و اتوبوس در تهران را با 10رای موافق و 5رای مخالف تصویب کردند.
در چند ماه گذشته کم نشنیده‌ایم که اوضاع حمل‌ونقل عمومی در پایتخت بحرانی است، 9000 اتوبوس تازه نیاز داریم، در حالی که تنها 5500اتوبوس عموما فرسوده داریم که از آن تعداد هم روزانه 300دستگاه آن در راه تعمیرگاه‌ها در رفت و آمد هستند. واقعیت همانی است که از زبان محسن هاشمی، چند روز پیش عنوان شد این‌که «سیستم حمل‌ونقل عمومی تهران در آستانه فروپاشی است».
«وضعیت بحرانی حمل‌ونقل عمومی» کلیدواژه ثابت گلایه‌های مدیریت شهری از دولت است، دولت رابطه‌اش با شهردار بر سر ماجرای ملک جماران شکرآب است، شهرداری پول تامین هزینه‌های نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی را ندارد و دولت هم بدهی‌اش را در این حوزه به شهرداری نمی‌دهد؛ چاره این ماجرا اما از نگاه اعضای شورای‌شهر پر کردن این خلا از جیب مردم است!
محمد علیخانی، رئیس کمیسیون حمل‌ونقل و عمران شورای‌شهر تهران هم گفته درصد افزایش نرخ بلیت مترو و اتوبوس و مینی بوس «زیاد نیست»! او در توجیه این تصمیم همان حرف‌های این چند ماه گذشته را تکرار کرده‌است، این‌که وضعیت مترو و اتوبوسرانی بحرانی است یا این‌که دولت تاکنون به وظایف خود در قبال حمل‌ونقل عمومی عمل نکرده‌است. البته در ادامه تصویب این فوریت رئیس کمیسیون حمل‌ونقل و عمران شورای‌شهر تهران حساب کرده‌است که با این تغییر ۳۰ میلیارد به درآمد مترو اضافه و حدود ۲۰تا ۲۵میلیارد تومان هم به درآمد اتوبوسرانی اضافه می‌شود.
اراده‌ای برای ایجاد بحران
خبر که درست است، واکنش مخالفان این طرح هم نشان از صحت آن دارد. علی اعطا، سخنگوی شورای‌شهر تهران به دنبال تصویب یک فوریت اصلاح نرخ بلیت مترو و کرایه خطوط اتوبوس و مینی‌بوس در توییتر نوشته‌است: «امروز در صحن با تصویب یک فوریت لایحه افزایش بهای بلیت اتوبوس و مترو مخالفت کردم. گفتم نباید هزینه‌های مازاد حمل‌ونقل عمومی را بر دوش مردم انداخت. اگر لایحه به صورت عادی به کمیسیون می‌رفت فرصت کافی در اختیار بود که به راه‌حل‌های دیگری به‌جز انداختن هزینه‌ها بر دوش مردم اندیشیده شود.» او تنها عضوی نبوده‌است که البته بیرون از صحن شورای نظرش را در فضای مجازی منتشر کرده‌است. این طرح در صحن شورا هم مخالفانی داشته‌است. حجت نظری، یکی از آنهاست که عنوان می‌کند: «ما نمی‌توانیم با افزایش هزینه‌های مردم، هزینه‌های شهرداری را جبران کنیم.
عملا با این افزایش، کاری خواهیدکرد کسانی که از مترو و اتوبوس استفاده می‌کنند اما خودروی شخصی دارند، ترغیب به استفاده از خودروی شخصی شوند.» موضوع را با مرتضی طلایی، عضو پیشین شورای شهر تهران مطرح می‌کنیم، این‌که آیا می‌توان توجیهی برای اقدام دیروز شورای‌شهر تهران متصور بود؟
او می‌گوید: «به نظر می‌رسد اراده‌ای در فروپاشی تاب‌آوری مردم از سوی شورای شهر وجود دارد، وگرنه با هر معیاری که به آن بخواهیم آن را بسنجیم این کار اشتباه است. اگر این خبر درست باشد به این مفهوم است که عده‌ای به دنبال جرقه آغاز بحران هستند. قبول داریم هزینه نوسازی و نگهداری از ناوگان حمل و نقل عمومی بالاست، قبول داریم که دولت به تعهداتش در قبال پرداخت بخشی از این هزینه کوتاهی می‌کند؛ اما این‌که این ناکارآمدی را با گرفتن هزینه بیشتر از مردم جبران کنیم فاجعه است.»
اولین بار نیست!
فارغ از درستی یا نادرستی این موضوع سوال این است که آیا به لحاظ ساختار قانونی چنین اجازه‌ای وجود دارد که اعضای شورای شهر در سال دو بار اقدام به افزایش کرایه حمل و نقل کنند؟ از محمود میرلوحی عضو شورای شهر تهران و یکی از موافقان این طرح در جلسه دیروز می‌پرسیم آیا قانون چنین اجازه‌ای را به شورای شهر می‌دهد؟ البته که این عضو شورای شهر فوریت مطرح شده دیروز در صحن علنی شورای شهر را مربوط به سال آینده می‌داند و معتقد است این فوریت در سال آینده اجرایی خواهدشد، اما به لحاظ قانونی افزایش دوباره کرایه حمل‌ونقل‌عمومی در یک سال را «غیر معمول» می‌خواند.
