در حالی صنف نانوایان کشور طی ماه های اخیر با مشکلات متعدد مواجه هستند که به نظر می رسد نه تنها مشکلات پیشین این صنف از جمله نرخ ندادن از سوی دولت حل نشده است بلکه مشکلات دیگری نیز دامنگیر این بخش است. به طوری که تامین خمیرمایه یکی از جدیدترین دغدغه های فعالان این بخش است که به گفته اهالی این صنف نه تنها قیمت این محصول بالا رفته است بلکه تامین آن نیز با دشواری همراه است چرا که چندان در بازار موجود نیست و از سوی دیگر شرکتهای تامین کننده نیز همچون گذشته پاسخگوی نیاز این صنف نیستند.

این در حالی است که هیچ سازمان و ارگانی نیز به صورت مشخص مسئولیت این بخش را بر عهده نمی گیرد و به این ترتیب به نظر می رسد مشکلات صنف نانوایان تبدیل به کلاف سردرگمی شده است که کسی مسئولیتی در برابر آن ندارد و هر روز اوضاع اهالی این بخش پیچیده تر از گذشته می شود.

دولت باعث و بانی تخلفات نانوایان است!

محمد سلیمانی رئیس اتحادیه نان سنگک تهران در خصوص وضعیت فعلی صنف گفت: وضعیت این صنف معمولا در تابستان و زمستان با هم متفاوت است به طوری که زمستان ها مردم حدودا ۱۰درصد بیشتر خریدار نان هستند و از سوی دیگر ۲۰ تا ۲۵ درصد این صفوف جلوی نانوایی ها به دلیل آزادسازی یارانه آرد نان های صنعتی است، لذا هجمه ای هم از این طرف روی نانوایی های سنتی آمده است.

وی افزود: از سوی دیگر عامل موثر دیگر در رابطه با غلات است؛ یعنی قیمت غلات بالا رفته است و چون قیمت نان تغییر نکرده مردم بیشتر به این سمت رو آورده اند و در مجموع این سه عامل، شلوغی های اخیر نانوایی ها را رقم زده است.

تنها ۲۰درصد هزینه پخت نان مربوط به آرد است

این مقام مسئول همچنین در خصوص درخواستهای فعالان بخش در مورد افزایش نرخ نان گفت: ما از آخرین ماه سال گذشته آنالیز قیمتها را ارائه داده ایم اما تا به امروز به ما نرخ جدید نداده اند و فقط ۱۵درصد در نوع یک و در نوع ۲ هم ۱۰درصد قرار شد به نانوایان بپردازند که این مبالغ فقط هزینه های کمی از مخارج نانوایی را تامین می کند.

سلیمانی افزود: مساله اینجا است که از ابتدای سال کلیه هزینه ها از جمله حقوق کارگران، برق، آب و غیره به شدت بالا رفته است و از سوی دیگر در نرخ نان هم ۸۰ تا ۸۵ درصد هزینه ها جانبی است و تنها ۱۵ تا ۲۰درصد هزینه ها مربوط به آرد است.

وی در پاسخ به این سوال که با این تفاسیر نانوا باید چکار کند تا از پس هزینه ها بربیاید و واحد نانوایی به تعطیلی کشیده نشود نیز اظهار داشت: پیش از این طی جلسه ای که با مسئولان مربوطه داشتیم قرار شد به ما، مابه التفاوت ۷۰درصدی هزینه بدهند نه اینکه نان را گران کنند. چون ما نیز معتقدیم که نان گران نشود اما هزینه های ما باید پوشش داده شود که نمی شود و هزینه ها هم دائما بالا می رود.

قیمت کنجد ظرف ۳ماه دو برابر شده است

سلیمانی افزود: البته مشکلات این صنف به همین موارد محدود نیست و مشکلات دیگری نیز داریم از جمله اینکه در مورد محصولی مانند کنجد که در نانوایی ها مصرف دارد حدودا ۳ماه قبل که دلار ارزانتر از ارقام فعلی بود کیلویی ۴۵ تا۵۰ تومان خریداری می کردیم اما الان به ۹۰ تا ۱۰۰هزار تومان رسیده است.

وی ادامه داد: از سوی دیگر جریمه هایی که با تصمیم سه قوه مصوب شد ۱۰برابر بشود متاسفانه مشکلات را حادتر کرده است. زمانی من نانوا بایدجریمه شوم که نرخ داده باشند نه اینکه وقتی نرخ ۱۴۰۰ است، مبتنی بر آن در سال ۱۴۰۱ ما را جریمه کنند!

سلیمانی گفت: مساله اینجا است که نانوا برای تامین هزینه های خود مجبور است یا کنجد بیشتر بزند یا کم فروشی و یا گران فروشی کند که برای این موضوع جریمه می شود و متاسفانه جریمه های ۲۰۰میلیون تومانی هم داریم!

جنوب شهر کم فروشی، شمال و مرکز شهر گرانفروشی

رئیس اتحادیه نان سنگک تهران همچنین در پاسخ به این سوال که در این صنف بیشترین جریمه های مربوط به کدام موارد است، گفت: در جنوب شهر تهران غالبا کم فروشی بیشتر است و در شمال و مرکز تهران غالبا گرانفروشی بیشترین میزان این به اصطلاح تخلفات را شامل می شود.

وی همچنین خاطر نشان کرد: در قدیم بازرسان ما چند نان را وزن می کردند و میانگین وزن را در می آوردند و بر اساس میانگین وزن تعیین می کردند که آیا کم فروشی صورت گرفته یا خیر. اما الان بازرسان یک نان در مغازه دیگری وزن می کند و اعلام کم فروشی می کند.

سلیمانی با بیان اینکه این روش بازرسان درست نیست، گفت: در حال حاضر ۹۰درصد ترازوهای صنف نان سنگک دیجیتال است چرا نباید در خود نانوایی و به شیوه قدیم وزن شود و میانگین گرفته شود؟ این خود یک عامل اصلی افزایش جریمه های کم فروشی است.

وی ادامه داد: از سوی دیگر وقتی مشتری خود خواهان نان کنجدی است و دولت هم یارانه کنجد به من نانوا نداده است پس جریمه های گرانفروشی هم معنا ندارد. ما بارها در جلسات گفته ایم به ما راهکار بدهید چکار کنم که یک نانوایی که می خواهد سالم کار کند هزینه هایش را جبران کند.

آرد باید تک نرخی شود

سلیمانی با تاکید بر این ادعا که دولت باعث و بانی زیاد شدن تخلف نانوایان است، افزود: ما از روز اول گفتیم آرد را تک نرخی کنید چرا که الان تفاوت یک کیسه آرد در سامانه و آزاد ۵۰ هزار تومان است. از سوی دیگر الان در سنگکی ها سه نرخ یارانه داریم یکی نوع یک است این گندم ۶۶۵ تومانی است. نوع دو گندم ۹۰۰ تومانی است و نوع سه که یارانه ای به آن تعلق نمی گیرد ۱۲۵۰۰ تومان است.

وی در خصوص مشکل تامین خمیر مایه نیز اظهار داشت: در این رابطه دو مشکل داریم یکی اینکه قیمت هر کیسه ۱۰ کیلویی در بازار آزاد از سه ماه قبل به ۹۰۰ هزار تومان رسیده است و از سوی دیگر شرکت تعاونی علیرغم تلاش های مستمر توانسته در ماه ۴ کیسه خمیر مایه به نانوا بدهد، که کفاف نانوا را نمی دهد. بنابراین باید از بازار آزاد خریداری کند.

سلیمانی گفت: این افزایش قیمت خمیر مایه نیز به دلیل افزایش قیمت دلار بوده است.

حال نان خراب است چون متولی ندارد

بر اساس این گزارش، مشکلات نان تنها منحصر به نانهای سنتی نیست و فعالان نان های صنعتی نیز با چالش های بسیاری دست و پنجه نرم می کنند به طوری که «محمد جواد کرمی» رئیس هیات مدیره تعاونی نان های حجیم و نیمه حجیم تهران در خصوص اصلی ترین مسائل پیرامون این صنف در گفتگو با بازار می گوید: ما نیز مانند نان های سنتی مشکلات زیادی داریم. به نظر بنده اصلی‌ ترین مشکل نان کشور نداشتن یک متولی مشخص در امور آرد و نان است. یعنی امروز استانداری، وزارت کشور، وزارت صمت، فرمانداری ها و بسیاری از موسسات و ارگانهای دیگر همه خود را متولی می‌ دانند اما جالب است که هیچکدام تصمیم گیر و پاسخگو نیستند.

کرمی افزود: امروز مشکلات صنف نانوایان به قدری زیاد شده است که ادامه این روند دیگر مقدور نیست و دولت باید حتماً چاره ای بیندیشد و اقدامی درست انجام دهد. به عنوان مثال الان در حوزه نان به طور کلی بحث قیمت نان مطرح است و چندین سال است به واحدهای نانوایی قیمت داده نشده است که اینها مشکلات خاصی برای این صنف ایجاد کرده است. لذا دولت باید یک متولی مشخص را تعیین کند و بالای سر نان بگذارد و آنها تصمیم‌ گیرندگان نهایی بشوند و بتوانند چاره ای بیندیشند.