اما مناف هاشمی، معاون شهردار تهران که برای دفاع از این لایحه در شورای شهر حضور پیدا کرد، معتقد است این اولین بار نیست، سال گذشته هم این تجربه وجود داشته‌است. او در صحن علنی شورای شهر تهران گفت: «سال گذشته نیز این تجربه وجود داشته‌است و اواسط سال شورای شهر قیمت‌ها را کمی افزایش داد ما نیز درخواست افزایش ۲۵درصدی قیمت‌ها را در سال جاری داریم.»
شرمنده‌ایم ولی باید پول بدهید!
اگر تا پیش از این در گرانی اجناس و مایحتاج عمومی مردم توجیهی هر چند دم دستی از سوی مسؤولان وجود داشت، در فوریت پیش روی شورای شهر تهران تعارفات مرسوم به کنار گذاشته‌شده‌است و به آشکاری به مردم گفته می‌شود کسری بودجه موجود را آنها باید بپردازند، با تاکید بر قید «باید». البته که نام‌های دیگری برای این اجبار در کلام آنها وجود دارد، پر کردن خلأ بودجه مدیریت شهری با گرفتن هزینه بیشتر از سوی مردم در نگاه اعضای شورای شهر تهران «لطف مردم» تلقی می‌شود. محمود میرلوحی، یکی از اعضایی است که در موافقت با این فوریت حرف زده‌است، همان تعارفات معمول را کنار گذاشته و به آشکاری می‌گوید: «فعلا تنها منبعی که در دسترس شهرداری تهران است کمک و لطف مردم است. بقیه فعلا وعده سر خرمن است. از مردم خواهش می‌کنیم شرمندگی خادمین خود در شورای شهر را بپذیرند.»
سبکی تحمل‌پذیر بلیت
مجموع آمار مسافران شبکه متروی تهران در شش ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود ۵۲ درصد کاهش یافته‌است. کاهش درآمد مترو و افزایش قیمت قطعات یدکی سبب ضرر بیش از ۲۰۰ میلیارد تومانی این شرکت شده‌است. اینها آماری است که فرنوش نوبخت، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران عنوان کرده‌است. روضه اتوبوسرانی و مترو پرغصه‌تر از اینهاست.
معاون شهردار تهران می‌گوید: اتوبوسرانی و شرکت بهره‌برداری ماهانه حدود ۴۰ میلیاردتومان کاهش درآمد دارد. به گفته او از طرفی تعداد مسافران کم شده و خرید قطعات و ضدعفونی کردن‌ها هم هزینه‌ها را نسبت به آنچه در بودجه شورای شهر تصویب شد، بیشتر کرده‌است. قطعات هم تا 80 درصد گران‌تر شده و با این حساب این بودجه به هیچ عنوان کفاف حوزه حمل‌ونقل را نمی‌دهد.
مناف هاشمی اما همان ملاحظات محمود میرلوحی در لطف و کمک مردم را هم ندارد و می‌گوید: «این مبلغ بار سنگینی بر دوش شهروندان تهرانی نیست.» اشاره او به درخواست افزایش 25 درصدی قیمت بلیت اتوبوسرانی و متروست.
افزایش ناچیز کرایه‌های شهری
اشاره مسوولان شهری به ناچیزشمردن افزایش کرایه حمل و نقل عمومی هم جالب توجه است. در جلسه دیروز هم بارها عنوان شد که این افزایش «ناچیز» است! ماجرا اما این است که همین حالا هم کرایه تاکسی‌ها نسبت به وضعیت اقتصادی بالاتر از حد معمول است. در حال حاضر هم برای شهری با مختصات پایتخت که بر اساس شاخصه‌های کیفیت زندگی در مرتبه قابل قبولی قرار ندارد کرایه اتوبوس‌های شهری و مترو قابل توجه است.
تاکسی‌های اینترنتی هم بدون هیچ مصوبه و نظارتی در حال افزایش کرایه هستند و همین امسال حدود 30 درصد به قیمت کرایه آنها اضافه شده است. حالا با تصویب فوریت شورای شهر مبنی بر گران‌شدن قیمت بلیت اتوبوس و مترو احتمالا در نبود نظارت درست باید شاهد افزایش کرایه‌های تاکسی هم باشیم، چرا که این افزایش سالانه هر بار در مورد تاکسی‌ها هم صدق می‌کرده و حالا در افزایش دوباره کرایه حمل و نقل مترو و اتوبوس ، احتمالا تاکسی‌های پایتخت هم از قافله گرانی عقب نمانند.