تامین خمیر مایه؛ اصلی ترین مشکل بخش نان های حجیم و نیمه حجیم

رئیس هیات مدیره تعاونی نان های حجیم و نیمه حجیم تهران خاطر نشان کرد: در بخش نان های فانتزی هم مشکلات زیادی داریم که یکی از اصلی ترین آنها تأمین خمیر مایه است؛ متاسفانه شرکت‌ های خمیر مایه که باید تولیدات خود را در بازار عرضه کنند بیشتر در مقوله صادرات فعال هستند. چون بحث ارزی است و در آن طرف تقاضا زیاد است و لذا خمیر مایه تولیدی را صادر می کنند و بازار داخل را تامین نمی کنند.

وی ادامه داد: اگر متولی آرد و نان باشد الان باید بازار را تنظیم کنند چون در حالی که تولید داخل داریم عرضه و تقاضا با هم نمی خواند لذا یک متولی باید باشد که بتواند این را تنظیم کند اما الان هیچ نهاد و دستگاهی پاسخگو نیست.

کرمی تصریح کرد: حرف ما این است که به عنوان تولید کننده نان نباید دغدغه تأمین مواد اولیه داشته باشیم چون نرخ آزاد است و یارانه ای وجود ندارد اما کسی پاسخگو نیست. به این ترتیب در بخش خمیر مایه و مواد بهبود دهنده در بخش نان های فانتزی ما مشکل تامین مواد اولیه داریم؛ یعنی مواد اولیه با قیمت های گران به ما می دهند که حتی با این وجود هم کامل تامین نمی شویم.

وی تصریح کرد: اگر طبق قانون نظام صنفی اتحادیه متولی است باید تمام این وظایف به اتحادیه برگردد و یا دولت یک متولی مشخص کند که پاسخ ما را بدهد. الان حال نان بسیار بسیار خراب است چون نان متولی ندارد.

کرمی خاطر نشان کرد: در تمام دنیا اتحادیه‌ ها متولی هستند اما در اینجا به اتحادیه ها هیچ اختیار و امکانی نداده اند و در واقع اتحادیه ها به صورت یک ارگان سمبولیک کار می کنند پس تا زمانی که به بخش خصوصی و تشکل ‌ها اعتماد نشود وضعیت همین است و هیچ شخصی هم پاسخگو نخواهد بود.

بدون ریل گذاری درست هیچ برنامه و هدفی برای بخش نان نمی توان داشت

رئیس هیات مدیره تعاونی نان های حجیم و نیمه حجیم تهران در خصوص چشم انداز صنعت نان در سال ۱۴۰۲ گفت: بنده اعتقاد دارم تا زمانی که زیرساخت ها را درست نکنیم و متولی مشخصی برای نان تعیین نکنیم و موارد این چنینی را درست نکنیم برای آینده هیچ برنامه ‌ریزی نمی توانیم داشته باشیم. در حالی که برای به سامان شدن هر صنف و صنعتی باید برنامه های ۵-۶ ساله داشت.

وی با اشاره به برنامه ۵ساله پنجم و ششم گفت: اگر به این برنامه ها رجوع کنید می بینید که برای نان یک راهکار گذاشته بودند و برنامه داشتند اما هیچکدام عملیاتی نشد. چون مشخص نشده بود چه شخص، ارگان یا سازمانی باید این برنامه را اجرایی کند! و فقط برنامه داده بودند اما دستگاه های متولی مشخص نشده بود.

کرمی خاطر نشان کرد: در حقیقت تا ریل‌گذاری درست نشود هیچ برنامه و هدفی را نمی توان درست انجام داد. به نظر بنده نان باید شکل و شمایل خاص خود را بگیرد و مثل سال ۸۹ که دولت یک تصمیم درست در رابطه با نان گرفت باید چنین تصمیم گرفته شود. (در سال ۱۳۸۹ دولت قیمت آرد و نان را اصلاح کرد و در اختیار نانوا گذاشت و یک فضای رقابتی ایجاد کرد و در این فضای رقابتی بود که نانوایان رشد کردند).

کرمی ادامه داد: تا زمانی که دولت به نانوا قیمت ندهد و فقط تاکید کنند که می خواهند قیمت نان پایین بماند و مابه التفاوت قیمت به نانوا پرداخت شود، کیفیت نان بالا نمی رود. به عبارت دیگر برای داشتن نان خوب باید پول خوبی هم پرداخت شود. لذا اگر قرار است نان گران نشود دولت باید مابه التفاوت را درست به نانوا پرداخت کند. الان نانوایان کشور با یک مابه التفاوت ناچیز فعالیت می کنند که پاسخگوی هزینه های نانوایی نیست و لذا مجبور است که از کیفیت نان بزند